Στην ανάπλαση της πλατείας 23ης Μαρτίου, αλλά και σε ζητήματα που αφορούν στο ολοένα αυξανόμενο κυκλοφοριακό πρόβλημα της Καλαμάτας, αναφέρεται στη συνέντευξη που ακολουθεί ο μέχρι πρόσφατα πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων και επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, Καλαματιανός στην καταγωγή, Παναγιώτης Παπαντωνίου.
Όπως σημειώνει, μεταξύ άλλων, η σημερινή εικόνα της πόλης οφείλεται στην απουσία συγκοινωνιακής μελέτης, καθώς κι ενός ευρύτερου στρατηγικού πλάνου.
Σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα βελτίωσης της κινητικότητας στο οδικό δίκτυο της Καλαμάτας, ο κ. Παπαντωνίου εξηγεί ότι κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί μέσω της αντιμετώπισης της στάθμευσης, αλλά και από την αναβάθμιση των υφιστάμενων συγκοινωνιών.
-Κύριε Παπαντωνίου, το τελευταίο διάστημα συναντάται συχνά στο δημόσιο διάλογο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης η ένταξη της Καλαμάτας στις έξυπνες (και κλιματικά ουδέτερες) πόλεις. Έχοντας ασχοληθεί κι εσείς ο ίδιος με τα Ευφυή Συστήματα Μεταφοράς, τι συμπυκνώνει, τελικά, το σύνθημα «έξυπνη πόλη» και πόσα βήματα μπροστά οφείλει να κάνει η Καλαμάτα για τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών της;
Ο όρος «έξυπνη πόλη» είναι πράγματι ένας όρος που ακούγεται συνεχώς το τελευταίο διάστημα και συνδέεται απόλυτα με το πώς η τεχνολογία αλλάζει την καθημερινότητα, ώστε οι πόλεις να μπορούν να ανταποκριθούν με καλύτερο τρόπο στις ανάγκες των κατοίκων τους.
Οι άξονες στους οποίους πρέπει να κινείται παράλληλα μια «έξυπνη» πόλη περιλαμβάνουν την κινητικότητα, την υποδομή, την ενέργεια, τη διαβίωση και τη διοίκηση. Μόνο όταν μια πόλη εξελίσσεται παράλληλα σε όλους τους παραπάνω άξονες, μπορεί να αλλάξει και να βελτιώσει την καθημερινότητα των πολιτών.
Αν θέλουμε να αναλύσουμε λίγο πιο πολύ την έξυπνη κινητικότητα, δεδομένης και της δικής μου επιστημονικής ειδικότητας, αυτή αποτελείται αντίστοιχα από μια σειρά από συνιστώσες όπως: Οδική Υποδομή, Κυκλοφορία, Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, Στάθμευση, Οδική Ασφάλεια, Εμπορευματικές Μεταφορές, Νέες Υπηρεσίες Κινητικότητας.
Πρέπει, λοιπόν, να ξεκαθαρίσουμε κάτι: Ένα έξυπνο φανάρι, μια διάβαση, ένα διαδραστικό παγκάκι δεν κάνουν την κινητικότητα της πόλης έξυπνη. Αποτελούν σημειακές παρεμβάσεις, οι οποίες προφανώς έχουν μια μικρή θετική επιρροή. Χρειάζεται πολύ μεγάλη προσπάθεια, όπως και σχέδιο δράσης για να υπάρχει ισόρροπη ανάπτυξη όλων των παραμέτρων που αναφέρθηκαν πιο πάνω, για να υπάρχει μια ποσοτικοποιήσιμη αλλαγή στην κινητικότητα και, κατ’ επέκταση, στην ποιότητα ζωής της πόλης.
Η συμμετοχή της Καλαμάτας στις 100 έξυπνες και κλιματικά ουδέτερες πόλεις είναι αναμφισβήτητα μια μεγάλη επιτυχία και ένα μεγάλο στοίχημα, χωρίς όμως ένα ξεκάθαρο όραμα, στρατηγική και σχέδιο δράσης είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι.
-Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα, παρατηρείται ένα εντεινόμενο πρόβλημα με το κυκλοφοριακό, κυρίως σε κεντρικούς δρόμους της Καλαμάτας. Δεδομένου ότι πρόκειται για μια επαρχιακή πόλη, θεωρείτε ότι είναι εφικτή η δημιουργία νέων συνηθειών, για να ξεφύγουμε από αυτή την εικόνα, και δη την εύκολη λύση του αυτοκινήτου;
Όλες οι μεγάλες ελληνικές πόλεις αντιμετωπίζουν κοινά σε μεγάλο βαθμό προβλήματα και κυρίως ζητήματα κυκλοφοριακής συμφόρησης, έλλειψης χώρων στάθμευσης και οδικά ατυχήματα.
Η Καλαμάτα τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται συνεχώς και είναι απόλυτα αναμενόμενο τα προβλήματα σε κυκλοφορία, στάθμευση και οδική ασφάλεια να εντείνονται, δεδομένου ότι υπάρχει αυξανόμενος αριθμός οχημάτων στους δρόμους και με ιδιαίτερα εποχιακά χαρακτηριστικά (αυξημένη κίνηση επισκεπτών σχεδόν όλα τα Σαββατοκύριακα και τους καλοκαιρινούς μήνες).
Σε αυτό συντελεί το γεγονός ότι απουσιάζουν:
•Μια συγκοινωνιακή μελέτη, η οποία θα αποτυπώσει την υφιστάμενη κατάσταση και θα προτείνει επιστημονικά τεκμηριωμένες λύσεις για την αντιμετώπιση επιμέρους προβλημάτων
•Ένα ευρύτερο στρατηγικό πλάνο, το οποίο θα θέσει τους στόχους για τα επόμενα χρόνια σε όλους τους άξονες.
Όπως ξέρετε, η δημιουργία νέων συνηθειών δε γίνεται ούτε εύκολα ούτε γρήγορα. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια από τις Αρχές με εναλλακτικές επιλογές, κίνητρα, δράσεις εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης, πολλά και διαφορετικά χαρακτηριστικά, τα οποία αν δεν αποτυπώνονται σε ένα σαφές σχέδιο δράσης, είναι αδύνατο να υλοποιηθούν αποσπασματικά με τα επιθυμητά αποτελέσματα.
-Σε αυτό το πλαίσιο τι «μερίδιο ευθύνης» έχει η έλλειψη θέσεων στάθμευσης για μια σειρά από περιοχές στην πόλη;
Η στάθμευση, όπως ανέφερα και νωρίτερα, αποτελεί μια σημαντική παράμετρο για τη λειτουργία της πόλης, και η σημαντική έλλειψη θέσεων στάθμευσης σε μια πόλη μπορεί να φέρει πολλαπλά προβλήματα, τα οποία επηρεάζουν τόσο τους κατοίκους όσο και την οικονομία και το περιβάλλον, όπως:
-επιπλέον κυκλοφοριακή συμφόρηση από την αναζήτηση θέσεων στάθμευσης
-ρύπανση και θόρυβο
-οικονομικές επιπτώσεις στην τοπική αγορά – μείωση της ελκυστικότητας περιοχών με προβλήματα στάθμευσης
-κατάληψη δημόσιων χώρων από παράνομα παρκαρισμένα οχήματα
-προβλήματα οδικής ασφάλειας από διπλοπαρκαρισμένα οχήματα ή οχήματα παρκαρισμένα παράνομα
-προβλήματα προσβασιμότητας εμποδιζόμενων ατόμων.
Επομένως, είναι φανερό ότι η αντιμετώπιση της στάθμευσης πρέπει να αποτελεί βασική προτεραιότητα για τη βελτίωση της κινητικότητας στην πόλη μέσα από ένα συνδυασμό λύσεων, που θα πρέπει να περιλαμβάνουν τη δημιουργία νέων χώρων στάθμευσης, τη διαρκή υποστήριξη και βελτίωση των δημόσιων συγκοινωνιών και την προώθηση εναλλακτικών μέσων μετακίνησης.
