Η ποίηση αποτελεί το εισιτήριο της Κορνηλίας Καδόγλου «για το γνώθι σ’ εαυτόν» και ένα παράξενο, αλλά υπαρκτό σκαθάρι, έδωσε τον τίτλο στη νέα της ποιητική συλλογή. Ο «Μόριμος, ο πένθιμος επισκέπτης του θέρους» είναι ένα μικρό βιβλιαράκι, μέσα στο οποίο η Κορνηλία κατάφερε να χωρέσει τον Θάνατο, τον Έρωτα και τον Θρίαμβο, με το πρόσημο να είναι επομένως θετικό και αισιόδοξο.
Στην πρώτη βιβλιοπαρουσίαση που έγινε τον περασμένο Δεκέμβριο στην Καλαμάτα, η ανταπόκριση ήταν πέραν των προσδοκιών, ακόμη και της ίδιας. Κάτι ανάλογο αναμένεται να γίνει στις 25 Μαΐου (ημέρα Σάββατο και ώρα 19.30) στο Δημαρχείο Μεσσήνης, όπου σε συνεργασία με το bookmark του Λυκούργου Καρολεμέα θα γίνει η δεύτερη βιβλιοπαρουσίαση του «Μόριμου».
Κι αυτό, γιατί εκτός από τις λογοτεχνικές αρετές που έχει το ποιητικό έργο της Κορνηλίας Καδόγλου, ως άνθρωπος διακρίνεται από δοτικότητα, καλλιεργώντας συνειδητά ζεστές σχέσεις, τόσο στο επαγγελματικό της περιβάλλον στο Νοσοκομείο Καλαμάτας, όπου εργάζεται ως βιοχημικός, όσο και στα υπόλοιπα πεδία κοινωνικής παρουσίας και δράσης.
Μεταξύ άλλων συνεργάζεται με το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας, ενώ απολαμβάνει ιδιαίτερα τις επισκέψεις στα σχολεία, όπου έχει την ευκαιρία να μιλήσει για ποίηση με τους μαθητές.
Φέροντας την ταυτόχρονη ματιά της ποιήτριας και της βιολόγου, η Κορνηλία Καδόγλου μας ξεναγεί στο δικό της σύμπαν, μέσα από την παρακάτω συνέντευξη…
-Πες μας λίγα λόγια για την Κορνηλία ως άνθρωπο και ως ποιήτρια…
Η καταγωγή μου είναι από τη Βέροια. Ζω στην Καλαμάτα και εργάζομαι ως βιοχημικός στο νοσοκομείο, είμαι μητέρα και παράλληλα με τις ανάγκες της καθημερινότητας που τρέχουν, προσπαθώ να ολοκληρώσω το διδακτορικό μου, για να κλείσει ακόμη ένας κύκλος αγάπης για τη γνώση. Η πρώτη μου συλλογή, με τίτλο οι «Πινελιές… νιότης», εκδόθηκε το 2011 στη Θεσσαλονίκη από τις «Εκδόσεις Φ. Χατζηπάντου», ακολούθησε το 2023 η δεύτερη με τίτλο «Μόριμος ο πένθιμος επισκέπτης του θέρους», από τις ίδιες εκδόσεις. Ποιήματά μου είναι αναρτημένα στο διαδίκτυο σε ηλεκτρονικά περιοδικά σε ιστότοπους και σε σελίδες που αγαπούν την ποίηση, ενώ σύντομα θα βρίσκονται και σε δύο συλλογικές ανθολογίες.
-Απόφοιτη του Τμήματος Βιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης ποιο ήταν το έναυσμα για να εκφραστείς μέσω της ποίησης;
Η ποίηση είναι το εισιτήριό μου για το γνώθι σ’ εαυτόν. Ενισχύει την πληρότητα του εσωτερικού μου κόσμου, οριοθετεί τα συναισθηματικά μου αποθέματα, αυξάνει την αντιληπτική μου ικανότητα, ενισχύει την κριτική διάθεση και με καθοδηγεί να αξιολογώ τις συνθήκες του κοινωνικού γίγνεσθαι που με περιβάλλει.
