Συντάχθηκε δωρεάν για την περιφέρεια από το Γεωλόγο Μιχάλη Αντωνόπουλο
Την αναγνωριστική γεωλογική μελέτη για την άρση επικινδυνότητας της 82ης εθνικής οδού Καλαμάτα- Σπάρτη, στο τμήμα από τα Διπόταμα έως τη διασταύρωση προς Νέδουσα στον Ταΰγετο, παρέδωσε χθες ο γεωλόγος – γεωτεχνικός Περιβάλλοντος, ΜSc. Μιχάλης Αντωνόπουλος, την οποία συνέταξε δωρεάν για λογαριασμό της Περιφέρειας Πελοποννήσου.
Την προσφορά του είχε αποδεχθεί με απόφασή της η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας Πελοποννήσου πέρυσι τον Ιούνιο και του είχε αναθέσει την εκπόνησή της.
Χθες ο κ. Αντωνόπουλος παρέδωσε τη μελέτη αρμοδίως και αναλυτικά περιγράφει σε αυτή την κατάσταση και τα προβλήματα που εντόπισε, αλλά και πού αναμένονται προβλήματα. Ανά θέσεις προτείνει έργα όπως τοίχους αντιστήριξης, εξυγίανση εδάφους, πλέγματα κ.ά., όπως και τη σύνταξη οριστικής γεωλογικής μελέτης.
Η εν λόγω μελέτη θα βοηθήσει, προκειμένου γρήγορα πια οι αρμόδιες υπηρεσίες να οδηγηθούν στο επόμενο βήμα και να μπορέσουν να εκτελεστούν έργα προστασίας.
«Παραδόθηκε εντός των χρονικών πλαισίων που προέβλεπε η σύμβαση η σχετική γεωλογική μελέτη. Έπειτα από τόσα χρόνια ανοίγει ο δρόμος για την άρση της επικινδυνότητας και την ομαλή και ασφαλή διέλευση των επισκεπτών στον όμορφο Ταΰγετο, ενώ διευκολύνεται και η οδική σύνδεση με τη Σπάρτη. Μια διαδρομή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους αναβαθμίζεται. Το θέμα βρίσκεται πλέον στα χέρια του νέου περιφερειάρχη και των Τεχνικών Υπηρεσιών της Περιφέρειας», τόνισε από την πλευρά του ο κ. Αντωνόπουλος.
Συμπεράσματα
Το τμήμα του έργου στο οποίο αναφέρεται η μελέτη είναι ιδιαίτερα σημαντικό, με δεδομένη την επιτακτική ανάγκη άρσης της επικινδυνότητας στο συγκεκριμένο δρόμο. Όπως αναφέρεται σε αυτή, υπάρχει ικανοποιητική σχέση γεωμετρικών στοιχείων αλλά μικρό πλάτος οδοστρώματος. Η κυκλοφορία εκτός από προβληματική μπορεί να χαρακτηριστεί και επικίνδυνη σε μερικές περιπτώσεις, λόγω της διέλευσης του άξονα μέσα από τον ορεινό όγκο του δυτικού Ταϋγέτου και, μάλιστα, μέσα από το φαράγγι του Νέδοντα, όπου επικρατούν κατακόρυφα βραχώδη, κυρίως, πρανή στη βάση του.
Επίσης, πρέπει να σημειωθεί η περιβαλλοντική υποβάθμιση της περιοχής λόγω ύπαρξης του ΧΑΔΑ Μαραθόλακκας, ανεξέλεγκτης βόσκησης, ύπαρξης σταβλικής εγκατάστασης και πλημμελούς συντήρησης, που σχετίζονται με τη συγκεκριμένη εθνική οδό.
Όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα, το μελετώμενο τμήμα του δρόμου διατέμνει, κατά τα 4/5 του, σχηματισμούς ανθρακικούς, στους οποίους επικρατούν οι ασβεστόλιθοι, ιουρασικοί, παχυστρωματώδεις, έντονα τεκτονισμένοι, με σειρά διακλάσεων, ασυνέχειες και ρήγματα.
