Αν δε γίνει κάτι γρήγορα, ολόκληρα τμήματα θα χαθούν
Τα κάστρα της Μεσσηνίας καταρρέουν! Και δεν πρόκειται για σχήμα λόγου, αλλά για πικρή πραγματικότητα. Μετά το Kάστρο Κορώνης, το οποίο παρουσιάσαμε πρωτοσέλιδα στις 9 Φεβρουαρίου, με τεράστια τμήματα να έχουν καταρρεύσει ή να βρίσκονται «στον αέρα», παρουσιάζουμε σήμερα το Kάστρο Μεθώνης, το οποίο αντιμετωπίζει επίσης σοβαρά προβλήματα στατικότητας και η τοπική κοινωνία εκπέμπει SOS για τη διάσωσή του.
Μέχρι στιγμής το μόνο θετικό είναι η σύνταξη μελετών, που για κάποια τμήματα έχουν ολοκληρωθεί και για κάποια άλλα βρίσκονται σε εξέλιξη. Από εκεί και πέρα, ο δρόμος είναι πολύ μεγάλος μέχρι την ένταξη των έργων σε χρηματοδοτικά προγράμματα, τη δημοπράτησή τους και την έναρξη των εργασιών που απαιτούνται για τη διάσωση του κάστρου.
Ο χρόνος, όμως, είναι αμείλικτος με αυτά τα μνημεία και ιδιαίτερα η θάλασσα, η οποία βρέχει το συγκεκριμένο κάστρο από τρεις πλευρές, είναι αυτή που προκαλεί τα μεγαλύτερα προβλήματα.
Ακόμα στις μελέτες είμαστε…
Τον Απρίλιο του 2021 υπεγράφη προγραμματική σύμβαση πολιτισμικής ανάπτυξης μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας Πελοποννήσου και του Δήμου Πύλου – Νέστορος, για την αποκατάσταση και ανάδειξη του Κάστρου Μεθώνης, όπως και την εκτέλεση υποστηρικτικών αρχαιολογικών εργασιών.
Τον Αύγουστο του 2022 ανατέθηκε η μελέτη για την αποκατάσταση του επιθαλάσσιου δυτικού τείχους. Εκεί καταγράφονται προβλήματα μεγάλης έκτασης, ενώ εξακολουθεί να δέχεται μεγάλες πιέσεις το σημείο από τους έντονους κυματισμούς και τους ανέμους. Είναι το τμήμα του κάστρου για το οποίο υπάρχουν οι μεγαλύτεροι φόβοι ότι μπορεί να καταρρεύσει.
Το Μάιο του 2023, με απόφαση της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, εγκρίθηκαν η αρχιτεκτονική μελέτη, όπως και η στατική μελέτη στερέωσης και αποκατάστασης του δυτικού επιθαλάσσιου τείχους του νότιου περιβόλου του κάστρου. Η οριστική μελέτη του δυτικού τείχους έχει ολοκληρωθεί και έχει εγκριθεί από το ΚΑΣ.
Φέτος, στις αρχές του Φεβρουαρίου, με απόφαση από την αρμόδια Διεύθυνση Αναστήλωσης Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού, ανατέθηκε η εκπόνηση της μελέτης λήψης μέτρων στερέωσης και αποκατάστασης του επιθαλάσσιου ανατολικού τείχους (πύργοι και μεταπύργια διαστήματα) του Κάστρου Μεθώνης.
Μάλιστα, στην απόφαση του υπουργείου τονίζεται πως υπάρχει κατεπείγουσα ανάγκη επίσπευσης της διαδικασίας ανάθεσης εκπόνησης της μελέτης για τη διάσωση του ανατολικού επιθαλάσσιου τείχους του Κάστρου, γι’ αυτό και έγινε ανάθεσή της.
Επίσης, η μελέτη της Ακρόπολης (στρατιωτικό τμήμα) είναι στο στάδιο της ολοκλήρωσης, ενώ θα ακολουθήσει η έγκρισή της από το ΚΑΣ και η σύνταξη των τευχών δημοπράτησης.
Απομένει, όμως, η ανάθεση της μελέτης για το Μπούρτζι, το οποίο επίσης αντιμετωπίζει προβλήματα.
Υπενθυμίζεται ότι η προγραμματική σύμβαση που έχει υπογραφεί προβλέπει ακόμη αρχαιολογικές εργασίες (καθαρισμούς, αποχωματώσεις, διερευνητικές ανασκαφικές εργασίες, αναλύσεις δομητικών στοιχείων), καθώς και τις μελέτες για την αποκατάσταση των δύο οθωμανικών λουτρών κατά μήκος της κεντρικής διαδρομής στο εσωτερικό του κάστρου.
Επιπλέον, προβλέπει την εκπόνηση ερευνητικού προγράμματος για την αποκατάσταση της Ακρόπολης του κάστρου, της διαδρομής πρόσβασης σε αυτήν και των πυλών (κεντρική πύλη, πύλη οχυρού διαδρόμου, κύρια χερσαία πύλη πλατείας Όπλων, πύλη Ακρόπολης, νότια πύλη της θάλασσας, κεντρική ανατολική πύλη της θάλασσας και ανατολική πύλη της θάλασσας).
Ανησυχία για την τύχη του μνημείου
Ωστόσο, οι άνθρωποι της περιοχής ανησυχούν πολύ για το μέλλον του μνημείου, που είναι ένα από τα μεγαλύτερα κάστρα, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στα Βαλκάνια.
Κανένα έργο δε βρίσκεται στο στάδιο της δημοπράτησης και οι ζημιές που έχει υποστεί το κάστρο γίνονται όλο και μεγαλύτερες, ενώ εκφράζονται φόβοι ότι πλέον δε θα καταρρέουν μόνο κομμάτια, αλλά ολόκληρα τείχη.
Ένα άλλο μεγάλο θέμα είναι ο φωτισμός του κάστρου, που πλέον δεν υπάρχει, καθότι χρειάζεται συντήρηση. Σε κάποια, μάλιστα, σημεία δεν υπάρχουν ούτε οι γραμμές φωτισμού, καθώς έχουν παρασυρθεί από τη θάλασσα. Όπως έχει γίνει γνωστό, ένα μέρος της συντήρησης του φωτισμού θα αναλάβει ο Δήμος, ωστόσο χρειάζονται πολύ μεγαλύτερα κονδύλια για την πλήρη αποκατάσταση του φωτισμού του μνημείου.
Η διάσωση του Κάστρου Μεθώνης έχει καθυστερήσει για πολλά χρόνια, και αν δε γίνει κάτι για να κινηθούν γρήγορα οι διαδικασίες, υπάρχει κίνδυνος οι μελέτες που έχουν συνταχθεί να μην έχουν αντικείμενο να εφαρμοσθούν…
Της Βίκυς Βετουλάκη
