Μια θαλάσσια χελώνα βγήκε στην ακτή της Καλαμάτας το βράδυ της Δευτέρας προκειμένου να γεννήσει, με τον κόσμο να αντιδρά σχετικά καλά. Έτσι, κατάφερε να ολοκληρώσει τη διαδικασία και να επιστρέψει στη θάλασσα για να συνεχίσει το ταξίδι της.
Αυτή τη φορά πήγαν όλα καλά, όμως δε συνέβη το ίδιο, για παράδειγμα, το βράδυ του Σαββάτου, όταν πάλι μια χελώνα προσπάθησε να γεννήσει στην παραλία της Καλαμάτας, λίγα μέτρα μακρύτερα από το σημείο της Δευτέρας. Κι αυτό, γιατί ο κόσμος άναψε τα φλας των κινητών του τηλεφώνων και την πλησίασε υπερβολικά, με αποτέλεσμα τρομαγμένη να επιστρέψει στο νερό.
Με αφορμή τα δυο περιστατικά, το «Θάρρος» επικοινώνησε με το Σύλλογο για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας «ΑΡΧΕΛΩΝ», του οποίου άνθρωποι είναι διασκορπισμένοι σε διάφορες παραλίες της Ελλάδας, προκειμένου να μας δώσουν κάποιες συμβουλές για το πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε σε τέτοιες περιπτώσεις, αφού έχει σημασία η στάση του κόσμου για την επιτυχία ή μη της όλης διαδικασίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μια χελώνα επιστρέφει και γεννά στην παραλία όπου γεννήθηκε, τουλάχιστον έπειτα από 30 χρόνια, αφού από αυτή την ηλικία και μετά είναι σε περίοδο αναπαραγωγής.
Από τον «ΑΡΧΕΛΩΝ», ο κ. Νίκος Μανίας δήλωσε ενήμερος για το περιστατικό της Δευτέρας και, όπως μας είπε, παρότι υπήρχε πολύς κόσμος, με κάποιους να κάνουν κινήσεις που θα μπορούσαν να ενοχλήσουν τη συγκεκριμένη χελώνα, όλα πήγαν καλά. Πλέον, έπειτα από 40 έως 60 μέρες περίπου μέρες θα εμφανιστούν στην παραλία τα πρώτα χελωνάκια, όμως δεν είναι σίγουρο ότι θα καταφέρουν να επιβιώσουν φθάνοντας στο νερό.
Από την πλευρά του, ο κ. Μανίας έδωσε οδηγίες και για τις δύο περιπτώσεις, ενώ επισήμανε ότι είναι σημαντικό ο κόσμος να έρχεται σε επικοινωνία με τον «ΑΡΧΕΛΩΝ», όταν βλέπει κάποια χελώνα στη στεριά, με το τηλέφωνο διάσωσης να είναι σε λειτουργία όλο το 24ωρο (6941 511 511).
Όταν η χελώνα βγαίνει για να γεννήσει
Όταν η χελώνα βγαίνει για να γεννήσει, ο κόσμος πρέπει να κρατήσει μια απόσταση τουλάχιστον 10-15 μέτρων, να κάνει ησυχία και να μη δημιουργεί φωτισμό με φλας αν θέλει να βγάλει φωτογραφίες. Για το τελευταίο, μάλιστα, ο κ. Μανίας πρόσθεσε ότι ο «ΑΡΧΕΛΩΝ» θέλει φωτογραφίες από την κάθε περίπτωση, αφού χρησιμοποιούνται ως τεκμήριο δραστηριότητας θαλάσσιας χελώνας.
Επίσης, κάλεσε τον κόσμο να είναι γονατιστός για να μην τον βλέπει το ζώο από μακριά, αφού υπάρχει ο κίνδυνος να τρομάξει και να φύγει.
Αν πάνε, λοιπόν, όλα καλά, η χελώνα θα συνεχίσει κανονικά τη διαδρομή της, θα ψάξει να βρει το χώρο της, και αν τον εντοπίσει, θα ξεκινήσει να σκάβει για να δημιουργήσει τον ωοθάλαμό της, όπου στη συνέχεια θα αποθέσει τα αυγά της.
Αφού ολοκληρώσει αυτή τη διαδικασία, θα προχωρήσει λίγο μπροστά και με τα πτερύγιά της θα καλύψει τον ωοθάλαμο, ενώ έπειτα θα τον καμουφλάρει.
Έχουν γεννηθεί στην Καλαμάτα
Η αναπαραγωγική δραστηριότητα της θαλάσσιας χελώνας ξεκινά μετά το 30ό έτος της ηλικίας της. Αυτές, επομένως, που εμφανίζονται και στην παραλία της Καλαμάτας είναι πάνω από 30 ετών, ενώ συμπλήρωσε ότι έχουν γεννηθεί στο σημείο που επιστρέφουν για να αφήσουν τα αυγά τους.
