Κάθε χρόνο τέτοια μέρα θυμάμαι τη μάνα μου, πρωί πρωί, να ανάβει την γκαζιέρα, ηλεκτρική κουζίνα δεν είχαμε τότε, να βάζει πάνω μια κατσαρόλα με νερό, αυγά, όσα είχαμε, μια κόκκινη σκόνη κι αν θυμάμαι καλά, έριχνε και λίγο ξύδι, και τα έβραζε όλα μαζί.
-Γιατί τα βάφεις κόκκινα τα αυγά, μάνα; ρωτούσα.
-Για το καλό, παιδάκι μου, απαντούσε.
Ο ίδιος διάλογος κάθε χρόνο μέχρι που μεγάλωσα και το έψαξα, τότε δεν υπήρχε διαδίκτυο να μας ενημερώνει, τυχερούληδες.
Κατ’ αρχάς πρέπει να βρούμε τα αυγά, αλλά εκεί που έχει φτάσει η τιμή τους, θα πρέπει να έχεις «κολλητή» την κότα. Τα υπόλοιπα είναι εύκολα.
Το θεωρητικό και το εθιμικό έχει πολύ ενδιαφέρον κι αυτό σας μεταφέρω.
Λοιπόν, ένα από τα πιο διαδεδομένα έθιμα του Πάσχα είναι το βάψιμο των αυγών τη Μεγάλη Πέμπτη. Το κόκκινο χρώμα συμβολίζει το αίμα της θυσίας του Χριστού, ενώ το αυγό συμβολίζει τον τάφο του Χριστού που ήταν ερμητικά κλειστός, όπως το περίβλημα του αυγού, αλλά έκρυβε μέσα του τη «Ζωή», αφού από αυτόν βγήκε ο Χριστός και αναστήθηκε.
Κρατώντας τα έθιμα και τις παραδόσεις, σήμερα Μεγάλη Πέμπτη βάφουμε τα αυγά κόκκινα. Μπορεί τα τελευταία χρόνια το αυγά το Πάσχα να βάφονται σε διάφορα χρώματα, όμως η παράδοση τα θέλει κόκκινα. Είναι γεγονός πως τα χρωματιστά αυγά τα συναντάμε στην αρχαιότητα, στη Ρώμη, στην Ελλάδα, στην Κίνα, στην Αίγυπτο, ως δώρα στις ανοιξιάτικες γιορτές μαζί με κουνέλια, τα οποία ήταν το σύμβολο της γονιμότητας. Πώς ακριβώς, όμως, καταλήγουμε στην επιλογή του κόκκινου χρώματος, δεν είναι ξεκάθαρο.
Οι εξηγήσεις που υπάρχουν είναι πολλές. Μία από τις πιο αποδεκτές είναι πως το κόκκινο συμβολίζει το αίμα και τη θυσία του Ιησού. Οι άλλες ερμηνείες έχουν πρωταγωνίστριες τρεις γυναίκες: Την Παναγία, τη Μαγδαληνή και μία δύσπιστη ανώνυμη γυναίκα.
Μία εξήγηση που δίνεται συχνά, λέει ότι η Παναγία πήρε ένα καλάθι αυγά και τα πρόσφερε στους φρουρούς του Υιού της, ικετεύοντάς τους να του φέρονται καλά. Όταν τα δάκρυά της έπεσαν πάνω στα αυγά, αυτά βάφτηκαν κόκκινα.
Μια άλλη ιστορία συνδέει το κόκκινο χρώμα με τη Μαρία Μαγδαληνή. Όταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας ενημερώθηκε για την Ανάσταση του Χριστού, τη θεώρησε τόσο απίθανη «όσο και το να βαφτούν τα αυγά κόκκινα». Η Μαρία Μαγδαληνή τότε χρωμάτισε μερικά αυγά κόκκινα και του τα πήγε για να του επιβεβαιώσει το γεγονός. Μία παραλλαγή της παραπάνω ιστορίας θέλει μία γυναίκα να μην πιστεύει την είδηση της Ανάστασης του Ιησού και να λέει: «Όταν τα αυγά που κρατώ γίνουν κόκκινα, τότε θα αναστηθεί και ο Χριστός». Και τότε αυτά έγιναν κόκκινα».
Αυτά τα όμορφα για τα κόκκινα αυγά, και σας πω κι αυτό. Τη Μεγάλη Πέμπτη τη έλεγαν Κόκκινη Πέφτη ή Κοκκινοπέφτη. Παλιότερα το συνήθιζαν κι αποβραδίς, πάντοτε τα μεσάνυχτα, με το ξεκίνημα της νέας μέρας. Καινούρια έπρεπε να είναι η κατσαρόλα που θα έβαφαν τα αυγά και ο αριθμός τους ορισμένος και την μπογιά τη φύλαγαν σαράντα μέρες και δεν την έχυναν, ακόμα και τότε, έξω από το σπίτι.
Μόνο όσοι πενθούν από πρόσφατο θάνατο οικείου προσώπου δε βάφουν αβγά για το Πάσχα. Αλλά και σε αυτούς θα φέρουν οι συγγενείς και οι φίλοι βαμμένα αβγά και από αυτά θα αφήσουν και στον τάφο του αγαπημένου τους.
Κάπως έτσι κατάλαβα αυτό που μου έλεγε η μάνα μου τότε.
-Για το καλό, παιδάκι μου. Γι’ αυτό, φίλες και φίλοι, αυτές τις μέρες, αντί να τσουγκρίζουμε τα κεφάλια μας, ας τσουγκρίσουμε αυγά. Το «καλό» της μάνας υπάρχει. Καλή Ανάσταση και καλό Πάσχα!
Μιλάμε πάλι…
Του Κώστα Δεληγιάννη
