Η διευθύντρια της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Καλαμάτας στο «Θ»
Η εκπαιδευτικός Μάγδα Σουλιώτη είναι αυτό που λέμε ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση. Με εξειδικευμένες, πολύπλευρες σπουδές και ενασχολήσεις που έχουν να κάνουν με το βιβλίο, αλλά και με μια ισχυρή οικογενειακή παράδοση, ανέλαβε το φθινόπωρο του 2021 τη θέση της διευθύντριας στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Καλαμάτας.
Στα 2,5 χρόνια της μέχρι τώρα θητείας της έχουν γίνει πολλά πράγματα, σε συνεργασία με εσωτερικούς και εξωτερικούς συνεργάτες, με τη στήριξη του Εφορευτικού Συμβουλίου και με συνεχείς διαβουλεύσεις με την πρόεδρό του, Πιπίνα Κουμάντου. Το όραμα, όμως, για μια βιβλιοθήκη με κεντρικό ρόλο για την Καλαμάτα πάει πολύ πιο μακριά, κι αν το συμμεριστούν κι άλλοι, μπορεί να γίνει πραγματικότητα.
Στην παρακάτω συνέντευξή της στο «Θ» η κα Σουλιώτη μας έβαλε σε αυτό το μαγικό σύμπαν που εδρεύει στον 4ο όροφο του Πνευματικού Κέντρου…
-Πώς αποφάσισες να διεκδικήσεις τη θέση της διευθύντριας και τι βρήκες ερχόμενη εδώ;
Μεγάλωσα σε μια οικογένεια που είχε έντονη σχέση με το βιβλίο. Ο πατέρας μου, πριν γίνει καθηγητής στο πανεπιστήμιο, ήταν διευθυντής στη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Φλώρινας, εξέδιδε βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά και ήταν και ο ίδιος ποιητής. Στο σπίτι μας υπήρχε μια τεράστια βιβλιοθήκη, η οποία διέθετε και εργαστήρι βιβλιοδεσίας ενώ η οικογένειά μου διατηρούσε παράλληλα και παραδοσιακό τυπογραφείο. Όπως καταλαβαίνετε, θα ήταν λιγάκι δύσκολο να ξεφύγω από το χώρο του βιβλίου. Ανέλαβα με μεγάλη χαρά τη θέση της διευθύντριας το Σεπτέμβριο του 2021 και αμέσως ένιωσα ότι βρίσκομαι στο φυσικό μου χώρο, παρόλο που υπήρχαν αρχικά διοικητικά προβλήματα, τα οποία βαθμηδόν ξεπεράστηκαν.
-Ποιοι είναι οι κύριοι σταθμοί αν έκανες έναν απολογισμό σε αυτά τα 2,5 χρόνια;
Μέσα σε αυτά τα 2,5 χρόνια η ΔΗΚΕΒΙ Καλαμάτας κατάφερε να απορροφήσει 205.000 ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Τα χρήματα αυτά επενδύθηκαν στον εμπλουτισμό της συλλογής με 5.000 τεκμήρια, στην καταλογογράφηση, σε εκδόσεις, σε ψηφιοποιήσεις (του αρχείου του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας και του αρχείου Ανασκαφών της Αρχαίας Μεσσήνης), στα ηλεκτρονικά περιοδικά και στη δημιουργία του παραρτήματος στην περιοχή της Τριφυλίας. Η βιβλιοθήκη εκδίδει δύο ηλεκτρονικά περιοδικά, τον «Αρμενιστή» και το «Ανεμοπετάλιο». Το πρώτο είναι περιοδικό πολιτισμού και το δεύτερο εκπαιδευτικό. Επιπλέον, μέσα σε αυτά τα δύο χρόνια πραγματοποιηθήκαν ποικίλες εκδηλώσεις όπως βιβλιοπαρουσιάσεις, ημερίδες και εκθέσεις, επισκέψεις σχολείων, σεμινάρια και εκπαιδευτικά προγράμματα. Όλο αυτό το διάστημα είχα δίπλα μου συνεργάτες που με στήριξαν με τον καλύτερο τρόπο και τους ευχαριστώ γι’ αυτό. Πολύ σημαντικό είναι, επίσης, ότι με στηρίζει το Εφορευτικό Συμβούλιο της βιβλιοθήκης και ειδικότερα η πρόεδρος, η Πιπίνα Κουμάντου, η οποία στάθηκε από την αρχή δίπλα μου. Έχουμε περάσει μαζί άπειρες ώρες σχεδιάζοντας το μέλλον της βιβλιοθήκης.