Παρατηρούνται ενστρώσεις κλαστικών υλικών στις ασυνέχειες και υπάρχουν εκτεταμένες αστοχίες και καταπτώσεις, που συμβαίνουν καθόλη τη διάρκεια του έτους. Είναι, όμως, πολύ περισσότερες σε συχνότητα και όγκο κατά την υγρή περίοδο.
Ο τεκτονισμός ολόκληρης της σειράς είναι πολύ έντονος, με αποτέλεσμα και οι ίδιες λιθολογικές φάσεις, και όχι μόνο οι διαφορετικές, να παρουσιάζουν μεγάλο και διαφορετικό βαθμό διάβρωσης.
Ως αποτέλεσμα, σημειώνει η μελέτη, έχουμε τη διαφορετική συμπεριφορά τους κατά τη διάτμηση, γεγονός που θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν κατά τη σταθεροποίηση των πρανών, αλλά και τυχόν επιχωμάτων ή τεχνικών έργων προστασίας.
Επίσης, το έντονο τοπογραφικό ανάγλυφο και οι πολύ μεγάλες κλίσεις στα περισσότερα μέτρα της χάραξης συνιστούν ιδιαίτερη προσοχή λόγω αυτής της μορφολογίας.
«Σήμερα ένας τέτοιος αυτοκινητόδρομος ή θα είχε διαφορετική χάραξη, ή θα είχε μεγάλα τεχνικά έργα, όπως σήραγγες κ.λπ. Το σημαντικό, όμως, είναι ότι αντέχει πολύ καλά στο χρόνο λόγω σημαντικών προσεκτικών εργασιών, με υψηλή τεχνική κατάρτιση και ποιότητα έργου κατά την εποχή της διάνοιξής του», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Αντωνόπουλος.
Επισημάνσεις
Οι επισημάνσεις, καταλήγει ο μελετητής, είναι οι εξής:
-Η παρουσία επιφανειακού υδροφόρου ορίζοντα διαπιστώθηκε σε ελάχιστα σημεία καθόλο το μήκος της νέας χάραξης, κυρίως σε ζώνες απόθεσης φερτών υλικών και σε τμήματα αποσαθρωμένων πετρωμάτων. Προτείνεται η διευθέτηση, τυχόν, νέων επιφανειακών υδάτων λόγω αλλαγής της δίαιτάς των από ανθρωπογενείς παράγοντες ή λόγω της κλιματικής αλλαγής, με τεχνικά έργα αποστράγγισης.
-Η εξυγίανση του αποσαθρωμένου και διαβρωμένου μανδύα επικάλυψης των σχηματισμών θεωρείται αναγκαία. Το βάθος της και το εύρος της θα καθοριστεί από την οριστική γεωλογική μελέτη, όπου αναφέρεται σχετικά, χωρίς να σημαίνει ότι μπορεί να αποκλειστούν τα υπόλοιπα μέτρα της χάραξης.
-Η αποχέτευση των ορυγμάτων, ιδιαίτερα όσων εδράζονται σε ασύνδετα υλικά της περιγραφόμενης λιθοστρωματογραφίας των ασβεστόλιθων, είναι απαραίτητη για να αποφευχθεί η ροή του νερού στην επιφάνεια ορύγματος – πετρώματος έδρασης.
-Η εκσκαφή στη βάση του πρανούς, σε λιθολογικούς σχηματισμούς με μικρή συνοχή, για τη δημιουργία ορυγμάτων και τεχνικών έργων προστασίας πρέπει να γίνεται με προσοχή και σε κατάλληλο βάθος, με την ταυτόχρονη κατασκευή στραγγιστηρίων. Αυτό είναι αναγκαίο επειδή η εκσκαφή συμβάλλει θετικά στην αστάθεια των πρανών και, επομένως, στην εκδήλωση κατολισθητικών φαινομένων.
-Απαραίτητη κρίνεται η διεξαγωγή γεωτεχνικής έρευνας σε περίπτωση κατασκευής μεγάλων τεχνικών έργων κατά μήκος της οδού. Προτείνονται προστατευτικά μέτρα κατόπιν οριστικής γεωλογικής μελέτης, σε συγκεκριμένες θέσεις που αναγράφονται σε πίνακα, για την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος σταθερότητας των πρανών.
