Μεγάλες ευκαιρίες ή περιβαλλοντικός κίνδυνος;
Το νέο Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τον Τουρισμό της Μεσσηνίας και ιδιαίτερα της Καλαμάτας (σ.σ. που βρίσκεται ακόμη σε διαβούλευση) παρουσιάζει μεγάλες ευκαιρίες, αλλά και προκλήσεις για την περιοχή.
Το σχέδιο προβλέπει σημαντικές αλλαγές στη δομή της τουριστικής ανάπτυξης με στόχο την προώθηση των μεγάλων τουριστικών εγκαταστάσεων, όπως ξενοδοχεία και τουριστικά χωριά με βίλες.
Αυτές οι μονάδες επιτρέπονται σχεδόν παντού, ακόμη και σε προστατευόμενες περιοχές και ακατοίκητες νησίδες, αναδεικνύοντας την απόλυτη κυριαρχία του τουρισμού ως κινητήριας δύναμης για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.
Η Καλαμάτα και η Μεσσηνία ανήκουν στις περιοχές που το νέο σχέδιο χαρακτηρίζει ως αναπτυσσόμενες, με δυνατότητες για περαιτέρω ανάπτυξη. Ειδικά η Καλαμάτα και η Μεθώνη είναι ταξινομημένες στις αναπτυσσόμενες περιοχές, ενώ η Πύλος στις μη ανεπτυγμένες, γεγονός που ανοίγει το δρόμο για μεγάλες επενδύσεις.
Το σχέδιο προωθεί την κατασκευή νέων, πολυτελών τουριστικών μονάδων 4 και 5 αστέρων, χωρίς ουσιαστικούς περιορισμούς στην εγκατάσταση αυτών των επιχειρήσεων, ακόμα και σε περιοχές που εμφανίζουν τουριστικό κορεσμό. Στόχος είναι η περαιτέρω αύξηση του τουριστικού δυναμικού της περιοχής και η προσέλκυση τουριστών υψηλού εισοδήματος.
Η προώθηση αυτών των αναπτυξιακών έργων, ωστόσο, εγείρει ανησυχίες για τις επιπτώσεις του υπερτουρισμού. Παρά τις όποιες διαμαρτυρίες, το νέο πλαίσιο δεν περιλαμβάνει περιορισμούς για τον έλεγχο της τουριστικής ανάπτυξης. Η μοναδική ρύθμιση που επιχειρείται αφορά στις ελάχιστες εκτάσεις γης που απαιτούνται για την ανέγερση νέων μονάδων, γεγονός που αφήνει ανοιχτό το πεδίο για ανεξέλεγκτη οικοδόμηση σε ευαίσθητες περιοχές.
Συνολικά, το νέο χωροταξικό σχέδιο για τον τουρισμό αποσκοπεί στη μεταμόρφωση της Μεσσηνίας σε έναν κορυφαίο τουριστικό προορισμό, προσφέροντας σημαντικά κίνητρα για μεγάλες επενδύσεις.
Ωστόσο, η ισορροπία μεταξύ ανάπτυξης και προστασίας του περιβάλλοντος παραμένει αβέβαιη, καθώς οι τοπικές Αρχές καλούνται να διαχειριστούν τις πιέσεις από τον αυξανόμενο αριθμό επισκεπτών.
Η δημόσια διαβούλευση του σχεδίου, που πήρε παράταση, αποτελεί την τελευταία ευκαιρία για αλλαγές που θα διασφαλίσουν μια βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη για την περιοχή.
Αντιδράσεις
Τον έντονο προβληματισμό τους, όχι μόνο για τη Μεσσηνία, αλλά και σε πανελλαδικό επίπεδο, στηλιτεύουν 11 περιβαλλοντικές οργανώσεις και φορείς με ανακοίνωσή τους, δίνοντας βάση τόσο στην ποιότητα της διαβούλευσης, διότι τα σχόλια που κατατίθενται δεν είναι ορατά, γεγονός που απομειώνει τη διαφάνεια της όλης διαδικασίας και δεν επιτρέπει τη δημιουργία ουσιαστικού δημόσιου διαλόγου», όσο και στην απουσία υλικού τεκμηρίωσης, δηλαδή τα παραδοτέα της μελέτης που έχουν προηγηθεί του δημοσιοποιημένου κειμένου.
Επί του περιεχομένου επισημαίνουν ότι το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο μεταξύ άλλων:
-Στερείται επαρκούς επιστημονικής βάσης και τεκμηρίωσης ως προς τη μεθοδολογία του, την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης, τη διατύπωση των στόχων και των βασικών αξόνων παρέμβασής του, καθώς και την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων
-Προωθεί χωρίς ειδικότερες προϋποθέσεις τις τουριστικές επενδύσεις μεγάλης κλίμακας, ενώ δε θέτει σχεδόν κανέναν περιορισμό στο καταστροφικό μοντέλο της εκτός σχεδίου δόμησης για μεμονωμένες εγκαταστάσεις και υποδομές
-Περιλαμβάνει ελάχιστες, και στις περισσότερες των περιπτώσεων θεωρητικές ή άστοχες, πρόνοιες περιβαλλοντικής προστασίας, έχοντας προβεί σε μία γενική και προβληματική εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων μέσω της ΣΜΠΕ, στην οποία παραγνωρίζονται βασικές περιβαλλοντικές πολιτικές, τα εργαλεία τους και η εφαρμογή τους (ύδατα, προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, βιοποικιλότητα κ.λπ.)
-Επιτρέπει τη δόμηση εκτεταμένων τουριστικών εγκαταστάσεων σε μικρές νησίδες άνω των 300 στρεμμάτων. Μία τέτοια ρύθμιση, όμως, δεν υπολογίζει το εξαιρετικά μεγάλο αποτύπωμα και την αμφίβολη βιωσιμότητα τέτοιων εγκαταστάσεων σε νησιά που δε διαθέτουν νερό ή πηγές ενέργειας και δίκτυα διαχείρισης αποβλήτων. Γενικότερα, οι προτεινόμενες προβλέψεις παραγνωρίζουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά -και τις επιτακτικές ανάγκες περιβαλλοντικής θωράκισης και διαχείρισης- κρίσιμων περιβαλλοντικά κατηγοριών του χώρου, όπως τα νησιά, οι βραχονησίδες, ο παράκτιος χώρος ή οι προστατευόμενες περιοχές.
Οι συνυπογράφουσες δέκα περιβαλλοντικές οργανώσεις είναι: Αρκτούρος, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, Καλλιστώ, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Greenpeace, MedINA, WWF Ελλάς και ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών.
Α.Π.
