Αλήθεια! Η προχθεσινή βραδυά ήταν πραγματικά χειμωνιάτικη. Μπορεί να πη κανείς ότι ξεχώριζε απ’ όλα τα βράδυα του φετεινού χειμώνα. Το σιφουνικό βούιζε ορμητικά και κάθε τι που βρισκόταν στους δρόμους, χονδρές και παγωμένες σταλαγματιές άρπαζε με την ορμή που έτρεχε στην ατμόσφαιρα και τις έφερνε στο πρόσωπο, σαν τσουχτερές βιτσιές που λες κι ερχόντουσαν από ξεδιπλωμένο μαστίγιο. Το περπάτημα ήταν δύσκολο, τόσο που χρειαζόταν προσπάθεια και προσοχή για να περπατήση κανείς χωρίς να κινδυνεύει να σωργιασθή χάμω ή να καθηλωθή σε καμιά γωνιά. Δε φύσαγε μόνο, αλλά έκανε κι ένα κρύο δαιμονισμένο, που σε πάγωνε ολόσωμο και σου τρεμούλιαζε την καρδιά και τα σαγόνια. Γι’ αυτό κι ένας απ’ την παρέα είπε «… τι τα θέλετε. Απόψε είναι για φίλου σπίτι…».
Σωστά, τι καλλίτερο να βρίσκεται κανείς με συντροφιά γύρω στη φωτιά, να κουτσομπολεύη ή να ακούη ιστορίες και να πίνη το ζεστό κρασί του ή να τρώη τα ξεροψημένα κάστανά του.
Η προχθεσινή βραδυά ήταν τέτοια που μόνο για βραδυνή συναναστροφή στη ζέστα του σπιτιού άξιζε. Μα μήπως ο πολύς κόσμος αυτό δεν έκανε; Όλοι είναι κλεισμένοι μέσα και γι’ αυτό οι δρόμοι είναι σχεδόν έρημοι και αραιά και πού συναντάει κανείς διαβάτη. Στους λίγους που κυκλοφορούνε, διακρίνονται παιδιά και κορίτσια, διπλωμένα μ’ ένα κουρελιασμένο παληοσακάκι, ή κανένα παλτό που οι τσέπες του ξεχειλώνουν ξεσχισμένες. Άλλα είναι ξυπόλυτα μ’ ένα μάλλινο πλεχτό διπλωμένο στο κεφάλι, βαστώντας στο χέρι ένα δεματάκι στο οποίο είναι διπλωμένο το μεσημεριανό φαΐ. Αυτά είναι τα παιδιά και τα κορίτσια του νυχτερινού σχολείου αναλφαβήτων που τελείωσαν τις δουλειές τους και πάνε για το βραδυνό τους μάθημα. Θέλουν να φωτισθούν από το σκοτάδι που βρίσκονται, λαχταρούν να μάθουν και γι’ αυτό δεν τα κρατάει ούτε ο μανιασμένος αέρας ούτε η παγωνιά της νύχτας. Κουρασμένα και τσακισμένα απ’ τη βαριά δουλειά της ημέρας για το καθημερινό, έρχονται το βράδυ στο σχολείο για να απολάψουνε όχι πια τίποτα υλικό, αλλά κάτι πνευματικό που τους λείπει και τα κάνει να μη μπορούν να ξεχωρίσουν το φως από το σκοτάδι.
Πολλοί είναι ορφανοί κι άμοιροι, άλλοι εγκαταλειμμένοι κι απροστάτευτοι. Αυτά όλα τα προσμένουν με στοργή κάθε βράδυ οι καλοί τους δάσκαλοι και οι στοργικοί σύμβουλοι του Συλλόγου προς Διάδοσιν των Γραμμάτων Αναστάσιος Κουτουμάνος, Μαρία Μπασακάρη, Αλέξ. Ρούτσης, Άγγελος Κουτσούκος, Φιλόστρ. Κατσανός, Δημ. Κυβέλος και Παναγ. Καίσαρης, που σαν καλοί γονείς και κηδεμόνες φροντίζουν γι’ αυτά.
Από την περασμένη Δευτέρα το βράδυ, το σχολείο αναλφαβήτων, με ενέργειες του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου που το διοικεί πλησίον του Νομάρχου, εγκατεστάθη και λειτουργεί στο 4ον Δημοτικό Σχολείο, που είναι δίπλα στην εκκλησία των Αγίων Ταξιαρχών.
Μέχρι της ημέρας εκείνης οι φοιτώντες μαζευόντουσαν στη Λαϊκή Σχολή. Η αίθουσα όμως αυτή εκρίθηκε ακατάλληλη, καθ’ όσον πολύ μεγάλη όπως είναι και εστερημένη των απαραιτήτων δια σχολείο επίπλων, δεν πληροί τις απαραίτητες προϋποθέσεις για τη δουλειά αυτή.
