Πληροφορίες ότι ετοιμάζονται άλλες δυο προτάσεις υδροηλεκτρικών για τη Νέδουσα
Ανησυχία και προβληματισμός επικράτησαν στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε το πρωί της Κυριακής στο Καρβέλι, με κατοίκους και φορείς της περιοχής, για την προοπτική λειτουργίας υδροηλεκτρικού σταθμού παραγωγής ενέργειας στο «Λαδιώτικο ρέμα». Μάλιστα, σε κοινό ψήφισμα ζητούν από τους αρμοδίους την απόρριψη της μελέτης του έργου
Το θέμα αποκάλυψε το «Θ» στις 4 Μαΐου, καθώς είχε ήδη τεθεί σε διαβούλευση από τις 25 Απριλίου στην αρμόδια υπηρεσία της Περιφέρειας Πελοποννήσου, αλλά δεν είχε γίνει ευρέως γνωστό.
Τη συνάντηση την Κυριακή, μετά το δημοσίευμα του «Θ», διοργάνωσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καρβελαίων και εκεί, από τον υποψήφιο επενδυτή Αλέξη Παπαδογεωργόπουλο, παρουσιάστηκαν η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου και τα βασικά χαρακτηριστικά του.
Εκτός από κατοίκους και εκπροσώπους τοπικών φορέων από το Καρβέλι, αλλά και από άλλα χωριά του Ταϋγέτου, όπως ο Λαδάς, η Αλαγονία, η Αρτεμισία και η Νέδουσα, στη συνάντηση συμμετείχαν ο αντιδήμαρχος Καλαμάτας Σαράντος Μαρινάκης, οι δημοτικοί σύμβουλοι Ευγενία Κούβελα και Χριστίνα Καντζιλιέρη, οι επικεφαλής συνδυασμών του Περιφερειακού Συμβουλίου Μανώλης Μάκαρης και Νίκος Κουτουμάνος και οι πρόεδροι των Κοινοτικών Συμβουλίων Καρβελίου, Δημήτρης Μαραβάς και Λαδά Μιχάλης Αντωνόπουλος.
Έπειτα από αρκετές ερωτήσεις που τέθηκαν, από το σύνολο σχεδόν των παρευρισκομένων εκφράσθηκε έντονος προβληματισμός τόσο για την επάρκεια της μελέτης όσο και γι’ αυτό καθεαυτό το έργο, ενώ αφέθηκαν αιχμές και για παράγοντες της περιοχής που ενώ γνώριζαν για το έργο, δεν είχαν ενημερώσει.
Αξιοσημείωτο είναι πως κατά τη συνάντηση αναφέρθηκε πως ετοιμάζονται προτάσεις για εγκατάσταση άλλων δύο υδροηλεκτρικών σταθμών στην περιοχή της Νέδουσας.
Απορίες και εντάσεις
Κατά τις τοποθετήσεις ιδιαίτερη αναφορά έγινε στο ζήτημα της δέσμευσης του νερού. Ειδικότερα, ο γεωλόγος Μιχάλης Αντωνόπουλος τόνισε ότι με τη δημιουργία του έργου οι κάτοικοι της περιοχής δε θα έχουν δικαίωμα χρήσης του νερού, με το οποίο πατροπαράδοτα ποτίζουν, ενώ τα οφέλη από το έργο είναι πολύ μικρά σε σχέση με τα αρνητικά που θα επιφέρει.
Ο κ. Νίκος Κουτουμάνος αναφέρθηκε στην ιδιωτικοποίηση του νερού, τονίζοντας ότι το επόμενο βήμα θα είναι οι αγρότες να απευθύνονται σε ιδιώτες για να το παίρνουν.
Ο κ. Μανώλης Μάκαρης είπε ότι το έργο θα φέρει μεγάλη αναστάτωση στην τοπική κοινωνία και πως τα ανταποδοτικά οφέλη είναι ελάχιστα.
