Η 15η έκδοση των ΓΑΚ Μεσσηνίας και της κας Μηλίτση σηματοδοτεί την αποχώρησή της από την υπηρεσία λόγω συνταξιοδότησης
Στο κατάμεστο από κόσμο αμφιθέατρο του Πνευματικού Κέντρου Καλαμάτας παρουσιάστηκε το απόγευμα της Δευτέρας το 15ο πόνημα της προϊσταμένης των Γενικών Αρχείων του Κράτους –Τμήματος Μεσσηνίας, Αναστασίας Μηλίτση-Νίκα, με τίτλο «Από τα Χάνια στα Ξενοδοχεία της προπολεμικής Καλαμάτας, 19ος αιώνας έως το 1940». Πρόκειται για ένα λεύκωμα το οποίο εκδόθηκε χάρις στη χορηγία της Περιφέρειας Πελοποννήσου και του Ιδρύματος «Γεωργίου & Βικτωρίας Καρέλια».
Την προχθεσινή παρουσίαση συντόνισε η φιλόλογος, μόνιμη υπάλληλος των ΓΑΚ-Τμήματος Μεσσηνίας, Χαρά Νικολακοπούλου, δίνοντας καταρχάς το λόγο στο μητροπολίτη Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομο. Χαιρετίζοντας ο σεβασμιώτατος την εκδήλωση συνεχάρη την κα Μηλίτση, καθώς «δε μένει μόνο σε μια αφηγηματική αναφορά στα ιστορικά κάθε εποχής, αλλά αυτά αποτελούν τη βάση για να μπορέσουμε να ξαναβρούμε τις ρίζες ενός παραδοσιακού οικισμού και του τρόπου που αυτός εξελίσσεται μέσα στο χρόνο».
Μάλιστα, την παρότρυνε, εν όψει της αποχώρησής της από την υπηρεσία λόγω συνταξιοδότησης, να συνεχίσει να εργάζεται και να αποδίδει καρπούς αυτή η εργασία για το καλό της πόλης.
Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Καλαμάτας, Θανάσης Βασιλόπουλος, ευχήθηκε το νέο λεύκωμα-βιβλίο της κας Μηλίτση να είναι καλοτάξιδο, καθώς απευθυνόμενος στην ίδια επισήμανε χαρακτηριστικά: «Ευχόμαστε να δούμε κι άλλα σημαντικά έργα από εσάς, γιατί αυτά συμβάλλουν στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, και δίνουν τη δυνατότητα σε εμάς να μάθουμε την πόλη μας καλύτερα».
Ακολούθως, στο βήμα βρέθηκε ο γενικός γραμματέας της Ένωσης Ξενοδόχων Νομού Μεσσηνίας, Δημήτρης Πατριαρχέας, ο οποίος έκανε λόγο για ένα επίκαιρο λεύκωμα, πλούσιο τόσο σε πληροφορίες όσο και σε φωτογραφικό υλικό, το οποίο σκιαγραφεί ευκρινώς το πλαίσιο στο οποίο αναπτύχθηκε από τα σπάργανα και λειτουργεί ως σήμερα το τουριστικό σύστημα στην πόλη της Καλαμάτας».
Στο κύριο μέρος της εκδήλωσης, πρώτος ομιλητής ήταν ο δρ. Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Μιχάλης Νικολακάκης, ο οποίος αναφέρθηκε τόσο στο πόνημα της κας Μηλίτση όσο και ευρύτερα στη θεματική «Φιλοξενία και Τουρισμός στον ελληνικό μεσοπόλεμο».
Σύμφωνα με τον κ. Νικολακάκη, το νεοεκδοθέν λεύκωμα για τα χάνια και τα ξενοδοχεία της Καλαμάτας αποτελεί μια ιδιαίτερη στιγμή για τη συλλογική ιστορία μιας τοπικής κοινωνίας όπως είναι η Καλαμάτα.
Εξηγώντας τη θέση του, ανέφερε ότι το περιεχόμενο του βιβλίου της συγγραφέως συνιστά μια αποκαλυπτική και εμπεριστατωμένη έρευνα στο ποιος και γιατί επένδυε σε υποδομές φιλοξενίας στο Μεσοπόλεμο, -ερώτημα κρίσιμο για τη βαρύτητα που απέκτησε ο Τουρισμός μεταπολεμικά.
Στη συνέχεια, μιλώντας η κα Αναστασία Μηλίτση-Νίκα για το εν λόγω λεύκωμα, σημείωσε ότι πρόκειται για ένα βιβλίο στο οποίο μελετάται η προϊστορία του θεσμού της φιλοξενίας στην πόλη της Καλαμάτας. Αφηγείται, δηλαδή, τη μετάβαση από τα φτωχικά χάνια και τα πανδοχεία του 19ου αιώνα στα μοντέρνα ξενοδοχεία του Μεσοπολέμου. Για την πολύτιμη αυτή πτυχή της πόλης, που σηματοδότησε την είσοδο της Καλαμάτας στη νεωτερικότητα και τον εκσυγχρονισμό, εξήγησε ότι αντλήθηκαν τεκμήρια από το αρχείο του Επαγγελματικού και Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Καλαμάτας, το αρχείο της Περιφερειακής Υπηρεσίας Τουρισμού Πελοποννήσου, τα αρχεία συμβολαιογράφων της Καλαμάτας, τις μαρτυρίες περιηγητών, τις εφημερίδες, τα ημερολόγια και τους οδηγούς εκείνης της εποχής.