-Τι έχει «τρέξει» για φέτος και ποιοι είναι οι στόχοι και οι δράσεις για το υπόλοιπο 2024;
Φέτος έχουμε δώσει προτεραιότητα στα σχολεία. Από τον Οκτώβριο του 2023 έχουμε ξεκινήσει το πρόγραμμα φιλαναγνωσίας «Αγκαλιά με ένα βιβλίο, η βιβλιοθήκη πάει σχολείο», το οποίο πραγματοποιείται στις σχολικές μονάδες της περιοχής. Παράλληλα, στη βιβλιοθήκη δεχόμαστε επισκέψεις σχολείων τα οποία ξεναγούνται στους χώρους της και παρακολουθούν το πρόγραμμα κυκλικής οικονομίας με τον επιστημονικό μας συνεργάτη, τον Νάσο Μάκιο. Επίσης, φέτος τρέχει το πρόγραμμα «Μικροί ρήτορες στη βιβλιοθήκη» με την εκπαιδευτικό Σταυρούλα Γρουσουζάκου. Τον Ιούνιο θα πραγματοποιηθεί για 3η συνεχόμενη χρονιά το τριήμερο βιβλιοπαρουσιάσεων «Συγγραφείς στο αίθριο» με δυνατά ονόματα από το χώρο της λογοτεχνίας.Το καλοκαίρι θα συμμετέχουμε και εμείς και το παράρτημα στην Καλοκαιρινή Εκστρατεία Ανάγνωσης και Δημιουργικότητας της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος.
Από Σεπτέμβρη στα σχέδιά μας είναι να υιοθετήσουμε τρεις σχολικές βιβλιοθήκες της πόλης μας και να δημιουργηθεί περιβαλλοντικό εργαστήρι σε χώρο της βιβλιοθήκης, στο οποίο θα διεξάγονται όλες οι περιβαλλοντικές μας δράσεις. Επιπλέον, θα γίνουν βελτιωτικές παρεμβάσεις τόσο στο χώρο της κεντρικής βιβλιοθήκης στην Καλαμάτα όσο και στο παράρτημα της Τριφυλίας.
-Πώς πάει το εγχείρημα του παραρτήματος στα Φιλιατρά;
Τα παιδιά της Τριφυλίας έχουν αγκαλιάσει το παράρτημα, γιατί ήταν κάτι που έλειπε από την περιοχή. Επιπλέον, πρόκειται για έναν υπέροχο χώρο, τη λειτουργία του οποίου έχει αναλάβει από την αρχή με μεγάλη επιτυχία η αποσπασμένη εκπαιδευτικός Γαρυφαλλιά Τεριζάκη, ενώ φέτος προστέθηκε στο προσωπικό του παραρτήματος και άλλη μία εκπαιδευτικός, η Μαρία Μιχαήλ.
-Υπάρχουν σκέψεις για ανάλογες επεκτάσεις;
Φυσικά υπάρχουν σκέψεις και για άλλα παραρτήματα. Από πέρσι βρισκόμαστε σε συζητήσεις με το Δήμο Πύλου-Νέστορος. Η πρόθεση υπάρχει. Ελπίζω να τα καταφέρουμε σύντομα να φτιάξουμε παράρτημα και στην Πύλο.