Είναι ένα κλειδί που ταυτόχρονα ανοίγει δυο πόρτες, μια του αντικατοπτρισμού και μια της συνθήκης. Ένα αέναο παιχνίδι μαγικού ρεαλισμού, όπου ο χρόνος και ο χώρος καταρρίπτονται με μεταφυσική δυαδικότητα, που ισορροπεί σε μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα.
-Υπάρχουν κοινά στοιχεία ανάμεσα στη Βιολογία και την ποίηση;
Η Βιολογία είναι η επιστήμη του έμβιου κόσμου από την απαρχή της ζωής μέχρι και την πιο σύνθετη δομή. Μελετά ποικίλα κυτταρικά φαινόμενα όπως η γένεση, ο θάνατος ή η μεταμόρφωση, η προέλευση των ειδών και η εξελικτική τους δυνατότητα. Η ποίηση είναι ένας παράλληλος διάδρομος ζωής. Ποίηση και επιστήμη συμπορεύονται για να εκπληρώσουν την ανάγκη του ανθρώπου να ανακαλύψει την προέλευσή του. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η επιστήμη είναι μια οντότητα προκαθορισμένων εννοιών με σαφή διάταξη του χωροχρόνου πάνω στην οποία δρα η ποίηση, δίνοντας νέες διαστάσεις, νέες δυνατότητες και διαφορετικές προοπτικές. Συνεπώς ο χρόνος, ο χώρος και τα φυσικά φαινόμενα κατά την απόδοσή τους μεταβάλλονται, διαστέλλονται, επιμηκύνονται ή αδρανοποιούνται ανάλογα με την έμπνευση του δημιουργού. Κοινός στόχος η ανακάλυψη του Κόσμου και της πορείας της Ανθρωπότητας.
-Τι σημαίνει η γραφή για εσένα;
Ξεκίνησα να γράφω από τα μαθητικά μου χρόνια. Η πρώτη μου δοκιμασία ήταν ένα λεύκωμα, που δυστυχώς δεν υπάρχει, το κουφάρι, το οποίο χαρίστηκε σε φίλους και γνωστούς, αποτέλεσε όμως για μένα το βάπτισμα του πυρός για την αρχή αυτού του ταξιδιού. Η γραφή για μένα ήταν ένας τρόπος να εκφράζω τις εφηβικές μου ανησυχίες, τις αναζητήσεις και τον απόηχο της εποχής μου. Μια μεταφορική γέφυρα. Άλλοτε κατέληγε σε εσωτερική σύγκρουση και άλλοτε κυλούσε αβίαστα στεφανώνοντας τις επιθυμίες μου. Ακόμη και τώρα δεν έχω απάντηση γιατί προτίμησα την ποίηση αντί του πεζού λόγου. Ίσως η λιτότητα των λέξεων, η επάρκεια των εννοιών, το τεράστιο συναισθηματικό φορτίο που κουβαλούν; Αναπάντητο. Το μόνο που μπορώ να επικαλεστώ με βεβαιότητα είναι ότι η ποίηση οριοθετεί, αυτοσυγκρατεί και δαμάζει τον εσωτερικό μου κόσμο. Είναι ένας μετρονόμος αυτοεξέλιξης, δομών, μορφών, αναγκών που πάλλονται μέσα μας διαρκώς και μας κρατεί σε εγρήγορση. Είναι ένα όνειρο μέσα στα τόσα όνειρα!
