Έργο διαχείρισης απορριμμάτων στην Πελοπόννησο
Η Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για τη διαχείριση των απορριμμάτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου μπορεί να υπογράφηκε το 2013 με «τυμπανοκρουσίες», αλλά στην πορεία και μέχρι την υλοποίηση του έργου παρουσιάστηκαν μια σειρά από προβλήματα και, μάλιστα, με ευρωπαϊκή… σφραγίδα, που είχαν ως αποτέλεσμα να χαθούν κάποια εκατομμύρια ευρώ από χρηματοδοτήσεις της Ε.Ε. σε βάρος των πολιτών.
Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα datajournalists και τον Άρι Χατζηγεωργίου, «η κυβέρνηση αποδείχτηκε ανίκανη να εξασφαλίσει επιδότηση συνολικού ύψους 70 εκατομμυρίων ευρώ για το έργο διαχείρισης απορριμμάτων στην Περιφέρεια Πελοποννήσου.
Με ένα έγγραφο που περιλαμβάνει 31 σοβαρότατες παρατηρήσεις, η Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής και Αστικής Ανάπτυξης (DG REGIO) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής απορρίπτει το αίτημα ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για ένα έργο που έχει ήδη εγκαινιασθεί από τον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη, αφού κατασκευάστηκε από την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή με χρήματα των φορολογουμένων και πληρώνεται ήδη από τους δημότες».
Και όπως ισχυρίζεται το δημοσίευμα, «η χαμένη επιδότηση εξαγγέλλεται από την εποχή που προκηρύχθηκε το έργο της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Απορριμμάτων της Πελοποννήσου με ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημοσίου-Ιδιωτικού Τομέα), το μακρινό 2011, μέσα στα πρώτα μνημόνια. Η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή αναδείχθηκε προσωρινός μειοδότης ήδη από το 2013, η σύμβαση υπεγράφη το 2018, αλλά ενεργοποιήθηκε πανηγυρικά εν μέσω πανδημίας το 2021.
Το ειρωνικό είναι ότι και τότε η κυβέρνηση Μητσοτάκη παραδέχθηκε ότι το έργο θα ξεκινούσε χωρίς ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, καθώς η Κομισιόν εξέφραζε τις αντιρρήσεις της από το 2020. Τέσσερα χρόνια αργότερα, παρά τις υποσχέσεις ότι θα γίνονταν οι απαραίτητες ενέργειες, η αίτηση επιδότησης “πάγωσε” για μία ακόμη φορά και τα 70 εκατομμύρια θα λείψουν από άλλα έργα που εξαγγέλλει με κάθε ευκαιρία το “επιτελικό κράτος”.
Το έγγραφο-καταπέλτης έφθασε στις ελληνικές Αρχές από τον περασμένο Μάρτιο (27/3/24) για να μείνει καταχωνιασμένο σε κάποιο συρτάρι. Η DG REGIO δηλώνει απερίφραστα ότι “διακόπτει” την εξέταση της αίτησης, (σ.σ. το ίδιο είχε πράξει και το καλοκαίρι του 2020) και ζητά, εντός δύο μηνών, απαντήσεις σε 31 ερωτήματα: Μέσα από αυτά, προκύπτουν οι σοβαρές ατέλειες του σχεδιασμού, που αφορούν, μεταξύ άλλων, στο κόστος λειτουργίας που θα πληρώνουν Δήμοι και δημότες, στην παραβίαση των ευρωπαϊκών κανόνων για πειραγμένα στοιχεία, για παράνομες κρατικές ενισχύσεις, για σκουπίδια σε περιοχή NATURA
Οι επόμενες παρατηρήσεις της DG REGIO υποδηλώνουν την πλήρη έλλειψη εμπιστοσύνης, καθώς το έγγραφο δε ζητά απλώς ένα χρονοδιάγραμμα παράδοσης του έργου από την Περιφέρεια Πελοποννήσου στον ΦΟΔΣΑ, και μάλιστα σε ημερομηνία πριν πάρει η Κομισιόν την τελική της απόφαση για την χρηματοδότηση.
Θα πρέπει επιπρόσθετα:
–Το Δ.Σ. του ΦΟΔΣΑ αλλά και ο κάθε Δήμος χωριστά να επιβεβαιώσουν γραπτά την απόφασή να αναλάβουν το έργο και “όλες τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτό”.
–Ο ΦΟΔΣΑ και οι Δήμοι θα πρέπει ακόμη να βεβαιώσουν γραπτά ότι εγκρίνουν την τιμολογιακή πολιτική που αποτυπώνεται στην Ανάλυση Κόστους-Οφέλους και “θα εφαρμοστεί όπως περιγράφεται”.
–Να επιβεβαιώσουν επίσης γραπτώς “ότι τα απόβλητα που συλλέγονται και παραδίδονται στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας (ποσότητες, σύνθεση) θα ανταποκρίνονται στην εξέλιξη που εμπεριέχεται στη Χρηματοοικονομική Ανάλυση”.