Έτσι, απεφασίσθη ότι ήτο αναγκαίο η σχολή αναλφαβήτων να λειτουργήση σ’ ένα δημόσιο σχολείο, αφού τα βράδυα είναι ελεύθερα και ως καταλληλότερο εκρίθη το τέταρτο.
Το προχθεσινό βράδυ ήταν το πρώτο που θα γινόταν μάθημα στο νέο οίκημα. Γι’ αυτό πολύ ενωρίτερα από τις 7 η ώρα ο πρόεδρος του Συλλόγου προς Διάδοσιν των Γραμμάτων είχε μεταβή και βοηθούμενος και από άλλα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, επιμελούντο όλοι και επέβλεπον την ενεργουμένην ηλεκτρικήν εγκατάστασιν και τον διακανονισμόν ωρισμένων λεπτομερειών, ώστε την καθωρισμένη για το μάθημα ώρα να είναι όλα έτοιμα.
Η ώρα είναι 7 ακριβώς και το ισόγειο του σχολείου φωτολογάει πλούσια. Τα παιδιά μαζεύονται σιγά σιγά, μπαίνουν μέσα και καταλαμβάνουν τις θέσεις τους στα θρανία κατά τάξεις. Από προχθές τα μαθήματα άρχισαν με σύστημα και ρυθμό. Γι’ αυτό και οι προσελθόντες έχουν ταξινομηθή αναλόγως. Πριν μπουν οι δάσκαλοι στις αίθουσες, είναι αλήθεια ότι γίνεται αντάρα και θόρυβος. Με το μπάσιμό τους όμως όλα σταματούν και με προσοχή και ευλάβεια παρακολουθούν όλοι με τα χέρια δεμένα. Όλοι κρέμονται από το στόμα του δασκάλου και τόση είναι η προσοχή τους, ώστε τα κεφάλια τους έχουν πάρει μια ελαφριά κλίση προς τα πίσω. Δεν μιλάει κανένας άλλος εκτός από τον εξεταζόμενο και το δάσκαλο. Αυτά και μόνο μαρτυράνε τρανά πόσο υπάρχει όρεξη για μάθηση από τον άτυχο κόσμο.
Και μια τέτοια όρεξη δεν μπορεί παρά να συγκινήση και να σκλαβώση. Έτσι, το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου προς Διάδοσιν των Γραμμάτων εφρόντισε και εντός των ημερών θα διανεμηθούν στους μαθητάς και στις μαθήτριες της σχολής αναλφαβήτων απολύτως δωρεάν βιβλία, πλάκες, τετράδια, μολύβια κ.λπ., αναγκαία για την απρόσκοπτη παρακολούθησίν των.
Και τώρα σκεπτόμαστε. Με την υπομονή και την επιμονή όλα γίνονται. Τι μεγάλο κενό ήρθε να πληρώση το σχολείο που λειτουργεί την νύχτα; Πόση τροφή θα δώση στους πεινασμένους και τι φως θα σκορπίση στα αδιαπέραστα σκοτάδια της στραβωμάρας;
Γι’ αυτό και σφίγγουμε ειλικρινά το χέρι εκείνων που εμψυχώσανε την κίνηση κι αυτών που σήμερα μοχθούν να την ολοκληρώσουν.
Ο έρανος
Δια την εξασφάλισιν των υλικών μέσων τα οποία απαιτούνται δια την λειτουργίαν της σχολής των αναλφαβήτων και κυρίως δια την αγοράν βιβλίων, κονδυλίων, πλακών κ.λπ. εις τους απόρους παίδας τους φοιτώντας εις την εν λόγω σχολήν, το «Θάρρος» δέχεται εισφοράς από πάντα συμπολίτην, ο οποίος θα ήθελε να ενισχύση την ωραίαν προσπάθειαν του Συλλόγου προς Διάδοσιν των Γραμμάτων. Δια τον ανωτέρω σκοπόν έχουν εισφέρει μέχρι της στιγμής οι κάτωθι:
Γεώργιος Κουτραφούρης δραχμάς 400, Ντάνος Κουτσομητόπουλος δραχμάς 300, Χρ. Πάστρας δρχ. 200, Ηλίας Τσιλιβής δραχμάς 150, Νασόπουλος – Νικολόπουλος δραχμάς 100, Αφοί Μασουρίδη δραχμάς 100. Σύνολον 1.250 δραχμάς.