Από την πλευρά του, ο αντιδήμαρχος κ. Μαρινάκης εξέφρασε την απορία για ποιον λόγο, ενώ επί τόσους μήνες «ακούγονται» πράγματα για το έργο, δεν έγινε ποτέ επίσημα γνωστό και ο επενδυτής δεν πήγε να ενημερώσει.
Από την πλευρά του, ο επενδυτής απάντησε σε ερωτήσεις που έγιναν, χωρίς όμως, όπως φάνηκε, αυτές να ικανοποιούν τους κατοίκους, ενώ τοποθετήσεις του για τη χρήση του νερού ανέβασαν τους τόνους.
Με την ολοκλήρωση της συνάντησης εκδόθηκε ψήφισμα, με το οποίο ζητείται απ’ όλους τους αρμόδιους φορείς και κυρίως το αρμόδιο υπουργείο, να λάβουν σοβαρά υπόψη τους τις επιπτώσεις που θα έχει η δημιουργία υδροηλεκτρικού σταθμού στην περιοχή και να το απορρίψουν.
Στο σκεπτικό του ψηφίσματος, αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής:
«Μεγάλη επιβάρυνση του περιβάλλοντος: Το ρέμα θα αποστερηθεί τη φυσική του ροή για περισσότερο από δύο χιλιόμετρα, το οποίο σε συνδυασμό με τις χαμηλές βροχοπτώσεις των τελευταίων ετών θα είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικό. Το ρέμα ήδη στερείται υδάτων τους καλοκαιρινούς μήνες και ως βιότοπος έχει υποστεί ζημιά τα τελευταία χρόνια λόγω και των δύο μεγάλων καταστροφικών πυρκαγιών την τελευταία δεκαετία. Οι γηραιότεροι του χωριού έχουν ζήσει το συγκεκριμένο ρέμα με πολύ πιο πλούσια πανίδα και υπάρχουν μαρτυρίες για βίδρες και χέλια (τα οποία ψάρευαν κιόλας), κάτι το οποίο δεν αναφέρεται στην ΜΠΕ του έργου. Το τοιχίο 21 μέτρων εντός της κοίτης και οι συνοδές εγκαταστάσεις του έργου, που θα ξεπερνούν τα 45 μέτρα στο μήκος της κοίτης, θα επιφέρουν σημαντικές και μόνιμες αλλοιώσεις στην κοίτη και συνολικά στο τοπίο. Η Ε.Ε. αποθαρρύνει τα μικρά υδροηλεκτρικά έργα λόγω της μικρής απόδοσης σε σχέση με τα πολλά προβλήματα που δημιουργούν. Η περιοχή ανήκει στο δίκτυο NATURA Ειδική Ζώνη Διατήρησης GR2550006.
Ελάχιστα Ανταποδοτικά Οφέλη: Βάσει του Νόμου 4964/2022 άρθρο 87 και της υπολογιζόμενης παραγόμενης ποσότητας που αναφέρεται στην ΜΠΕ, το Ειδικό Τέλος Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, μέρος του οποίου θα επιστρέφει στην τοπική κοινωνία, εκτιμάται σε 4.800 ευρώ ετησίως. Στην Κοινότητα αναλογούν περίπου 1.700 ευρώ.
Θέσεις εργασίας: Η ΜΠΕ ορίζει σαφώς πως οι θέσεις εργασίας θα είναι από μία έως δύο και πρόκειται για εξειδικευμένο προσωπικό, το οποίο δε θα είναι ούτε θα διαμένει στην περιοχή.