-Πόσο δύσκολη είναι η διαδρομή από την έμπνευση στη γραφή και τελικά στην έκδοση;
Η συγγραφή είναι μια επίπονη χρονοβόρα και διαρκώς μεταβαλλόμενη διεργασία. Για την ολοκλήρωση μιας ποιητικής συλλογής ο χρόνος είναι υποκειμενικός. Στο μεσοδιάστημα επικρατεί ένα συνονθύλευμα από αναθεωρήσεις, βελτιώσεις διορθώσεις, τόσο των κείμενων όσο των συνθηκών της ζωής που καθορίζουν και την έκβαση του αποτελέσματος. Θεωρώ ότι όλοι οι συγγραφείς περνούν από αυτήν τη διαδρομή μέχρι να φτάσουν στην έκδοση, ο καθένας με τα βήματά του.
-Ως αναγνώστρια υπήρχαν συγγράφεις ή ποιητές που σε έχουν καθορίσει, εμπνεύσει ή επηρεάσει;
Η ανάγνωση με ξεκουράζει και είναι για μένα σκέψη και έμπνευση. Προτιμώ τα μυθιστορήματα Ελλήνων ή ξένων συγγραφέων, τα παιδικά βιβλία, τις ποιητικές συλλογές, καθώς και νέες εκδόσεις που προτείνονται κατά καιρούς στο διαδίκτυο. Με σεβασμό προς όλους τους υπόλοιπους συγγραφείς θα αναφέρω ενδεικτικά κάποιους αντιπροσωπευτικούς για εμένα: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Μ. Καραγάτσης, Διδώ Σωτηρίου, Ηλίας Βενέζης, Ντοστογιέφσκι, Λίβινγκστον, Αντουάν Σαιντ Εξιπερύ, Λέο Μπουσκάλια, Κοέλιο. Ποιητές αγαπημένοι ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Γιάννης Ρίτσος, η Μαρία Πολυδούρη, ο Τάσος Λειβαδίτης, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, ο Κώστας Ουράνης, ο Αντώνης Φωστιέρης.
-Τι συναισθήματα αφήνει ένα ποίημα όταν ολοκληρώνεται;
Δεν ξέρω εάν υπάρχει ποίημα που να ολοκληρώνεται και να οδηγεί σε βεβαιότητα και ικανοποίηση. Συνήθως τα συναισθήματα είναι αντιφατικά και εύκολα μεταπηδούν από τη μια κατάσταση στην άλλη. Ένας αέναος αγώνας αμφισβήτησης, πάλης, επαναληψιμότητας. Αυτή είναι όμως η μαγεία της ποίησης, το ανεκπλήρωτο, το άπιαστο, η έμπνευση που αποκαλύπτεται για να χαθεί πάλι σε κλάσματα του δευτερόλεπτου. Είναι οι ποιητές συλλέκτες στιγμών χαρισματικοί ή ιδιόρρυθμοι; Ίσως να είναι μια ενδογενής διεργασία που δρα αυτόνομα σαν ρυθμιστής.
-Τι είναι ο Μόριμος ο πένθιμος και γιατί τον επέλεξες σαν τίτλο της ποιητικής σου συλλογής;
Ο Μόριμος ο πένθιμος είναι ένα κολεόπτερο (σκαθάρι) που ανήκει στην οικογένεια Cerambycidae, ένας πραγματικός έμβιος οργανισμός. Η επιλογή είναι αλληγορική και οξύμωρη ταυτόχρονα. Παρά την πένθιμη ονοματολογία του, εντούτοις επιλέγει να ταξιδέψει την πιο ζεστή, ματαιόδοξη, ερωτική και μεστή εποχή του χρόνου. Ένα σκαθάρι μεταφορέας εννοιών που ταλανίζουν τον άνθρωπο, όπως ο έρωτας, ο θρήνος, ο θρίαμβος, ο θάνατος, η εξορία, η λήθη, η συγχώρεση.
Ένα παράλληλο οδοιπορικό υπό το πρίσμα ενός στοχαστή των θετικών επιστήμων, σε συνδυασμό με την ανήσυχη φύση του, εκφράζοντας έτσι τους ενδοιασμούς, τις αναζητήσεις και την παράτολμη ελπίδα του… να ονειρεύεται ακόμη.