-Σε τι βαθμό κρίνετε ότι θα μπορούσε να βοηθήσει η αναβάθμιση των συγκοινωνιών στην Καλαμάτα, αλλά και σε ολόκληρο το Νομό Μεσσηνίας, προκειμένου να ανταποκρίνονται καλύτερα στα σημερινά δεδομένα;
Η αναβάθμιση των αστικών συγκοινωνιών σε κάθε πόλη έχει πολλαπλά οφέλη, συμβάλλοντας σε διαρκή κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική ανάπτυξη. Μερικά από τα βασικά οφέλη περιλαμβάνουν:
-Μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης – μείωση χρήσης ΙΧ
-Βελτίωση της προσβασιμότητας
-Οικονομική ανάπτυξη – προσέλκυση κόσμου σε περιοχές με εύκολη πρόσβαση
-Περιβαλλοντικά οφέλη – μείωση εκπομπών ρύπου και θορύβου από ΙΧ
-Οδική ασφάλεια – λιγότερες εμπλοκές με ΙΧ και δίκυκλα.
Επομένως, η αναβάθμιση των συγκοινωνιών πρέπει να αποτελεί επίσης προτεραιότητα, ιδιαίτερα για τα μεγάλα αστικά κέντρα, και απαιτεί επένδυση σε υποδομές (στάσεις λεωφορείων), σε νέες λεωφορειακές γραμμές, δεδομένου ότι οι πόλοι έλξης μετακινήσεων αλλάζουν διαρκώς στις πόλεις, σε ενίσχυση της συχνότητας και αξιοπιστίας των δρομολογίων μέσω τηλεματικής κ.ά.
Σε αυτό το πλαίσιο η διαρκής συνεργασία των τοπικών Αρχών και των φορέων υλοποίησης του μεταφορικού έργου είναι απαραίτητη για την αναβάθμιση των συγκοινωνιών στην πόλη.
-Στην Καλαμάτα εδώ και αρκετό διάστημα έχει παραδοθεί κατά το ήμισυ η αναπλασμένη πλατεία 23ης Μαρτίου, με τη νέα κατάσταση στο γύρω οδικό δίκτυο να μη λειτουργεί ευνοϊκά τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους επισκέπτες, βάσει κοινής παραδοχής. Ποια η άποψή σας για αυτό το ζήτημα; Θεωρείτε ότι -ακόμα και τώρα- υπάρχει η δυνατότητα να γίνουν κάποιες παρεμβάσεις για να ανατραπεί αυτή η κατάσταση;
Πράγματι (αν και δεν έχω βρεθεί στο σημείο μετά την ανάπλαση για να έχω ξεκάθαρη εικόνα) παρατηρώ μέσα από φωτογραφίες και ρεπορτάζ τα προβλήματα, κυρίως από τα λεωφορεία, τα οποία δυσκολεύονται να κινηθούν στον κόμβο, με αποτέλεσμα να επιβαρύνονται τόσο τα ίδια οχήματα, όταν αναγκάζονται να ανεβαίνουν στον κόμβο, όσο και η ασφάλεια των πεζών που κινούνται πέριξ αυτού.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονίσω κάτι. Όλα πλέον τα έργα αστικών αναπλάσεων πρέπει να είναι προϊόντα μιας διεπιστημονικής προσέγγισης συγκοινωνιολόγων, πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων. Είναι πολλά τα παραδείγματα πλέον σε όλες τις ελληνικές πόλεις που, όταν απουσιάζει μία από τις παραπάνω ειδικότητες, έχει ως αποτέλεσμα το έργο να μην μπορεί να λειτουργήσει σωστά, είτε από κυκλοφοριακής, είτε από πολεοδομικής, είτε από αρχιτεκτονικής πλευράς.
Στο συγκεκριμένο έργο θέλω να πιστεύω ότι η Δημοτική Αρχή Καλαμάτας θα κάνει όλες τις απαιτούμενες τροποποιήσεις για να αντιμετωπιστούν τα θέματα που προκύπτουν με την κίνηση λεωφορείων και βαρέων οχημάτων, τα οποία δημιουργούν σημαντικά προβλήματα τόσο στην κυκλοφορία όσο και στην ασφάλεια, σε ένα από τα πλέον κομβικά σημεία της πόλης.
Της Χριστίνας Μανδρώνη