Τέτοια προστατευτικά μέτρα ή μέτρα θεραπείας μπορεί να είναι: Ελάττωση της κλίσης με τη δημιουργία βαθμίδων. Διευκόλυνση της επιφανειακής απορροής του νερού και εμπόδιση της κατείσδυσής του. Υπόγεια αποστράγγιση με σκοπό την ταπείνωση της υπόγειας στάθμης του νερού χαμηλότερα από τις πιθανές επιφάνειες θραύσης του πετρώματος. Φυτοκάλυψη – Αναδάσωση. Η κατασκευή άκαμπτου τοίχου αντιστήριξης στη βάση των πρανών και παράλληλα. Το μέτρο αυτό θα πρέπει να συνοδεύεται και από κατάλληλη αποστράγγιση. Αναρρύθμιση της κλίσης των πρανών με τη δημιουργία αναβαθμών. Τα πλέγματα και τα αγκύρια. Η τεχνητή αποκόλληση και καθαίρεση επικινδύνων κρεμάμενων πιθανών βραχωδών μαζών που ολισθαίνουν. Η κατασκευή πιο σύνθετων τεχνικών έργων προστασίας, όπως Cut and cover κ.λπ. Η προσθήκη αισθητήρων στα πρανή και το monitoring, δηλαδή της συμπεριφοράς των σχηματισμών, όπως της σχετικής υγρασίας, θερμοκρασίας και άλλων παραμέτρων, σε θέσεις που είναι επιρρεπείς σε ολισθήσεις και καταπτώσεις, με σύστημα μετάδοσης σε βάση δεδομένων, και τηλεειδοποίηση στην Πολιτική Προστασία της Περιφέρειας.
-Τα υλικά πτώσης επί του οδοστρώματος θα πρέπει να συγκεντρώνεται σε συγκεκριμένες θέσεις εκτός της ζώνης επιρροής του έργου, κατόπιν σχετικής μελέτης. Δεν είναι κατάλληλα συνήθως για την αυτούσια χρήση τους ως υλικά επιχωμάτων, λόγω της συμμετοχής μεγάλου ποσοστού αργιλικών υλικών.
Σε γενικές γραμμές, το κυριότερο πρόβλημα στο μελετώμενο τμήμα του αυτοκινητόδρομου είναι η συνεχής εκδήλωση μικρής έντασης κατολισθητικών φαινομένων και καταπτώσεων βράχων. Όλες οι κινήσεις κλιτύος πρέπει να αντιμετωπιστούν και ο τρόπος με τον οποίο θα τις χειριστούν, καθώς και τα μέτρα που θα χρησιμοποιηθούν, εξαρτώνται από: το είδος της κίνησης, τις διαδικασίες που προηγήθηκαν της ολίσθησης (διάβρωση και διάρρηξη πρανών), τα υλικά που εμπλέκονται, τη θέση και τη δομή που προσέβαλε, τις συνέπειές της, τη χρονική στιγμή που εκδηλώθηκε το φαινόμενο και τις διαθέσιμες πηγές.
Όταν αποφασιστεί η αντιμετώπιση ενός κατολισθητικού φαινομένου, θα πρέπει να επιλεγεί ο χρόνος που θα γίνει η διαδικασία. Η καταλληλότερη περίοδος για έργα αποκατάστασης ολισθήσεων θεωρείται εκείνη κατά την οποία η κατείσδυση ύδατος είναι συνήθως στο ελάχιστο, δηλαδή το επίπεδο της σχετικής υγρασίας νερού βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο και υπάρχουν πολλές ώρες ηλιοφάνειας για καλύτερες συνθήκες εξάτμισης και εργασίας των τεχνικών.
Τέλος, στη μελέτη προτείνεται να προκληθεί η εκδήλωση του φαινομένου, να γίνει καθαρισμός του οδοστρώματος και στη συνέχεια τα τεχνικά έργα που αναφέρθηκαν.
Της Βίκυς Βετουλάκη
