Συνταρακτικά στοιχεία και περιστατικά από το γραφείο αντιμετώπισης της Αστυνομίας
Συγκλονίζουν τα στοιχεία με την αύξηση που παρουσιάζουν, αλλά και τα περιστατικά που καταγράφει το Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας της Αστυνομικής Διεύθυνσης Μεσσηνίας.
Το φαινόμενο πανελλαδικά – όπως κι εκείνο της ανήλικης βίας – έχει πάρει πολύ ανησυχητικές διαστάσεις και η Μεσσηνία, δυστυχώς, ακολουθεί τα βήματα αυτά.
Το Γραφείο Ενδοοικογενειακής Βίας στη Μεσσηνία λειτουργεί μόλις ένα τρίμηνο και αυτές τις 90 μέρες «ζωής» του έχει καταγράψει και διαχειριστεί 151 περιστατικά, όταν ολόκληρο το 2023 είχαν καταγραφεί στις αστυνομικές υπηρεσίες της Μεσσηνίας 96. Η αύξηση είναι τεράστια και τα θύματα δείχνουν πια να έχουν εμπιστοσύνη να εκμυστηρευτούν αυτό που τους συμβαίνει, αφού οι υπηρεσίες και η προστασία που τους παρέχονται είναι πολύ περισσότερες από μια απλή κατάθεση που προβλεπόταν τα προηγούμενα χρόνια.
Σημαντικό μέρος των περιστατικών εμφανίζουν ως γενεσιουργό αιτία τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει μια οικογένεια ή ένα ζευγάρι.
Ωστόσο, τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας στη Μεσσηνία δεν περιορίζονται μόνο μεταξύ ζευγαριών, αλλά, δυστυχώς, αφορούν και παιδιά και υπερήλικες γονείς!
Για όλα αυτά κι όσα αντιμετωπίζουν στην υπηρεσιακή τους καθημερινότητα μιλήσαμε με τον προϊστάμενο του Γραφείου Ενδοοικογενειακής Βίας της Αστυνομικής Διεύθυνσης Μεσσηνίας, αστυνόμο Α΄ Χαράλαμπο Μαλτίδη.
Γυναίκες και άνδρες θύματα
Το Γραφείο Ενδοοικογενειακής Βίας στη Μεσσηνία έχει αρμοδιότητα σε όλο το νομό και λειτουργεί υπό την εποπτεία του διοικητή του Αστυνομικού Τμήματος Καλαμάτας. Στελεχώνεται από οκτώ αστυνομικούς και λειτουργεί σε 24ωρη βάση.
Η πρώτη ημέρα λειτουργίας του ήταν φέτος στις 10 Ιουνίου και παρά το «μικρό» της ηλικίας του, καταγράφει ήδη συγκλονιστικά στοιχεία.
Όπως μας ενημέρωσε ο κ. Μαλτίδης, ολόκληρο το 2023 καταγράφηκαν στη Μεσσηνία 96 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και μόνο το πρώτο τρίμηνο λειτουργίας του γραφείου έχουν ήδη καταγραφεί 151.
«Άρα φέτος πάμε τουλάχιστον σε έναν τριπλασιασμό των περιστατικών, ενδεχομένως και περισσότερο. Από τα 151 περιστατικά, τα 122 έχει αναλάβει το γραφείο μας και για τα υπόλοιπα 29 έχουν επιληφθεί άλλες αστυνομικές υπηρεσίες του νομού, οι οποίες εξακολουθούν να έχουν αρμοδιότητα», διευκρίνισε.
Αν κάποιο θύμα βρίσκεται, για παράδειγμα, στην Πύλο και δε θέλει να έρθει στην Καλαμάτα να καταθέσει, τότε αναλαμβάνει το εκεί αστυνομικό τμήμα. Επίσης, υπάρχουν υποθέσεις που αφορούν ανήλικα θύματα, όπου αρμοδιότητα έχει και η Υποδιεύθυνση Ασφαλείας Καλαμάτας.