-Ποια είναι τα βασικότερα προβλήματα στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Καλαμάτας;
Τρία είναι τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι βιβλιοθήκες στην Ελλάδα, το πρώτο είναι το πρόβλημα του χώρου, το δεύτερο η υποστελέχωση και το τρίτο η υποχρηματοδότηση. Εμείς τα αντιμετωπίζουμε και τα τρία. Ο χώρος που στεγαζόμαστε είναι πολύ μικρός για να καλύψει τις αυξανόμενες ανάγκες μας και δεν υπάρχει μόνιμο προσωπικό, με αποτέλεσμα κάθε χρόνο η λειτουργία να στηρίζεται εξ ολοκλήρου στους αποσπασμένους εκπαιδευτικούς. Χωρίς χώρο, χωρίς προσωπικό και σταθερή χρηματοδότηση δεν μπορεί να γίνει σοβαρή δουλειά. Παλεύουμε καθημερινά και για τα τρία. Αυτά στις βιβλιοθήκες του εξωτερικού είναι λυμένα εξαρχής και ξεκινάς να δουλεύεις από άλλη βάση.
-Διαβάζει ο κόσμος της Καλαμάτας; Και τα παιδιά αγαπούν, τελικά, τα βιβλία;
Αυτό που μας δίνει κουράγιο να συνεχίσουμε είναι αυτό ακριβώς, ότι υπάρχουν άνθρωποι που διαβάζουν φανατικά, παιδιά που επισκέπτονται ανελλιπώς τη βιβλιοθήκη, φοιτητές που χρησιμοποιούν το αναγνωστήριο. Φυσικά δεν είναι η πλειοψηφία των Καλαματιανών, αλλά το φαινόμενο έχει αυξητικές τάσεις. Το 2023 δανείσαμε περίπου 13.000 βιβλία, το 2022 δανείσαμε 9.000 και τις προηγούμενες χρονιές ακόμα λιγότερα. Τα εγγεγραμμένα μέλη μας αγγίζουν τις 8.000.
Τα παιδιά που αγαπούν τα βιβλία είναι τα παιδιά που και οι γονείς τους αγαπούν τα βιβλία. Πάντως, όλα τα παιδιά όταν επισκέπτονται τη βιβλιοθήκη ενθουσιάζονται, ειδικότερα τα μικρότερα παιδιά μέχρι και το Δημοτικό. Οι έφηβοι κατά κανόνα δείχνουν μια αποστροφή προς το εξωσχολικό διάβασμα, απόρροια της πίεσης που δέχονται από το εκπαιδευτικό μας σύστημα.
-Ποιες είναι οι προτιμήσεις του κοινού που έρχεται στη βιβλιοθήκη της Καλαμάτας;
Πρώτη σε προτίμηση έρχεται η λογοτεχνία και, κυρίως, το ελληνικό μυθιστόρημα. Ακολουθούν το παιδικό εικονογραφημένο βιβλίο, τα βιβλία αυτοβελτίωσης, τα επιστημονικά βιβλία, τα κόμικς και τα dvd/cd. Αυτό που είναι πολύ σημαντικό και πρέπει να τονισθεί, είναι ότι οι βιβλιοθήκες έχουν βιβλία για όλα τα ενδιαφέροντα και δεν κρίνεται κανείς για τις επιλογές του.
-Ποιος ο ρόλος μιας δημόσιας βιβλιοθήκης σε μια πόλη όπως η Καλαμάτα;
Οι σύγχρονες βιβλιοθήκες θα πρέπει να είναι ευέλικτοι χώροι πολιτισμού με ποικίλες παροχές και υπηρεσίες. Θα πρέπει να ξεφύγουμε από τα αποστειρωμένα μοντέλα βιβλιοθηκών των προηγούμενων αιώνων που η δουλειά τους ήταν αυστηρά η συλλογή των βιβλίων, η συντήρηση και ο δανεισμός τους. Θα πρέπει να γίνει επαναπροσδιορισμός της εμπειρίας της βιβλιοθήκης. Στην Ελλάδα οι βιβλιοθήκες μπαίνουν δειλά δειλά στη φάση της αναγέννησης, στην οποία βρίσκονται από καιρό οι βιβλιοθήκες του δυτικού κόσμου. Η βιβλιοθήκη μας θα πρέπει να εξελιχθεί σε κόμβο εκπαίδευσης, ψυχαγωγίας,κοινωνικοποίησης και εργασίας για την πόλη μας.
