Αναγκαίο βήμα αλλά η… βρύση με το νερό αργεί
Δόθηκε στη δημοσιότητα από το Δήμο Καλαμάτας η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για την υπό πολεοδόμηση περιοχή της Μικρής Μαντίνειας, που αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς τη χωρική επίλυση ενός προβλήματος που ξεκίνησε το 1996!
Βέβαια, για να φτάσουμε μέχρι την Πράξη Εφαρμογής έχουμε… δρόμο ακόμα να διανύσομε. Υπάρχουν κάποιες πολεοδομικές εκκρεμότητες που πρέπει να επιλυθούν, να ενσωματωθούν στη μελέτη οι ενστάσεις των πολιτών και μετά να προχωρήσει η Πράξη Εφαρμογής.
Επειδή με τις πολεοδομικές μελέτες έχουμε… καεί στο χυλό, η δημοσιοποίηση της ΣΜΠΕ αποτελεί ένα αναγκαίο βήμα για να φτάσουμε.. στη βρύση, όμως για να πιουν νερό οι κάτοικοι χρειάζεται υπομονή…
Αναγκαιότητα ΣΜΠΕ
Η σκοπιμότητα ανάθεσης της μελέτης απορρέει από το γεγονός της μεγάλης καθυστέρησης που έχει προκύψει στην πολεοδόμηση του οικισμού της Μικρής Μαντίνειας και της επιτακτικής ανάγκης για την εκπόνηση της μελέτης που απαιτείται για το σκοπό αυτό.
Η διαδικασία κτηματογράφησης – πολεοδόμησης της Μικρής Μαντίνειας ξεκίνησε, σύμφωνα με το ιστορικό, το 1996.
Τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση έντονων οικιστικών πιέσεων στη περιοχή. Ταυτόχρονα, η μη ενεργοποίηση, πολεοδομικά, της περιοχής, αποτελεί τροχοπέδη για κάθε ορθή αναπτυξιακή διαδικασία, δεδομένου και του χαρακτήρα της, ευρισκόμενης πλησίον της Καλαμάτας, σε επαφή με τη θάλασσα και σε ένα φυσικό περιβάλλον ελκυστικό για άσκηση επιχειρηματικών – τουριστικών δραστηριοτήτων.
Η πολεοδόμηση της περιοχής θα αποτελέσει ένα εργαλείο για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων.
Η έγκριση και η εφαρμογή του ρυμοτομικού σχεδίου θα επιτρέψει τη διαμόρφωση του απαραίτητου οδικού δικτύου, θα προσδιορίσει τους κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους, καθώς και τις απαιτούμενες τεχνικές και κοινωνικές υποδομές και εξυπηρετήσεις για την εξασφάλιση των αναγκών του εξυπηρετούμενου πληθυσμού, καθώς και τις τεχνικές υποδομές για τον περιορισμό των επιπτώσεων στο φυσικό περιβάλλον.
Αντικείμενο της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) είναι η εκτίμηση, αξιολόγηση και αντιμετώπιση των επιπτώσεων στο περιβάλλον, που μπορεί να επιφέρει η εφαρμογή της υπό μελέτη επικαιροποιημένης Πολεοδομικής Μελέτης, καθώς και το κανονιστικό πλαίσιο υλοποίησης σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
Τρία εναλλακτικά σενάρια
Στο πλαίσιο της εξέτασης των εναλλακτικών δυνατοτήτων διερευνήθηκαν από τους μελετητές τα εξής τρία (3) εναλλακτικά σενάρια:
▪Σενάριο I – Μηδενικό Σενάριο: Η πιθανή εξέλιξη χωρίς την εφαρμογή της προτεινόμενης Πολεοδομικής Μελέτης που συνεπάγεται τη διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης χωρίς τα νέα έργα.
▪Σενάριο ΙΙ: Ήπια ανάπτυξη των όσων ορίζει η Πολεοδομική Μελέτη (ΠΜ). Η πιθανή εξέλιξη βάσει της προτεινόμενης ΠΜ με χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.
▪ Σενάριο ΙΙΙ: Δυναμική ανάπτυξη των όσων ορίζει η ΠΜ. Η πιθανή εξέλιξη βάσει της προτεινόμενης ΠΜ με έντονους ρυθμούς ανάπτυξης.