Από τα περιστατικά που έχουν καταγραφεί στη Μεσσηνία, το 76% των θυμάτων είναι γυναίκες και το 24% άντρες.
Η ενδοοικογενειακή βία δεν περιορίζεται μόνο μεταξύ ζευγαριών, αλλά και μεταξύ μελών των οικογενειών, από γονείς σε παιδιά και αντίστροφα, μεταξύ αδελφών, θείων και ανιψιών, εφόσον συνοικούν.
Το δε πεδίο εφαρμογής του νόμου περιλαμβάνει μέχρι συγγενείς 4ου βαθμού εφόσον υπάρχει συνοίκηση και μέχρι 2ου βαθμού, ανεξαρτήτως συγκατοίκησης ή μη.
Στα περιστατικά που καταγράφηκαν αυτό το τρίμηνο στη Μεσσηνία, ποσοστό 7,8% αφορά ανήλικα θύματα, ενώ σε ό,τι αφορά τους δράστες της ενδοοικογενειακής βίας στο νομό μας, το 81% είναι άντρες και το 19% γυναίκες. Στις 151 υποθέσεις έχουμε οκτώ άνδρες δράστες που έχουν πάει φυλακή, επτά με απόφαση ποινικού δικαστηρίου και ένας με προφυλάκιση γιατί κατηγορείται για κακούργημα.
Μάλιστα, κάποιοι δράστες κατέληξαν στη φυλακή ακόμα και «για ένα χαστούκι και μια κλωτσιά», καθώς η σύζυγος κατήγγειλε ότι αυτό γινόταν συνέχεια.
Panic button και Safe house
Από τον Ιούνιο που ξεκίνησε η λειτουργία του γραφείου στη Μεσσηνία έχουν χορηγηθεί 48 panic button και μέχρι τώρα έχουν γίνει δύο ενεργοποιήσεις με σύλληψη του δράστη.
Στη μία περίπτωση που ενεργοποιήθηκε το panic button ο δράστης συνελήφθη έπειτα από διαπιστωμένη σωματική βλάβη σε βάρος της γυναίκας θύματος και οδηγήθηκε στις φυλακές. Η δεύτερη ενεργοποίηση αφορούσε παραβίαση περιοριστικών όρων μη προσέγγισης θύματος.
Στη Μεσσηνία έχουν ορισθεί και δύο safe house, ένα στην Καλαμάτα και ένα στην Τριφυλία, με μέριμνα των οικείων Δήμων. Σε αυτά μπορεί να φιλοξενηθεί βραχυχρόνια κάποιο θύμα για την προστασία του τις πρώτες μέρες, ενώ υπάρχει συνεργασία με άλλες αρμόδιες υπηρεσίες για την περαιτέρω διαχείριση του συμβάντος.
«Έχουμε και γυναίκες που χρειάσθηκε να απομακρυνθούν τελείως από το οικογενειακό τους περιβάλλον και έχουν μεταφερθεί σε δομή φιλοξενίας σε άλλους νομούς. Στη μία περίπτωση, μάλιστα, η γυναίκα χρειάσθηκε να αλλάξει δύο φορές νομό, καθώς ο δράστης συνέχισε να την κυνηγά», ανέφερε ο κ. Μαλτίδης.
Ένα άλλο μέτρο που προβλέπεται είναι η ποινική διαμεσολάβηση και ο προϊστάμενος του Γραφείου μάς εξηγεί: «Εφόσον έχει διαπραχθεί πλημμέλημα ενδοοικογενειακής βίας, δύναται τα δύο μέρη να έρθουν σε συμφωνία. Από το δράστη να δοθεί υπόσχεση ότι δε θα προβεί σε κάποια πράξη στο μέλλον και το θύμα να αποδεχτεί αυτή την υπόσχεση. Εφόσον υπάρχουν σωρευτικά αυτές οι προϋποθέσεις (μπορεί να ορισθούν και κάποιες επιπλέον από τον εισαγγελέα, όπως το να παρακολουθήσει ο δράστης κάποιο πρόγραμμα), τότε η υπόθεση δεν εκδικάζεται και παραμένει σε ειδικό αρχείο για τρία χρόνια. Εφόσον σε τρία χρόνια δεν υπάρξει οποιαδήποτε πράξη, εξαλείφεται το αξιόποινο. Εάν σημειωθεί νέα πράξη. τότε θα δικαστεί και για τις δυο, και τη νεότερη και την αρχική».