Το ζήτημα, όμως, όπως μας είπε ο κ. Μανίας, είναι ότι πριν από 30 χρόνια η περιοχή δεν ήταν έτσι, «η παραλία έχει αλλάξει, δεν υπήρχαν τόσα φώτα, δεν υπήρχαν ξαπλώστρες και ομπρέλες ούτε τόσος κόσμος, οπότε το ζώο καλείται να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα και είναι υπό πίεση».
Τα αυγά, τα νέα χελωνάκια και τα αστέρια
Το τελευταίο αυγό που αφήνει η χελώνα είναι 30 με 35 εκατοστά από την επιφάνεια της άμμου, αρκετά βαθιά για να μπορέσουν να συνεχίσουν ανεμπόδιστα. Μάλιστα, ο κ. Μανίας παρατήρησε ότι η χελώνα είναι ένα πολύ έξυπνο ζώο και προσαρμόζεται στις συνθήκες που εμείς το έχουμε φέρει. «Στο παρελθόν, όταν η χελώνα γεννούσε και έφευγε, δε χρειαζόταν να γίνει κάτι. Η φωλιά θα έμενε απλά εκεί και έπειτα από 40 έως 60 μέρες που οι νεοσσοί θα είχαν εκκολαφθεί, θα έφευγαν προς τη θάλασσα» σχολίασε.
Ξεχωριστό, δε, είναι και το πώς οι νεοσσοί προσανατολίζονται προς τη θάλασσα. Αυτό το κάνουν με το φως των αστεριών, κι αυτά καταγράφουν στη μνήμη τους τα θηλυκά που θα επιβιώσουν και θα φτάσουν σε αναπαραγωγική ηλικία, που είναι μόλις ένα στα 1.000.
Έτσι, όπως προαναφέραμε, έπειτα από τουλάχιστον 30 χρόνια θα επιστρέψουν στην εκάστοτε παραλία, με οδηγό τους αστερισμούς που αντίκρισαν όταν γεννήθηκαν. Σύμφωνα με τον κ. Μανία, οι θαλάσσιες χελώνες είναι εκπληκτικοί πλοηγοί.
Αφού, λοιπόν, περάσουν οι μέρες εκκόλαψης, τα νέα χελωνάκια θα αρχίσουν να βγαίνουν κατά κύματα, και συνήθως τη νύχτα, οπότε η θερμοκρασία έχει πέσει. Στο σημείο αυτό ο κ. Μανίας επισήμανε ότι, αν τα χελωνάκια βγουν πρωί, ένας άνθρωπος μπορεί να παρέμβει θετικά και σωτήρια, κάνοντας μια σκίαση με τα χέρια του και δημιουργώντας ένα μονοπάτι για να τα βοηθήσει να φτάσουν στο νερό, αφού αν αφυδατωθούν, θα πεθάνουν. Επίσης, κινδυνεύουν από τους γλάρους.
Σε περίπτωση δε που εμφανιστούν οι νεοσσοί βράδυ, το καλύτερο που μπορεί να κάνει ο κόσμος είναι να φύγει προς τα πίσω και να τα αφήσει μόνα τους να πάνε προς τη θάλασσα.
Το πρόβλημα εδώ έχει ως εξής: επειδή τα μάτια των νεοσσών είναι φωτοευαίσθητα και μπορούν να αντιλαμβάνονται το φως των αστεριών, τυχόν φώτα τα αποπροσανατολίζουν, με αποτέλεσμα να πηγαίνουν προς τα πίσω. «Σε κάποιες περιπτώσεις αντιμετωπίζουμε το ζήτημα με κάποια σκιάστρα από ψάθες. Αν τώρα κάποιος βρίσκεται εκεί και δει τα χελωνάκια να πηγαίνουν προς τα πίσω, αυτό που μπορεί να κάνει είναι να προσπαθήσει να κάνει σκίαση για να μη φαίνονται τα φώτα πίσω, και με ένα φακό ή με το κινητό του να ρίχνει φως προς την άμμο και να τα οδηγήσει σιγά σιγά προς τη θάλασσα» εξήγησε ο κ. Μανίας.
Ποτέ με τα χέρια
Αυτό που μας ζήτησε ο άνθρωπος του «ΑΡΧΕΛΩΝ» να επισημάνουμε είναι ότι δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να πιάνουμε τα χελωνάκια με τα χέρια, αφού ο άνθρωπος μπορεί να τους μεταφέρει βακτήρια ή και το ανάποδο.