Σενάριο I – Μηδενικό Σενάριο
Το Μηδενικό Σενάριο (Μηδενική Λύση) συνίσταται στη διατήρηση της περιοχής υλοποίησης του σχεδίου στην υφιστάμενη κατάσταση (do nothing). Στην εν λόγω λύση περιλαμβάνεται και η υλοποίηση ήδη προβλεπόμενων θεσμοθετημένων ή/και εγκεκριμένων έργων (business as usual).
Ουσιαστικά, πρόκειται για το σενάριο όπου δε γίνεται καμία ρύθμιση και καμία παρέμβαση και, κατά συνέπεια, διατηρείται ο σημερινός ρυθμός ανάπτυξης, κυρίως με σημειακές αναπτύξεις απομακρυσμένες κατά κανόνα από τους ήδη ανεπτυγμένους συνεκτικούς πυρήνες.
Η υιοθέτηση της μηδενικής λύσης δεν αντιμετωπίζει τους κινδύνους που απορρέουν από την κλιματική αλλαγή, δεν εξυπηρετεί τις ανάγκες για αναβάθμιση των υποδομών κοινής ωφέλειας, ενώ δεν επιλύει και τα προβλήματα που επιφέρει η ζήτηση για παραθεριστική κατοικία και τουριστική και οικιστική ανάπτυξη.
Με την εγκεκριμένη Υδραυλική Μελέτη που συνοδεύει την Πολεοδομική Μελέτη και την επικαιροποίηση αυτής, προστατεύεται και αναδεικνύεται το φυσικό περιβάλλον στα οριοθετημένα ρέματα. Με την εγκεκριμένη Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας, που και αυτή συνοδεύει την ΠΜ και την επικαιροποίηση αυτής, διασφαλίζεται το δομημένο περιβάλλον από φυσικούς κινδύνου ή κινδύνους προερχόμενους από ανθρώπινες επεμβάσεις.
Η υιοθέτηση της μηδενικής λύσης: δεν επιλύει τα προβλήματα χωρικής οργάνωσης, εντείνει τις συνέπειες της άναρχης δόμησης, διατηρεί το προβλήματα υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος, δεν προωθεί ούτε την εφαρμογή των υφιστάμενων σχεδίων χωρικού σχεδιασμού, αλλά ούτε και την υλοποίηση των εθνικών και ευρωπαϊκών σχεδίων αναπτυξιακής και χωρικής πολιτικής.
Σενάριο II –Εφαρμογή της ΠΜ με ήπιους ρυθμούς ανάπτυξης (προτεινόμενο)
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ανάλυσης για την υπάρχουσα κατάσταση, εκτιμάται ότι αν επιλεγεί το σενάριο ήπιας ανάπτυξης: Θα περιοριστούν οι ρυθμοί ανάπτυξης προγραμμάτων παραθεριστικής κατοικίας. Θα περιοριστούν οι ρυθμοί ανάπτυξης υλικοτεχνικών υποδομών και εξυπηρετήσεων. Θα περιοριστεί ο ρυθμός μείωσης της ανεργίας (με τα νέα έργα θα τονωθεί η ζήτηση εργασίας τοπικού χαρακτήρα με αισθητή μείωση της ανεργίας, τόσο στη φάση κατασκευής όσο και λειτουργίας). Η αναβάθμιση της αισθητικής αξίας της επένδυσης καθώς και ο εμπλουτισμός του τουριστικού προϊόντος θα φανούν σε βάθος χρόνου.
Θα περιοριστούν οι ρυθμοί αναβάθμισης των υποδομών (εγκατάσταση λειτουργικών συνοδών έργων, όπως βιολογικός καθαρισμός, υποδομές οδικού δικτύου και δικτύου ύδρευσης).
Θα αυξηθούν οι ρυθμοί ανάπτυξης της διάσπαρτης εκτός σχεδίου δόμησης. Θα προβλεφθούν και θα οργανωθούν έργα και ενέργειες προστασίας αλλά και αξιοποίησης μνημείων πολιτιστικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, προστασίας της φύσης, αξιοποίησης παράκτιας ζώνης.
Θα συντονιστούν και δομηθούν ενέργειες και προγράμματα ανάδειξης περιοχών φυσικού κάλλους για την αισθητική αναβάθμιση του οικισμού και τον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος.