Σημειώνεται ότι ήδη κάποιοι Δήμοι αρνούνται να πληρώσουν τα τιμολόγια που επιβάλλει η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή και η Κομισιόν γνωρίζει ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κάλυψη του κόστους από τα Δημόσια Ταμεία μέσω “κρατικών ενισχύσεων”. Γνωρίζουν επίσης ότι ο σχεδιασμός δεν οδηγεί στη μείωση των απορριμμάτων που θάβονται αντί να ανακυκλώνονται, όπως επιβάλλουν οι ευρωπαϊκοί κανόνες.
Η DG REGIO δείχνει με κάθε τρόπο ότι επιθυμεί να χρηματοδοτήσει ένα έργο που δε θα λειτουργεί μόνο προς όφελος του ιδιώτη επενδυτή, αλλά και για το καλό των πολιτών και του περιβάλλοντος.
Για το λόγο αυτό ζητά:
–Το τελικό οργανόγραμμα του ΦΟΔΣΑ Πελοποννήσου (αριθμός προσωπικού, τίτλοι εργασίας) και χρονοδιάγραμμα για την επίτευξη πλήρους δυναμικότητας.
–Το σημερινό αριθμό του προσωπικού και τα προσόντα του (σ.σ. μεγάλη έλλειψη προσωπικού).
–Τονίζει ότι παρουσιάστηκαν “ανεπαρκείς πληροφορίες σε σχέση με την υφιστάμενη διοικητική και οικονομική δυνατότητα του ΦΟΔΣΑ Πελοποννήσου να καθορίζει και να εισπράττει τα τέλη εισόδου από τους δικαιούχους Δήμους και να πραγματοποιεί πληρωμές στην Περιφέρεια”.
–Ζητά πληροφορίες σχετικά “με τα τιμολόγια, το ποσοστό είσπραξης από τους Δήμους και τις πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν στην Περιφέρεια τα τελευταία δύο χρόνια” και διευκρινίσεις για το εάν “κάποιος από τους Δήμους έχει ανεξόφλητες οφειλές”. Απαιτεί “επιβεβαίωση της υγιούς οικονομικής κατάστασης του ΦΟΔΣΑ Πελοποννήσου (ταμειακές ροές, καθαρά έσοδα, χρέος)”.
Χαμηλή ανακύκλωση-Αυξημένα έσοδα
Η Κομισιόν επισημαίνει τον λανθασμένο σχεδιασμό του όλου έργου. Λέει, δηλαδή, ότι επιδοτεί έργα όπου θα γίνεται επεξεργασία του 50% των συνολικών αποβλήτων, ώστε το υπόλοιπο 50% να ανακυκλώνεται χωριστά (Διαλογή στην Πηγή με 5 χωριστά ρεύματα για βιοαπόβλητα κήπου-κουζίνας, χαρτί, πλαστικό, γυαλί, μέταλλο).
Όμως, όπως λέει, το έργο που κατασκευάζεται θα επεξεργάζεται ετησίως 190.000 τόνους, δηλαδή πάνω από το 50% των 280.000 τόνων που παράγονται. Αυτό σημαίνει αυξημένα έσοδα για τον ιδιώτη επενδυτή που θα επεξεργάζεται περισσότερους τόνους αλλά και πρόσθετο κόστος για τους δημότες και το περιβάλλον.
Έτσι, ζητά “χρονοδιάγραμμα για την προσαρμογή της εγκατάστασης προς μεγαλύτερη ανακύκλωση”. Τονίζει, επίσης, ότι ο στόχος να θάβεται με υγειονομική ταφή το 22% των απορριμμάτων το έτος 2035 είναι πολύ υψηλό και εκτός ευρωπαϊκού κεκτημένου (στα μέτρα για την κυκλική οικονομία ο στόχος είναι το 10%).
Όταν κατατέθηκε η αίτηση χρηματοδότησης, λειτουργούσε μόνο μία ΜΕΑ στην Αρκαδία την οποία εγκαινίασε πανηγυρικά ο Κυρ. Μητσοτάκης το Νοέμβριο του 2023. Εκεί, όμως, κάτι δεν πάει καλά, καθώς η Κομισιόν ζητά να της παρασχεθούν “πραγματικά στοιχεία» για τις ποσότητες και τη φύση των αποβλήτων που φθάνουν στην πύλη της ΜΕΑ, μαζί με εκείνα για την ανακύκλωση και την υγειονομική ταφή, ώστε να συγκριθούν “με τους στόχους που έχουν τεθεί στην τρέχουσα σύμβαση με τον φορέα εκμετάλλευσης”».
Τέλος, μετά και όσα ισχυρίζεται η δημοσιογραφική ερευνητική ομάδα μέσω ευρωπαϊκών εγγράφων, υπάρχουν σοβαρά ερωτήματα και με την τύχη των διαφόρων Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) ανά τη Μεσσηνία.
Α.Π.
