Μετά τρία ταραγμένα χρόνια ξηρασίας, ακαρπίας και αντίξοων καιρικών συνθηκών, η παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου αναμένεται -εκτός συγκλονιστικού απροόπτου – να επανέλθει στα φυσιολογικά της επίπεδα και να αγγίξει τους 3.000 – 3.200 χιλιάδες τόνους. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει η Επιστημονική Εταιρεία Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιοκομίας (4Ε)*, ένας φορέας από Έλληνες επιστήμονες και ανθρώπους της αγοράς με εξειδίκευση την ελαιοπαραγωγή.
Εκατό ημέρες μετά τις πρώτες της εκτιμήσεις για την παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου της νέας εσοδείας 2024/25, και επανεξέταση των δεδομένων, το συμπέρασμα της 4Ε είναι ότι αν και οι παραγωγές ορισμένων ελαιοπαραγωγικών χωρών αναθεωρούνται, η βασική εικόνα της ισπανικής και της παγκόσμιας παραγωγής θα παραμείνει στο ίδιο πλαίσιο.
Συγκεκριμένα:
Εκτιμώμενη παραγωγή ελαιολάδου εσοδείας 2024/25 (ποσότητες σε χιλιάδες τόνους): Ισπανία 1.300 – 1.500, Τουρκία 300 – 320, Ελλάδα 230 – 290 (μ.ο. 250), Τυνησία 260 – 280, Ιταλία 180 – 200, Πορτογαλία 160 – 180, Μαρόκο 110 – 140, Συρία 90 – 100, Λοιπές 550 – 650. Εκτίμηση παγκόσμιας παραγωγής: 3.000 – 3.200.
Τα παραπάνω σημαίνουν, σύμφωνα με το φορέα, πως μετά τρία ταραγμένα χρόνια ξηρασίας και αντίξοων καιρικών συνθηκών, η παγκόσμια παραγωγή αναμένεται -εκτός καταστροφικού συγκλονιστικού απροόπτου της τελευταίας στιγμής- να επανέλθει στα φυσιολογικά της επίπεδα.
Οι τιμές θα υποχωρήσουν στα 5 – 5,5 ευρώ/κιλό
Λογικά, λοιπόν, οι τιμές πρώτης ύλης (χονδρική, βυτίου ex-work) αναμένεται να υποχωρήσουν, ιδίως όσο θα ξαναγεμίζουν οι δεξαμενές των ελαιοτριβείων, του εμπορίου και της βιομηχανίας τυποποίησης μετά το Δεκέμβριο 2024.
Μία τιμή παραγωγού μεταξύ των 5 – 5,5 ευρώ/κιλό για τα μέσης ποιότητας έξτρα παρθένα θα μπορούσε να θεωρηθεί «λογική» υπό τις παραπάνω συνθήκες. Ενδεικτικά, η τιμή παραγωγού (βυτίο στην πόρτα του ελαιοτριβείου) ξεκίνησε από 9 ευρώ/κιλό και έφτασε να πωλείται στα 7 – 7,5 ευρώ/κιλό.
Τι ρόλο θα παίξει η κατανάλωση
Ωστόσο, κύριος προσδιοριστικός παράγοντας αναμένεται να αποδειχθεί η κατανάλωση. Τις δύο τελευταίες εμπορικές περιόδους η εκτόξευση των τιμών των ελαιολάδων οδήγησε ένα σημαντικό τμήμα της κατανάλωσης ελαιολάδου, μεταξύ 30 και 40%, να «μεταναστεύσει» σε ανταγωνιστικά σπορέλαια ή και να περιορίσει τις διάφορες χρήσεις στη μαζική αλλά και στην οικιακή εστίαση.
Το μεγάλο «στοίχημα» του ελαιολάδου είναι να επανακάμψει αυτή η κατανάλωση όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Διαφορετικά, η ανισορροπία με το πλεόνασμα της προσφοράς θα τείνει να πιέζει πτωτικά τις τιμές παραγωγού. Γι΄ αυτό, λοιπόν, η αποκλιμάκωση των τιμών στα ράφια των αλυσίδων λιανικής, όπως και οι δράσεις προώθησης της κατανάλωσης, είναι ζωτικής σημασίας για την ισορροπία όλου του κλάδου και προς το συμφέρον και των ελαιοπαραγωγών.
Το ελαιόλαδο αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 1,5% της παγκόσμιας παραγωγής και κατανάλωσης ελαίων και λιπών. Ως εκ τούτου, η συνεργασία όλων των ελαιοπαραγωγικών χωρών, των εμπλεκομένων της αλυσίδας αξίας και των επιστημόνων είναι ζωτικής σημασίας.
Τα αποθέματα
Τα μειωμένα αποθέματα τέλους της εμπορικής περιόδου 2023/24 αναμένεται να επαρκέσουν έστω και οριακά σαν «γέφυρα» για την απαρχή των φρέσκων ελαιολάδων της νέας εσοδείας, χωρίς ιδιαίτερες εντάσεις στις αγορές, αλλά και επιβραδύνοντας το ρυθμό υποχώρησης των τιμών.
Κίνδυνος δακοπροσβολής
Τα μέλη της Επιστημονικής Εταιρείας Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιοκομίας επισημαίνουν, ωστόσο, ότι ο Σεπτέμβριος, με τις αναμενόμενες, ευεργετικές κατά τα άλλα, βροχές μπορεί να προκαλέσει εκτεταμένη δακοπροσβολή στους ελαιώνες, γι’ αυτό και απαιτείται η εγρήγορση των ελαιοπαραγωγών, σε συνεργασία με τους γεωπόνους και τις αρμόδιες ΔΑΟΚ.
*Η Επιστημονική Εταιρεία Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιοκομίας ιδρύθηκε το 2018. Βασικός σκοπός είναι η διεπιστημονική συνεργασία με τη δημιουργία ενός ανοικτού φόρουμ συζήτησης, επεξεργασίας και παρέμβασης για την προστασία, ανάπτυξη, προώθηση του ελαιοκομικού τομέα.
Ο διεπιστημονικός χαρακτήρας της 4Ε, στην οποία σήμερα μετέχουν 70 επιστήμονες από όλα τα γνωστικά αντικείμενα (γεωπόνοι, χημικοί, φυσικοί, περιβαλλοντολόγοι, μηχανικοί, διατροφολόγοι, ιατροί, οικονομολόγοι, γεωργοοικονομολόγοι, ανθρωπολόγοι), με πλούσιο έργο και σταθερή αναφορά όλων στην ελαιοκομία, αποτελεί μια καινοτομία.