Σενάριο III – Εφαρμογή της ΠΜ με έντονους ρυθμούς ανάπτυξης
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ανάλυσης για την υπάρχουσα κατάσταση, εκτιμάται ότι αν επιλεγεί το σενάριο δυναμικής ανάπτυξης: Θα αυξηθούν οι ρυθμοί ανάπτυξης προγραμμάτων παραθεριστικής κατοικίας. Θα αυξηθούν οι ρυθμοί ανάπτυξης υλικοτεχνικών υποδομών και εξυπηρετήσεων. Θα αυξηθεί ο ρυθμός μείωσης της ανεργίας (με τα νέα έργα θα τονωθεί η ζήτηση εργασίας τοπικού χαρακτήρα με αισθητή μείωση της ανεργίας, τόσο στη φάση κατασκευής όσο και λειτουργίας).
Θα υπάρξει άμεση αναβάθμιση της αισθητικής αξίας της επένδυσης, καθώς και εμπλουτισμός του τουριστικού προϊόντος. Θα αυξηθούν οι ρυθμοί αναβάθμισης των υποδομών (εγκατάσταση λειτουργικών συνοδών έργων όπως βιολογικός καθαρισμός, υποδομές οδικού δικτύου και δικτύου ύδρευσης).
Θα μειωθούν οι ρυθμοί ανάπτυξης της διάσπαρτης εκτός σχεδίου δόμησης. Θα προβλεφθούν και θα οργανωθούν έργα και ενέργειες προστασίας αλλά και αξιοποίησης μνημείων πολιτιστικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, προστασίας της φύσης, αξιοποίησης παράκτιας ζώνης.
Θα συντονιστούν και δομηθούν ενέργειες και προγράμματα ανάδειξης περιοχών φυσικού κάλλους για την αισθητική αναβάθμιση του οικισμού και τον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος.
Σύγκριση Εναλλακτικών Σεναρίων
Σενάριο Ι: Μειονεκτήματα: Δυσμενέστερο για την ανάπτυξη της περιοχής. Αρνητικές επιπτώσεις στο τοπίο, έδαφος, ύδατα, βιοποικιλότητα. Μικρότερα οικονομικά οφέλη. Πλεονεκτήματα: Δεν εντοπίζονται.
Σενάριο ΙΙ: Πλεονεκτήματα: Εναρμονισμός με χωρικές κατευθύνσεις και σεβασμός στο τοπίο. Σημαντικές κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις. Προστασία και ανάδειξη φυσικών και πολιτιστικών περιοχών. Βέλτιστο σενάριο βάσει βαθμολογίας.
Μειονεκτήματα: Λιγότερο ραγδαία ανάπτυξη σε σχέση με το Σενάριο ΙΙΙ.
Σενάριο ΙΙΙ: Πλεονεκτήματα: Ταχύτερη ανάπτυξη. Μειονεκτήματα: Περισσότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε σχέση με το Σενάριο ΙΙ. Υψηλότερο κόστος υλοποίησης.
Συμπέρασμα: Το Σενάριο ΙΙ κρίνεται ως το πλέον κατάλληλο για την ανάπτυξη της περιοχής, λαμβάνοντας υπόψη: 1. Τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. 2. Τα κοινωνικο-οικονομικά οφέλη. 3. Την υλοποίηση με σεβασμό στο τοπίο και τις χωρικές κατευθύνσεις.
Σημαντικές Παρατηρήσεις: I. Η υλοποίηση του Σεναρίου ΙΙ οφείλει να γίνει με αυστηρή τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. II. Απαιτείται λεπτομερής μελέτη για την αποφυγή επιπτώσεων στις όμορες περιοχές Natura. III. Η ενεργή συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας είναι απαραίτητη.
Συμπληρωματικά Στοιχεία: i. Η περιοχή δύναται να ωφεληθεί από προγράμματα χρηματοδότησης για την προστασία του περιβάλλοντος και την ανάπτυξη πράσινων υποδομών. ii. Η συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς για την προστασία των όμορων περιοχών Natura είναι απαραίτητη. iii. Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού για την προστασία του περιβάλλοντος είναι σημαντικές.
Α.Π.