Επίσης, τα χελωνάκια πρέπει να περπατήσουν: όταν βγουν από τα αυγά τα μικρά ερπετά ξεκινούν με τα πτερύγια τους να σκάβουν και να περπατούν πάνω στην άμμο. Όταν ακουμπήσουν το νερό, αλλάζει αυτός ο φυσικός μηχανισμός τους και από την κίνηση που περπατούν, φτάνουν στο να κολυμπούν. Έτσι, αν κάποιος θεωρητικά πιάσει καλοπροαίρετα νερό και το ρίξει στο χελωνάκι όταν είναι στην άμμο, αυτό θα ξεκινήσει να κολυμπάει και εκεί τελείωσε. «Αυτό που ζητάμε εμείς είναι να μας παίρνουν τηλέφωνο για να δίνουμε οδηγίες, 24 ώρες το 24ωρο, 7 μέρες τη βδομάδα απαντάμε» είναι η παράκληση του κ. Μανία.
Τα προβλήματα στις φωλιές και άλλες παρεμβάσεις
«Κανονικά δε θα χρειαζόταν να γίνει απολύτως τίποτα στο σημείο που γέννησε μια θαλάσσια χελώνα, αν ήταν όλα καλά, ή στη χειρότερη θα έπρεπε να τοποθετηθούν κάποια πασσαλάκια και μια ταμπελίτσα για τα αυγά», παρατήρησε ο άνθρωπος του «ΑΡΧΕΛΩΝ». Όμως, συμπλήρωσε ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα δημιουργεί πρόβλημα. Για παράδειγμα, από το σημείο να περνούν οχήματα ή η φωλιά να είναι πάνω σε ένα μονοπάτι. Στις συγκεκριμένες περιπτώσεις, η άμμος συμπιέζεται, αυτό δυσκολεύει τα χελωνάκια να βγουν, κι ίσως τελικά δεν τα καταφέρουν.
Ένα άλλο πρόβλημα, συμπλήρωσε, είναι η θήρευση: «Και όταν μιλάμε για φυσική, π.χ., από μια αλεπού ή ένα τσακάλι, είναι κάτι φυσιολογικό, αλλά όταν αυτή γίνεται από αδέσποτα σκυλιά, δημιουργεί πρόβλημα». Έτσι, έφτασε πάλι στον άνθρωπο, «που είναι μεν κατακτητικό είδος και συνεχώς θέλει να επεκτείνεται, καταλαμβάνοντας χώρο και στις παραλίες με ξαπλώστρες και ομπρέλες, όμως κάπου πρέπει να μείνει χώρος και για τη φύση» σχολίασε ο κ. Μανίας. Και πρόσθεσε: «Η χελώνα δεν καταλαβαίνει, εμείς καταλαβαίνουμε και εμείς βάζουμε τα όρια».
Σχετικά με παρεμβάσεις στις φωλιές, είπε ότι «αυτές δεν πρέπει να είναι υπερβολικές και ούτε είναι σωστό αυτό, δεν πρέπει να μπουν πάσσαλοι και σύρματα, αλλά ο κόσμος που καθημερινά πηγαίνει εκεί να είναι υπεύθυνος, περιβαλλοντικά προσανατολισμένος και ευαίσθητος να προστατεύει την κάθε φωλιά».
Επισήμανε, δε, ότι δεν πρέπει ο άνθρωπος να παρεμβαίνει στη ζωή αυτών των ζώων. Για παράδειγμα, είναι μεγάλο λάθος να ταΐζει τις χελώνες, κάτι που κάποιοι έχουν μετατρέψει σε τουριστική ατραξιόν, καταλήγοντας πως δε φταίει το ζώο αλλά ο άνθρωπος που το κάνει έτσι.
«ΑΡΧΕΛΩΝ»
Να αναφέρουμε πως ο «ΑΡΧΕΛΩΝ» έχει ομάδες σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, καλύπτοντας ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των ακτογραμμών που είναι βιότοποι ωοτοκίας καρέτα καρέτα, κάλυψη που ξεπερνά το 85%. «Πέρυσι καταγράφηκαν 10.000 φωλιές, όμως δεν μπορούμε να είμαστε παντού. Φωλιές πλέον μπορούν να υπάρξουν παντού, από την Κέρκυρα μέχρι τη Χίο, ακόμα και στη Ραφήνα. Δυστυχώς, όμως, δεν έχουμε το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό που θα πάει να τοποθετήσει μέτρα προστασίας και να επιβλέπει συνεχώς τις φωλιές.
Δεν είναι ότι απλά ότι θα έρθει κάποιος από εμάς, θα διαπιστώσει ότι υπάρχει μια φωλιά και θα φύγει, δεν αρκεί, χρειάζεται συνεχής παρακολούθηση, για αυτό και ζητάμε τη βοήθεια του κόσμου» δήλωσε κλείνοντας ο κ. Μανίας.
Του Παναγιώτη Μπαμπαρούτση