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΙΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΩΝ
Ενέργειαι του Προέδρου του Συλλόγου προς Διάδοσιν των Γραμμάτων
«ΘΑΡΡΟΣ» 27 Απριλίου 1937
Ο Πρόεδρος του Συλλόγου προς Διάδοσιν των Γραμμάτων Αναστάσιος Κουτουμάνος εις συζήτησίν μας περί της σκοπιμότητος της προσφάτου εν Αθήνας μεταβάσεώς του, μας παρέσχε τας εξής πληροφορίας:
Τώρα που εχρηστεύθησαν οι καλλιεργηταί του πολιτικού μίσους, του ψεύδους και της διαρπαγής και η τιμία φωνή και κοινωφελής προσπάθεια κάθε νομοταγούς πολίτου ευρίσκει παρά τη εθνική μας κυβερνήσει εμπρέπουσαν απήχησιν και προσοχήν, μετέβην δι’ εξόδων του πτωχικού μου βαλαντίου εις Αθήνας και επί 25 ημέρας απησχολήθην με την επίλυσιν και διευθέτησιν των εξής ζητημάτων:
Α) Δια την διευθέτησιν της από 19.800 μ. προς Σίτσοβαν νυν Αλαγονίαν διακλαδώσεως. Επέτυχα να επιβραβευθούν οι πολυετείς μόχθοι και ο διακαής πόθος των φιλέργων Αλαγονίων. Ανεγνώσθη δηλαδή η επί τόσα έτη προσγιγνομένη αυταίς αδικία και διετάχθη η δημοπράτησις της παρά το κτήμα χήρας Σάλμα κατασκευής γεφύρας, ανοίγματος κατά την υπεύθυνον έκθεσιν του τιμώντος την μηχανικήν υπηρεσίαν Νομομηχανικού Καλογεροπούλου 8 μόνον μέτρων και ουχί 20 ως άλλοι δι’ ευνοήτους σκοπούς ανεβίβασαν και των οποίων τα ονόματα σεβόμενος εαυτόν δεν θέλω να παρουσιάσω.
Β) Δια την εξεύρεσιν πόρων προς απρόσκοπτον λειτουργίαν της νυκτερινής σχολής των αγραμμάτων και αλητοπαίδων, επειδή οι εκ συνδρομών των μελών του τοιούτοι δεν εξαρκούν.
Προς τούτο ηυτύχησα να ίδω τους αξιοτίμους επί της Παιδείας και των Οικονομικών υπουργούς, δια να επιδώσω αύτοις υπομνήματα συνοδευόμενα και ενισχυόμενα και με σχετικά τοιαύτα του Εμπορικού Συλλόγου Καλαμών, βάσει των οποίων κατόπιν της εκφρασθείσης εις εμέ ευαρεσκείας υπό του Υπουργού της Παιδείας, ακραδάντως πιστεύω ότι θα τύχωμεν της προσδοκουμένης ενισχύσεως.
Γ) Για τον καθαρισμόν της δροσολούστου και μυροβόλου Καλαμάτας εις κόμβον τουρισμού, χάριν του οποίου επεδίωξα την μετά του Θ. Νικολούδη συνάντησίν μου, τα αποτελέσματα της οποίας ανεγράφησαν ήδη εις τας στήλας της εγκρίτου εφημερίδας σας.
Δ) Δια το δυνατόν της εν Καλάμαις οργανώσεως και ενισχύσεως παρά του Πατριωτικού Ιδρύματος παιδικών παραθερισμών, παραθαλασσίων και ορεινών. Λόγου δε γενομένου υπό μεσσηνιακής εξοχότητος τα μέγιστα λόγω της επιστημονικής της αξίας εκτιμωμένης εν Αθήναις περί του αριθμού της κινήσεως των τοιούτων παίδων, απεφασίσθη να περιορισθώμεν το πρώτον εις κίνησιν 400 τοιούτων εναλλασσομένων καθ’ ομάδας ανά 100 και δι’ 20 ημέρας μόνον εκάστη ομάς. Η αυτή δε μεσσηνιακή εξοχότης, η οποία ελπίζω προσεχώς να μου επιτρέψη να την παρουσιάσω, με διεβεβαίωσεν ότι δια καταλλήλων εισηγήσεών της και ακαταμαχήτων επιχειρημάτων επέτυχεν ώστε η Καλαμάτα μεταξύ 6 πρωτευουσών των νομών του κράτους να καταλάβη 5ην θέσιν δια την απόκτησιν Σανατορίου, ίνα ούτω οι πάσχοντες Μεσσήνιοι δύνανται ευχερώς να ευρίσκουν άσυλον θεραπείας και να μη υποχρεούνται να προσφεύγουν εις ξένους νομούς.
