Έχω παρακολουθήσει την παιδική ηλικία τεσσάρων γενεών, οι οποίες καλύπτουν ένα χρονικό διάστημα σχεδόν εκατό χρόνων.
Οι διηγήσεις της μητέρας μου για τη δική της παιδική ηλικία με γέμιζαν ευδαιμονία. Ήταν τότε το κέντρο της Καλαμάτας μια γειτονιά. Με χωματόδρομους στην πλειοψηφία τους, με κήπους γεμάτους λουλούδια και δέντρα, μικροί παράδεισοι για τα παιχνίδια τους. Και η πόλη ολόδική τους. Από τη σημερινή οδό Βασ. Όλγας έφθαναν παίζοντας κρυφτό και κυνηγητό μέχρι την Πλ. 23ης Μαρτίου. Εκεί, σ’ ένα δρομάκι κάθετο του σημερινού πεζόδρομου, βρήκαν ορθάνοιχτη την κυρία είσοδο ενός «σπιτιού», και ένα τσούρμο παιδιών εισέβαλε ανεβαίνοντας την ξύλινη σκάλα. Μπροστά τους, στο τέλος της σκάλας, εμφανίστηκε μια «περίεργα ντυμένη χοντρή κυρία», σύμφωνα με τη διήγηση της μητέρας μου, που άρχισε να τους φωνάζει και να χειρονομεί, προτρέποντάς τους να κάνουν μεταβολή και να εξαφανιστούν.
Μεγαλύτεροι σε ηλικία φίλοι τους, στους οποίους διηγήθηκαν το γεγονός, τους εξήγησαν ότι εκεί που μπήκαν λειτουργούσε ένα «μπορντέλο». Έτσι «μορφώθηκαν» στο τι σημαίνει «οίκος ανοχής».
Μια άλλη φίλη τους που ήταν η πρώτη που επισκέφθηκε με τους γονείς της την Αθήνα, τους εξήγησε πως το εντυπωσιακό ήταν το πλήθος από ψηλά κτήρια που κρέμονταν με σύρματα από τον ουρανό!
Κάπως έτσι μεγάλωναν τα παιδιά την εποχή του 1930.
Σε μεγάλες παρέες, με πολύ παιχνίδι, με τη βασική εκπαίδευση, με ολίγα Γαλλικά και ολίγο πιάνο!
***
Μετά ήρθε η δική μου γενιά. Με τις γειτονιές να συρρικνώνονται. Με επίσης μεγάλες παρέες να παίζουμε στους κήπους και τους χωματόδρομους. Όπου η τσοκαρία, οι αμάδες, το κουτσό, οι κλέφτες και αστυνόμοι, το κρυφτό και το κυνηγητό, ξεσήκωναν τη γειτονιά από τις φωνές μας, δίπλα στη ρούγα όπου η κυρά Θοδωρού, η κυρά Αργύραινα, η κυρά Λευκούλα και δύο τρεις άλλες, με σιγανή φωνή έκαναν τον απολογισμό της ημέρας.
Με τη μόνη απαγόρευση ένα καπηλειό, που παλιά ήταν Χάνι.
Έτσι μεγαλώναμε. Με πολύ παιχνίδι, με πιο απαιτητική εκπαίδευση και απαραιτήτως Αγγλικά και Γαλλικά.
***
Μετά ήρθε η γενιά των παιδιών μου. Ευτυχώς, οι παρέες με φίλους τους ήταν ολοζώντανες. Οι γειτονιές όμως είχαν σχεδόν εξαφανιστεί. Όπως και τα παιχνίδια στους δρόμους. Ένα αδιέξοδο δρομάκι κάτω από το διαμέρισμα φίλων τους, έσωζε την κατάσταση. Και η οδός Σταδίου, μέχρι τη διάνοιξή της προς την Πλ. 23ης Μαρτίου. Εκεί έμαθαν ποδήλατο, εκεί έπαιζαν χωρίς το φόβο των αυτοκινήτων.
Το τσιμέντο είχε πλέον επεκταθεί και τα αυτοκίνητα έκαναν τους δρόμους επικίνδυνους.
Μια μέρα, 5-6 πιτσιρίκια ήταν συγκεντρωμένα στο πεζοδρόμιο γύρω από ένα καχεκτικό δεντράκι, με ολίγο χώμα. Εκεί, προσπαθούσαν να χωρέσουν την πλαστική τους μπουλντόζα!
Τι λυπηρό θέαμα, είχα σκεφθεί, βλέποντάς τα!
Η εκπαίδευση είχε ήδη γίνει πιο απαιτητική, οι ξένες γλώσσες απαραίτητες και σ’ αυτά είχε προστεθεί ο αθλητισμός.
***
Έτσι κάπως, με μια μακροχρόνια διαδρομή φθάνω πλέον να παρακολουθώ, μέσα από τα εγγόνια μου, τέταρτη γενιά, την παιδική τους ηλικία.
Ευτυχώς, το κέφι για παρέα και παιχνίδι παραμένει αμείωτο. Όμως οι εξωτερικοί χώροι παιχνιδιού οριοθετήθηκαν πλέον. Οι συναντήσεις στα σπίτια κερδίζουν έδαφος. Η επέλαση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, η καθιέρωση του διαδικτύου και των κινητών τηλεφώνων φέρνει πιο νωρίς τα παιδιά στην ενήλικη πραγματικότητα.
Οι απαιτήσεις της εκπαίδευσης συνεχώς αυξάνονται.
Στους γονείς αυτής της τελευταίας γενιάς παιδιών απευθύνεται το συγκεκριμένο τεύχος του περιοδικού μας, ευελπιστώντας να τους βοηθήσουν στις επιλογές τους όσον αφορά στη μόρφωση και την άθληση των παιδιών. Και όχι μόνο…
Άντα Αποστολάκη
Δείτε εδώ το ένθετο με τίτλο «Με επίκεντρο το παιδί» που κυκλοφόρησε πριν μερικές μέρες