Αυτό σημαίνει ότι οι βιβλιοθήκες δε δανείζουν μόνο βιβλία, αλλά γίνονται μέσα πολλά άλλα πράγματα, όπως σεμινάρια, ομάδες με ειδικά ενδιαφέροντα, δανείζουν εξοπλισμό ή έχουν στούντιο ηχογράφησης, έχουν χώρους συνάντησης για επαγγελματίες και για παρέες και άλλες πολλές παροχές προς τους πολίτες.
-Ποιοι είναι οι μακροπρόθεσμοι στόχοι για τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Καλαμάτας;
Να δημιουργηθεί μια βιβλιοθήκη που θα αξιοποιεί τον κεντρικό ρόλο της, διασυνδέοντας και κατευθύνοντας όλες τις βιβλιοθήκες του νομού, συμπεριλαμβανομένων και των σχολικών. Στόχος μας είναι να εξελιχθούμε σε μια εξωστρεφή βιβλιοθήκη που θα «γεννά» καινοτόμες δράσεις, αφουγκραζόμενη τις ανάγκες της κοινωνίας και της εκπαιδευτικής κοινότητας, σε έναν πολυλειτουργικό και συμπεριληπτικό χώρο, μέσα στον οποίο όλοι θα νιώθουν ότι ανήκουν και ότι τους αφορά.
-Σχολική τάξη ή βιβλιοθήκη; Τι νιώθεις ότι χάνεις και τι κερδίζεις αντίστοιχα;
Με βαριά καρδιά έφυγα από τη σχολική τάξη, θεωρώντας ότι θα χάσω την επαφή μου με τα παιδιά. Όμως, ερχόμενη στη βιβλιοθήκη ανακάλυψα ότι και εδώ μπορώ να έχω αυτή την επαφή και, μάλιστα, απαλλαγμένη από όλα τα προβλήματα και το άγχος της σχολικής τάξης.
-Τι αφήνει ικανοποιημένη τη Μάγδα Σουλιώτη στο τέλος της μέρας;
Αυτό που με ευχαριστεί περισσότερο είναι η λάμψη στα μάτια ενός παιδιού που μυείται στο χώρο του βιβλίου. Χαίρομαι που είμαι εκεί να την προκαλέσω και να την εισπράξω.
Λίγα λόγια για τη Μάγδα Σουλιώτη
Η Μάγδα Σουλιώτη γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Φλώρινα. Εργάζεται στη δημόσια εκπαίδευση από το 2006. Από το Σεπτέμβριο του 2021 είναι διευθύντρια της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Καλαμάτας. Στο παρελθόν έχει εργαστεί -ως μαθητευόμενη- σε τυπογραφεία και βιβλιοδετεία της Θεσσαλονίκης. Οι μεταπτυχιακές της σπουδές και το διδακτορικό της σχετίζονται με τις τέχνες του βιβλίου και την εκπαίδευση. Δίδαξε ιστορία και τέχνες του βιβλίου για τέσσερα ακαδημαϊκά εξάμηνα στη Σχολή Καλών Τεχνών Φλώρινας και οργάνωσε εκεί το εργαστήρι βιβλιοδεσίας. Έχει εκδώσει ένα βιβλίο με τίτλο «Βιβλιοκατασκευές. Ιστορική αναδρομή και εκπαιδευτικές προτάσεις» (Βιβλιολογείον, Φλώρινα 2006). Από το 2009 ζει με την οικογένειά της στη Μεσσηνία.
Της Χριστίνας Ελευθεράκη