Χρήση νερού
Η συγκεκριμένη περιοχή, εκτός από τον άριστα διατηρημένο παλιό νερόμυλο του χωριού, φιλοξενεί και μεγάλο τμήμα από τα καλλιεργήσιμα κτήματα των Καρβελαίων. Εδώ και αιώνες οι κάτοικοι της περιοχής αξιοποίησαν τις γόνιμες παραποτάμιες μικρές κοιλάδες και το νερό που παρέχει το ποτάμι Καρβελιώτης για την καλλιέργεια των απαραίτητων προς επιβίωσή τους. Με την έγκριση της ΜΠΕ του υδροηλεκτρικού στη συγκεκριμένη περιοχή, το δικαίωμα χρήσης του νερού θα έχει πλέον αποκλειστικά η ιδιοκτήτρια εταιρεία του έργου. Οι ιδιοκτήτες των καλλιεργήσιμων παραποτάμιων εκτάσεων που ποτίζουν εδώ και πολλές γενιές με τον παραδοσιακό τρόπο των αυλακιών δε θα έχουν πλέον δικαίωμα να το κάνουν και, φυσικά, δε θα υπάρχει επάρκεια νερού. Όσο κι αν η εταιρεία διαβεβαιώνει πως θα αφήσει τη χρήση του νερού για πότισμα, δεν είναι καθόλου βέβαιο πως στην πράξη θα βάλει την κερδοφορία της κάτω από τις ανάγκες των ιδιοκτητών της περιοχής.
Επίσης, η περιοχή αποτελεί τόπο περιπάτου για ντόπιους και επισκέπτες του χωριού λόγω του φυσικού κάλλους, της εγγύτητας στο χωριό και της εύκολης πρόσβασης που προσφέρει ο υφιστάμενος δρόμος. Παρά την ανθρωπογενή δραστηριότητα στην περιοχή εδώ και πολλά χρόνια, το τοπίο παραμένει χωρίς αλλοιώσεις. Στην περιοχή υπάρχει ο παραδοσιακός υδρόμυλος του χωριού που, σε συνδυασμό με το μοναδικό τοπίο, θα μπορούσε να αποτελέσει πόλο έλξης επισκεπτών.
Με τα χρηματοδοτικά εργαλεία της Ολοκληρωμένης Χωρικής Επέμβασης, η οποία ξεκινά τους επόμενους μήνες, πλέον υπάρχει και η δυνατότητα χρηματοδότησης μιας τέτοιας προσπάθειας. Η δημιουργία, όμως, υδροηλεκτρικού ακυρώνει κάθε άλλη εναλλακτική χρήση στην περιοχή».
Και το ψήφισμα συνεχίζει: «Το υψηλό κόστος του έργου (2.840.000 ευρώ), σε συνδυασμό με τη χαμηλή παραγωγική δυναμικότητά του (0,9 MWatt), δημιουργεί αμφιβολίες για τον αν η επένδυση αυτή μπορεί να θεωρηθεί βιώσιμη. Η εξασφάλιση τραπεζικού δανεισμού για το 75% του απαιτούμενου ποσού της κατασκευής σύμφωνα με την ΜΠΕ δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα εξασφαλιστεί και σε συνδυασμό με τη μη επιλεξιμότητα των συγκεκριμένων έργων από χρηματοδοτικά εργαλεία της Ε.Ε., δημιουργεί ερωτήματα για το μέλλον του έργου. Ακόμα όμως κι αν γίνει, τα προϋπολογισμένα έσοδα μπορεί εύκολα να επηρεαστούν αν κλιματολογικές συνθήκες που επικράτησαν τα προηγούμενα χρόνια σε αρκετές μεσογειακές χώρες, με μεγάλες περιόδους ξηρασίας, χτυπήσουν και την περιοχή μας. Σε ένα τέτοιο σενάριο που θεωρείται πολύ πιθανόν, ο κίνδυνος ακόμα και εγκατάλειψης της επένδυσης θεωρείται υπαρκτός.
Λάθη και ελλείψεις στην ΜΠΕ
Ως κάτοικοι της περιοχής αναθέσαμε τον έλεγχο του συνόλου του μελετητικού έργου σε ειδικούς, προκειμένου να έχουμε τεκμηριωμένη και επιστημονική γνωμάτευση για την αρτιότητα της μελετητικής διαδικασίας.