Οικονομικές δυσκολίες η αιτία
Σε ό,τι αφορά τις αιτίες που πυροδοτούν την ενδοοικογενειακή βία, ο κ. Μαλτίδης τόνισε ότι το πρόβλημα είναι πολυπαραγοντικό: «Μπορεί να ξεκινά από το ίδιο το οικογενειακό περιβάλλον. Πολύ συχνό φαινόμενο είναι οι οικονομικές συνθήκες να δημιουργούν την ενδοοικογενειακή βία. Το να μην υπάρχει οικονομική ευρωστία δημιουργεί γκρίνια και φέρνει τη βία. Το βλέπουμε πολύ συχνά αυτό. Πλέον, όμως, υπάρχει μεγαλύτερη διάθεση των θυμάτων να έρθουν στην Αστυνομία να καταγγείλουν και να τύχουν αρωγής, η οποία έχει βελτιωθεί πάρα πολύ. Παλιά υπήρχε μόνο το κομμάτι της προανάκρισης. Καταγγελλόταν η πράξη, σχηματίζαμε δικογραφία και προβαίναμε στις δικονομικές ενέργειες που προβλέπει ο Κώδικας. Πλέον η Αστυνομία έχει μπει και στο κομμάτι της κοινωνικής πρόνοιας και παρέχει αρωγή στα θύματα. Εφόσον δεν υπάρχει δυνατότητα, μεριμνούμε για τη μεταφορά ενός θύματος από περιφερειακό τμήμα στο γραφείο μας συνοδεία περιπολικού. Μεριμνούμε για τη μεταφορά των θυμάτων, τη φιλοξενία τους σε ασφαλές περιβάλλον, τη μεταφορά τους για ιατρικές εξετάσεις, τη μετάβαση με μέριμνά μας στην Κόρινθο στην ιατροδικαστική υπηρεσία, την παροχή ψυχολογικής υποστήριξης φέρνοντας σε επαφή τα θύματα με ψυχολόγους κ.ά. Ταυτόχρονα, υπάρχει μηδενική ανοχή των προανακριτικών Αρχών. Για κάθε περιστατικό που καταγγέλλεται σχηματίζεται δικογραφία».
Οι υπηρεσίες με τις οποίες συνεργάζεται το Γραφείο Ενδοοικογενειακής Βίας είναι το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών του Δήμου Καλαμάτας και η κοινωνική υπηρεσία του Νοσοκομείου Καλαμάτας, όπως και με ψυχολόγους, παιδοψυχολόγους.
Επιπρόσθετα, ο οικονομικός παράγοντας παίζει ρόλο και στις καταγγελίες, καθώς έχει αποδειχτεί ότι μια οικονομικά ανεξάρτητη γυναίκα καταγγέλλει ευκολότερα τον κακοποιητή σύζυγό της.
Περιστατικά που σοκάρουν
Ρωτήσαμε τον κ. Μαλτίδη τι ξεχωρίζει αυτούς τους τρεις μήνες από τα περιστατικά και το πρώτο, όπως είπε, είναι η αύξησή τους: «Παλαιότερα περιστατικά δεν έφταναν στην αστυνομική Αρχή. Τώρα πλέον φτάνουν. Παλιότερα, μια ενδοοικογενειακή απειλή ή μια παράνομη βία που είναι συχνό φαινόμενο, δηλαδή “μην κάνεις αυτό γιατί θα σε σκοτώσω”, το θύμα θα μπορούσε να την προσπεράσει. Αυτά πλέον φτάνουν στην Αστυνομία, γιατί οι γυναίκες διεκδικούν περισσότερο τα δικαιώματά τους και γιατί υπάρχει μεγαλύτερη οικονομική χειραφέτηση των γυναικών από τις προηγούμενες δεκαετίες».