-Υπάρχουν μοτίβα που μέσα σε αυτά κινείται η ποίησή σου;
Υπάρχει μια κατεύθυνση με την έννοια της πυξίδας, της έκφρασης περισσότερο. Δε θα το έλεγα όμως μοτίβο, αλλά προσωπικό ύφος, κάτι που από επιλογή καθορίζει το είδος του ποιητικού αποήχου.
Στον «Μόριμο» υπάρχει αυτός ο απόηχος, είναι η δόνηση που ελευθερώνεται από τη συγκρουσιακή αλληλεπίδραση τριών εννοιών: του Θανάτου, του Ερώτα και του Θριάμβου. Κατά την άποψή μου, όλος ο κύκλος της ζωής πάλλεται ανάμεσά τους με μια δυναμική που έχει μεταβαλλόμενο αποτέλεσμα. Δεν υπάρχει θρίαμβος χωρίς θρήνο και θρήνος δίχως θρίαμβο. Ο έρωτας ανάμεσά τους αναπαυτήριο ψυχής. Ένα τρίπτυχο αλληλεξαρτώμενο, αυτοδύναμο, συγκρουσιακό, μα αναγεννώμενο.
-Στη συλλογή σου υπάρχει ένα ποίημα, το «ξ», γιατί διάλεξες αυτό το γράμμα να του αφιερώσεις ένα ποίημα;
Το «ξ» σαν γράμμα έχει μια δυναμική από τη στιγμή της προφοράς του έως την ακουστική του υπόκρουση, μια δυναμική έντονη, σκληρή, οξύτονη. Οι λέξεις που παράγονται από το γράμμα αυτό, συνήθως προσδίδουν στα κείμενα στερητικές ή υποτιμητικές ή ελλειπεις ιδιότητες στο αντικείμενο ή στο επίθετο. Δεν είναι σύνηθες να βλέπεις ποιήματα που να έχουν πληθώρα λέξεων παράγωγες του «ξ», ίσως γιατί συνειρμικά δημιουργούν εικόνες νοσταλγίας, αποδόμησης, φυγής, έλλειψης, ακόμη και απόκρουσης.
Αποδίδω, λοιπόν, ένα φόρο τιμής με το ποίημά μου σε αυτό το γράμμα, γιατί για μένα αποτελεί ένα μικρό κλειδί που ανοίγει νέα πεδία δράσης και έμπνευσης. Στη νέα μου συλλογή θα υπάρχουν δύο ποιήματα αφιερωμένα στο «Θ» και στο «Μ».
-Η νέα σου ποιητική συλλογή κλείνει: «Τα όνειρά μου κήδεψα και από δω και πέρα πένθιμη για μένα η κάθε μέρα». Ακούγεται απαισιόδοξο…
Είναι το αποτύπωμα του Μόριμου σε αυτό το οδοιπορικό που έχει ως αφετηρία ένα στίχο του Άκη Πάνου και ως τερματισμό αυτό το δίστιχο. Δεν είναι πένθιμος ο Μόριμος, είναι ο μεταφορέας ενός μηνύματος ότι ο Θάνατος γεννά Ζωή και το αντίστροφο. Κάθε ολοκλήρωση κύκλου έχει ως φυσική συνέπεια τη συντέλεια για να οδηγήσει νομοτελειακά στην αναγέννηση. Έτσι όνειρα που δεν εκπληρώθηκαν αντικαθίστανται, ασταθείς σχηματισμοί αναδιαμορφώθηκαν και συνθήκες ανώριμες μέστωσαν. Το επισφράγισμα του Μόριμου είναι η λύτρωση και η Ανάσταση. Και κλείνοντας την ποιητική συλλογή, θα παρατηρήσετε ότι υπάρχει μια φωτογραφία ενός άλλου εντόμου, της πασχαλίτσας, που είναι ταυτόσημο με την ελπίδα.
Της Χριστίνας Ελευθεράκη