Στις πρώτες παρατηρήσεις που έγιναν συγκαταλέγονται εξόφθαλμα λάθη, με ολόκληρα εδάφια να αναφέρονται σε άλλες περιοχές (Νέδα), δημιουργώντας υποψίες ακόμα και αντιγραφή τμημάτων της ΜΠΕ από άλλες αντίστοιχες. Η αναφορά σε μη ύπαρξη ψαριών στην ΜΠΕ γίνεται χωρίς τεκμηρίωση, ενώ μαρτυρίες κατοίκων του χωριού βεβαιώνουν για το αντίθετο. Επίσης, από την ΜΠΕ απουσιάζει πλήρως ολοκληρωμένη ιχθυολογική μελέτη για την οποία θα απευθυνθούμε σε εξειδικευμένους φορείς όπως το ΕΛΚΕΘΕ.
Το παράδειγμα της Νέδας είναι χαρακτηριστικό πως σε τέτοιου είδους ΜΠΕ είτε τυχαία είτε από σκοπιμότητα μπορεί να παραλειφθούν κρίσιμα στοιχεία. Απαιτούμε, ως κάτοικοι της περιοχής, από τις αρμόδιες υπηρεσίες να μη δώσουν θετική γνωμοδότηση στην ΜΠΕ, αν δεν κατατεθεί ολοκληρωμένη και επαρκής ιχθυολογική μελέτη.
Άλλο παράδειγμα παραλείψεων στην ΜΠΕ είναι ότι στη Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης δε γίνεται καμία αναφορά σε ένα σπάνιο ενδημικό φυτό στην περιοχή, Scilla Messeniaca, και ενδεχομένως να υπάρχουν κι ακόμα σημαντικότερες παραλείψεις.
Ακόμα, δεν καθορίζεται με σαφήνεια στην ΜΠΕ η λειτουργία ολοκληρωμένου καταγραφικού συστήματος τόσο ανάντη όσο και κατάντη του σημείου υδροληψίας, ώστε να ελέγχεται με αξιοπιστία η υποχρεωτική οικολογική παροχή.
Το συγκεκριμένο σύστημα θα πρέπει να είναι 24ωρης λειτουργίας και να διαθέτει καταγραφή των στοιχείων με μετάδοση δεδομένων στο διαδίκτυο. Εξυπακούεται ότι θα πρέπει να είναι και πιστοποιημένο από αρμόδιο φορέα. Ανάλογο σύστημα έχει εγκαταστήσει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών στο γεφύρι του δρόμου Λαδά – Καρβέλι μετά τον Προφήτη Ηλία. Οι αρμόδιοι φορείς-υπηρεσίες οφείλουν να ορίσουν ως υποχρεωτική τη σαφή περιγραφή ενός τέτοιου συστήματος στην ΜΠΕ.
Στην περιοχή υλοποίησης του έργου, δυστυχώς, υπάρχουν πλατάνια που έχουν προσβληθεί από Μεταχρωματικό Έλκος, ασθένεια που προκαλείται από μύκητα με μεγάλη μεταδοτικότητα. Η περιοχή χρήζει άμεσης παρέμβασης για τη διάσωση των υπολοίπων πλατανιών. Οι χωματουργικές και υπόλοιπες εργασίες για την κατασκευή του έργου θα αυξήσουν υπέρμετρα τον κίνδυνο να προχωρήσει με πολύ ταχύτερο από το αναμενόμενο η εξάπλωση του μύκητα.
Ζητάμε, ως κάτοικοι της περιοχής, από το Δασαρχείο και τις υπόλοιπες αρμόδιες υπηρεσίες να εφαρμόσουν άμεσα στην περιοχή τα μέτρα που προβλέπονται για την αντιμετώπιση του μεταχρωματικού έλκους και να απαγορεύσουν κάθε επέμβαση που πιθανόν επιδεινώσει την κατάσταση».
Καταλήγοντας οι κάτοικοι ζητούν να μην υλοποιηθεί στην Κοινότητα Καρβελίου και στην ευρύτερη περιοχή του Ταϋγέτου καμία παρέμβαση που δρα επιβαρυντικά στο φυσικό περιβάλλον, καθώς ήδη τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχει καταστροφική επιβάρυνση από τη λειτουργία της χωματερής στην περιοχή της Μαραθόλακας.
Της Βίκυς Βετουλάκη
