Πριν σχολιάσουμε τη σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, θα ήταν σκόπιμο να ξεκαθαρίσουμε το καθεστώς ΠΟΠ, που αποτελεί μια πιστοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία προστατεύει την ονομασία και διασφαλίζει τη γνησιότητα και την ποιότητα των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων.
Για τις ΠΟΠ Ελιές Καλαμάτας, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να καλλιεργούνται, να συγκομίζονται και να επεξεργάζονται σύμφωνα με παραδοσιακές μεθόδους, αποκλειστικά στην καθορισμένη περιοχή της Καλαμάτας. Αυτό εξασφαλίζει μια συγκεκριμένη ποιότητα, χαρακτηριστικά και προφίλ γεύσης, μοναδικά σε αυτήν τη γεωγραφική περιοχή της Μεσσηνίας.
Από την άλλη πλευρά, η εμπορική ονομασία “Κalamata Olives” δεν εγγυάται απαραίτητα ότι οι ελιές προέρχονται από την περιοχή της Καλαμάτας. Ο όρος αυτός θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί πιο χαλαρά στο μάρκετινγκ, για να περιγράψει ελιές που είναι παρόμοιες σε τύπο ή εμφάνιση με τις ελιές Καλαμών, αλλά δεν πληρούν τα αυστηρά κριτήρια ΠΟΠ. Αυτές οι ελιές μπορούν να καλλιεργηθούν σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας ή ακόμα και σε άλλες χώρες, οδηγώντας ενδεχομένως σε διακυμάνσεις στη γεύση, την ποιότητα και την αυθεντικότητα, σε σύγκριση με τις πραγματικές ΠΟΠ Ελιές Καλαμάτας.
Συνοπτικά, οι κύριες διαφορές έγκεινται στη γεωγραφική προέλευση, τον ποιοτικό έλεγχο και την αυθεντικότητα. Οι ΠΟΠ Ελιές Καλαμάτας προστατεύονται και πιστοποιούνται ώστε να είναι το γνήσιο προϊόν της περιοχής της Καλαμάτας, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ποιότητα, ενώ οι “Κalamata Olives”, ως εμπορική ονομασία, μπορεί να αναφέρονται σε ελιές που προέρχονται από την ίδια ποικιλία, μιμούνται το στυλ της Καλαμάτας, αλλά δεν τηρούν τις ίδιες αυστηρές προδιαγραφές ή γεωγραφική ιδιαιτερότητα.
Με βάση τα παραπάνω, οφείλουμε να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους, όπως: Η πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ είναι σοφή και έβαλε τα πράγματα στη θέση τους, ξεκαθαρίζοντας ότι η ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας είναι προϊόν ονομασίας προέλευσης σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ε.Ε. και η “Κalamata Olives” είναι η εμπορική ονομασία της βρώσιμης ελιάς που προέρχεται από την ποικιλία «Ελιά Καλαμάτας».
Σύμφωνα, λοιπόν, με τη σοφή και δίκαιη απόφαση του ΣτΕ, επιτρέπεται στους αγρότες παραγωγούς και τυποποιητές σε όλη την Ελλάδα να συνεχίσουν να καλλιεργούν την ποικιλία «Ελιά Καλαμάτας», δηλαδή αυτό που έκαναν με επιτυχία τα τελευταία 100 χρόνια, καλύπτοντας τις διατροφικές ανάγκες των πελατών τους και της παγκόσμιας ζήτησης, προωθώντας τη βρώσιμη ελιά της ποικιλίας «Ελιά Καλαμάτας» σε όλο τον κόσμο με την εμπορική ονομασία “Κalamata Olives”.
Και εδώ αρχίζει ο δικός μας προβληματισμός: Οι Έλληνες αγρότες παραγωγοί και τυποποιητές της βρώσιμης Ελιάς Καλαμάτας (μη εξαιρουμένων των Μεσσήνιων) προς τιμήν τους κατάφεραν να κρατήσουν ζωντανό το εθνικό μας προϊόν και σήμερα να εξάγουν 80.000 τόνους με την εμπορική ονομασία “Κalamata Olives”, όπως και να την καθιερώσουν ως υψηλής διατροφικής αξίας προϊόν, εν αντιθέσει με μας που διαχειριζόμαστε την προστατευόμενη ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας και μετά δυσκολίας φτάνουμε τους 277 τόνους.
Το γεγονός αυτό και μόνο απαντάει στο ερώτημα, γιατί η απόφαση του ΣτΕ είναι σοφή, και επιπλέον επικροτεί με ξεκάθαρο τρόπο τις υπουργικές αποφάσεις των δύο τελευταίων κυβερνήσεων, που έπραξαν το αυτονόητο: «προστάτευσαν το εθνικό μας προϊόν με την εμπορική ονομασία “Κalamata Olives”, για να μην καταντήσει όπως τα άλλα παραδοσιακά μας προϊόντα, η «Κορινθιακή σταφίδα» και το «Ξερό σύκο».
Για να είμαστε δίκαιοι, πρέπει να ευχαριστήσουμε όλους όσοι κατάφεραν να διατηρήσουν την αναγνωσιμότητα της Καλαμάτας, την πιο γνωστή πόλη του κόσμου ως πατρίδα της φημισμένης ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας. Αυτό το επίτευγμα οφείλεται στους αγρότες, τους τυποποιητές και τις εξαγωγικές επιχειρήσεις της ελληνικής επικράτειας, που προστάτευσαν και ανέδειξαν το προϊόν “Κalamata Olives”.
Μέσω αυτής της προσπάθειας όλων αυτών σήμερα ο κόσμος αναγνωρίζει την Καλαμάτα ως την πατρίδα της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας.
Παρ’ όλα αυτά, ποτέ δεν είναι αργά. Ίσως να αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία να εξετάσουμε τι θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει διαφορετικά τα προηγούμενα χρόνια για την ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας. Μια τέτοια ανασκόπηση θα μπορούσε να μας έχει επιτρέψει να βρισκόμαστε σήμερα στην κορυφή των γαστρονομικών προορισμών, αντί να αναφερόμαστε στον κατάλογο των πλέον φτωχών περιοχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αναφέρουν τοπικές εφημερίδες.
Στο επόμενο η συνέχεια…
Του Γιώργου Καραμπάτου