Επίσης, όπως συμπλήρωσε, έχουν καταγραφεί περιστατικά όπου το θύμα είναι ταυτόχρονα και δράστης. Για παράδειγμα, ένα ζευγάρι που «πλακώνεται στο ξύλο». Οπότε γίνονται μηνύσεις και από τις δυο πλευρές. Τέτοια περίπτωση αφορούσε μία χορήγηση panik button, όπου έχει κατατεθεί μήνυση και σε βάρος της γυναίκας από το δράστη.
«Υπάρχει βία μεταξύ ζευγαριών, αλλά και μεταξύ μελών των οικογενειών. Έχουμε και ανήλικους που έχουν έρθει να καταγγείλουν τους γονείς τους, αλλά και υπερήλικους γονείς που έχουν καταγγείλει τα ενήλικα παιδιά τους. Ωστόσο, το 60% των περιπτώσεων αφορά ζευγάρια», πρόσθεσε ο κ. Μαλτίδης.
Επίσης, αυτούς τους τρεις μήνες λειτουργίας έχει καταγραφεί και ενδοοικογενειακός βιασμός, με ζευγάρι που βρίσκεται σε διάσταση χωρίς να έχουν πάρει διαζύγιο. Η γυναίκα πήγε σε νέα κατοικία, ο άντρας εντόπισε το σπίτι, μπήκε και με την απειλή μαχαιριού την εξανάγκασε σε συνουσία. Η γυναίκα τον κατήγγειλε και ο δράστης είναι προφυλακισμένος αυτή τη στιγμή.
Επίσης, τις προηγούμενες μέρες 50χρονος χτύπησε τον 80χρονο πατέρα του με σφυρί, προκαλώντας του πολλαπλές σωματικές βλάβες και νοσηλεύεται στο νοσοκομείο. Ο λόγος ήταν η πώληση ενός ακινήτου της οικογένειας για το οποίο δε συμφωνούσε ο γιος. Ο 50χρονος καταδικάσθηκε και οδηγήθηκε στη φυλακή.
Τέλος, ρωτήσαμε τον κ. Μαλτίδη τι ρόλο παίζει το μορφωτικό ή το κοινωνικό επίπεδο δραστών και θυμάτων:
«Έχει μεγάλη σχέση. Βλέπουμε ότι το φαινόμενο είναι συχνότερο στα χαμηλά κοινωνικά στρώματα. Παρ’ όλα αυτά δεν αποκλείεται και στα υψηλά, από οικονομικής άποψης, στρώματα να υπάρχει ενδοοικογενειακή βία».
Κλείνοντας ο κ. Μαλτίδης προέτρεψε τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας, αλλά και τους πολίτες να καταγγέλλουν τα περιστατικά: «Πρέπει να ενημερώνουν την υπηρεσία μας για να προβούμε στις νόμιμες ενέργειες. Ιδιαίτερα τα παιδιά πολλές φορές δεν έχουν τη δυνατότητα να πάνε στην Αστυνομία. Παιδιά που κακοποιούνται από γονείς και είναι 6-7 χρόνων δεν μπορούν να έρθουν στην Αστυνομία. Ο γείτονας όμως το βλέπει, το ακούει. Να μην κλείνει τα μάτια και τα αυτιά. Να μη φοβόμαστε να καταγγείλουμε αυτά τα περιστατικά»
Τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας μπορούν να επικοινωνούν με το κατά τόπους αστυνομικό τμήμα, το 100 ή το γραφείο στο τηλέφωνο 2721044675.
Της Βίκυς Βετουλάκη