Στο μεταξύ, αναφερόμενη στα χαρακτηριστικά της Καλαμάτας κατά το 19ο αιώνα, αλλά και τους επισκέπτες εκείνης της περιόδου, η κα Μηλίτση εξήγησε πως παρότι ήταν μια μικρή πολιτεία με έντονα χαρακτηριστικά τουρκόπολης, υποδεχόταν ντόπιους, αλλά και ξένους ταξιδευτές: «Οι εγχώριοι επισκέπτες ήταν κυρίως άνθρωποι της υπαίθρου που έρχονταν στην Καλαμάτα από γειτονικές περιοχές για να διεκπεραιώσουν υποθέσεις της καθημερινότητάς τους ή να συναλλαχθούν με τις δικαστικές και άλλες υπηρεσίες του νομού. Ακόμα, έρχονταν για λόγους εμπορικούς, μιας και η Καλαμάτα διέθετε υπολογίσιμη σε μέγεθος καταναλωτική αγορά. Οι ξένοι, όμως, περιηγητές, και κυρίως οι Γάλλοι, ήταν αρχαιολάτρες, που επισκέπτονταν την περιοχή για να αναζητήσουν την ιστορία του λατινοκρατούμενου μεσσηνιακού χώρου, και κυρίως να συναντήσουν την ιστορία της φραγκοκρατίας».
Έτσι, η κα Μηλίτση υπογράμμισε ότι για τις δύο παραπάνω κατηγορίες επισκεπτών η Καλαμάτα ήταν κυρίως ένας ενδιάμεσος σταθμός: για τους περιηγητές η διανυκτέρευση σηματοδοτούσε τη φιλοξενία τους σε οικίες τοπικών αρχόντων, ενώ οι ντόπιοι επαρχιώτες ταξιδιώτες επέλεγαν να διανυκτερεύσουν σε «φτωχικά» χάνια και πανδοχεία, τα οποία τους προσέφεραν ελάχιστες ανέσεις.
Σύμφωνα με την προϊσταμένη των ΓΑΚ Μεσσηνίας, στα χρόνια που ακολούθησαν το φαινόμενο του Τουρισμού ξεκίνησε να αναδύεται σταδιακά σε όλη τη χώρα, κυρίως από ιδιώτες, ενώ στην Καλαμάτα τη δεκαετία του 1920 άρχισαν να αναπτύσσονται οι πρώτες σοβαρές ξενοδοχειακές επενδύσεις. Όπως ανέφερε, ο πρώτος ομογενής που γύρισε στη μεσσηνιακή πρωτεύουσα από την Αμερική, για να επενδύσει στον κλάδο, ήταν ο Διονύσιος Ξανθάκης, ο οποίος ίδρυσε το πρώτο τουριστικό ξενοδοχείο της πόλης, επί της σιδηροδρομικού σταθμού, το οποίο ονομάστηκε «Λευκός Οίκος».
Συνεχίζοντας την ομιλία της, η κα Μηλίτση πρόσθεσε ότι το πέρασμα των χρόνων έφερε σημαντική ανάπτυξη στο ξενοδοχειακό επιχειρείν της πόλης, με τα τουριστικά ξενοδοχεία να προσθέτουν υπεραξία στην ταυτότητά της. Ωστόσο, πέραν των τουριστικών και των λαϊκών ξενοδοχείων που ιδρύθηκαν, στην πόλη λειτούργησαν κατά διαστήματα και κακόφημα ξενοδοχεία, όπως ήταν το ξενοδοχείο «Τα Ολύμπια», επί της σημερινής οδού Καπετάν Κρόμπα.
«Όλα τα καταλύματα ύπνου, ανεξάρτητα από την ποιότητα υπηρεσιών που παρείχαν, αποτελούσαν διαχρονικά για την πόλη ένα ανοιχτό παράθυρο προς τον έξω κόσμο, ενώ ιδιαίτερα τα τουριστικά ξενοδοχεία της ήταν το “σαλόνι” της Καλαμάτας, με το “Λευκό Οίκο”, τη “Μεγάλη Βρετανία”, το “Αμέρικα”, το “Πανελλήνιον” (μετέπειτα Rex) να είναι μερικά από αυτά που έδιναν ευρωπαϊκή φινέτσα στην πόλη», κατέληξε η κα Μηλίτση.
Με το πέρας της ομιλίας της, στο βήμα βρέθηκε η κα Κρίστη Στασινοπούλου και ακολούθως ο αδελφός της Γιώργος Στασινόπουλος, απόγονοι του Γιάννη Στασινόπουλου, ιδρυτή του ξενοδοχείου “Rex”, οι οποίοι μοιράστηκαν με τους παρευρισκόμενους αναμνήσεις με επίκεντρο το ξενοδοχείο, που αποτέλεσε σημείο αναφοράς των παιδικών τους χρόνων.
Της Χριστίνας Μανδρώνη
