Από «αρκετές… γωνίες» χαρακτηρίζεται η παρέμβαση του δημάρχου Καλαμάτας, Θανάση Βασιλόπουλου, στο τακτικό συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), το οποίο διεξάγεται στη Ρόδο, καθώς εμφανίστηκε ιδιαίτερα αιχμηρός απέναντι στην κυβέρνηση και τους υπουργούς.
Μεταξύ άλλων, ο κ. Βασιλόπουλος σημείωσε ότι οι Δήμοι οδεύουν με μαθηματική ακρίβεια στα βράχια, καθώς η Πολιτεία συνεχίζει να τους αγνοεί.
Προχωρώντας ένα βήμα περισσότερο, ο δήμαρχος Καλαμάτας έστρεψε ευθέως τα πυρά του στην κυβέρνηση, σημειώνοντας ότι την προηγούμενη αυτοδιοικητική περίοδο οι δήμαρχοι ένιωθαν συνεργάτες της Πολιτείας. «Το 2024 υπάρχει διαφορετική αντιμετώπιση», πρόσθεσε ο κ. Βασιλόπουλος.
Ο δήμαρχος Καλαμάτας καυτηρίασε και τη στάση των υπουργείων απέναντι στους Δήμους. «Το Εσωτερικών συνεχίζουμε να το νιώθουμε δίπλα μας, για άλλα όμως υπουργεία μάλλον είμαστε οι ενοχλητικοί», σημείωσε ο κ. Βασιλόπουλος.
Τα κύρια σημεία της τοποθέτησης
Κατά τη διάρκεια της παρέμβασής του ο κ. Βασιλόπουλος επισήμανε και τα εξής: «Είμαι βέβαιος ότι κοινές είναι οι προκλήσεις, οι αγωνίες, κοινοί οι προβληματισμοί και οι ανησυχίες. Οι Δήμοι μας, ας είμαστε ειλικρινείς, οδεύουν με μαθηματική ακρίβεια στα βράχια και μαζί και οι τοπικές μας κοινωνίες, αν η Πολιτεία εξακολουθήσει να μας αγνοεί και να μας θεωρεί κτήμα της.
Την προηγούμενη αυτοδιοικητική περίοδο νιώθαμε ότι είμαστε συνεργάτες της Πολιτείας. Εύκολη επικοινωνία, οικονομική στήριξη, αναπτυξιακά εργαλεία, που μας έδιναν τη δυνατότητα -in the box όπως λέμε και στην Καλαμάτα- με κανόνες να παρουσιάσουμε το όραμά μας για την περιοχή μας. Το 2024 υπάρχει διαφορετική αντιμετώπιση. Το Εσωτερικών συνεχίζουμε να το νιώθουμε δίπλα μας, για άλλα όμως υπουργεία μάλλον είμαστε οι ενοχλητικοί.
Αγαπητοί συνάδελφοι, μιλάμε για Αυτοδιοίκηση, και ακούμε την εκάστοτε κυβέρνηση και τα κόμματα κάθε φορά να μας λένε πόσο στηρίζουν το θεσμό, πόσο μας αγαπάνε. Μα τι λατρεία είναι αυτή! Λατρεία κάθε φορά που μας φορτώνουν αρμοδιότητες.
Ναι, αλλά η αγάπη και η λατρεία δεν απέχουν πολύ από το μίσος. Γιατί κατά βάθος δε μας αγαπούν και τόσο πολύ και το αποδεικνύουν κάθε φορά με τις επιλογές τους. Αλήθεια, πού είναι οι χρηματοδοτήσεις; Πού είναι ο στοιχειώδης σεβασμός προς τους Δήμους; Πού είναι η θεσμική μας θωράκιση;
Αγανακτούμε για να κρατήσουμε όρθιους τους Δήμους μας και ο πρώτος που πάντα πυροβολούν είναι ο δήμαρχος. Ό,τι και να γίνει σε αυτό τον τόπο, φταίει ο δήμαρχος. Έχουν διαχρονικά πετάξει όλες τις ευθύνες πάνω μας. Διαρκώς μεταφέρονται αρμοδιότητες. Και λες, αναγνωρίζει το κράτος ότι είμαστε άξιοι να τα φέρουμε εις πέρας, για αυτό μας δίνει επιπλέον αρμοδιότητες. Αλλά ταυτόχρονα, όταν ζητάμε χρηματοδοτήσεις, όταν ζητάμε την οικονομική αυτοτέλεια, την αυτονομία μας ως Δήμοι, τότε έρχεται το κράτος και σου λέει, είσαι ανάξιος, θα στα δίνουμε εμείς, ο “μπαμπάς”, το υπουργείο, η Περιφέρεια, εμείς. Άξιοι για αρμοδιότητες, ανάξιοι για χρηματοδοτήσεις.
Κι επειδή οι Δήμοι που εκπροσωπώ είναι περιφερειακοί και το λέω με στενοχώρια, γιατί εξακολουθεί να υπάρχει ανισότητα μεταξύ περιφερειακών και αστικών Δήμων. Σε λίγο θα μπαίνουμε στα Δημαρχεία και δε θα βρίσκουμε άνθρωπο να λέμε καλημέρα. Κάποιοι συνάδελφοι σε μικρότερους Δήμους αρχίζουν ήδη να το αντιμετωπίζουν. Μιλάμε για μείωση γραφειοκρατίας και open data και ψηφιακό μετασχηματισμό και γελάνε οι υπολογιστές στα Δημαρχεία.
Επιτρέψτε μου δυο αναφορές, καθώς γνωρίζω ότι ο χρόνος είναι πολύτιμος. Είμαστε, όμως, υποχρεωμένοι να μεταφέρουμε αυτή την αγωνία των συναδέλφων μας.
Για τα οικονομικά, τη στελέχωση των Δήμων, τις αρμοδιότητες και τα θεσμικά ζητήματα, για την ανάγκη αναπτυξιακού χρηματοδοτικού εργαλείου για τους Δήμους, για την καταστατική θέση των αιρετών -άλλο κρίσιμο θέμα-, έχουν ειπωθεί αρκετά, θα ειπωθούν κι άλλα, νομίζω ως αυτοδιοικητικοί έχουμε κοινή γραμμή και άποψη και συμφωνούμε. Επαναλαμβάνω, με κάλυψε ο πρόεδρος. Όμως δύο – τρία θέματα κρίσιμα που θέλω να υπογραμμίσω.
Κόκκινη γραμμή η υπόθεση των ΔΕΥΑ. Καμία συζήτηση με το ΥΠΕΝ, γιατί, ως φαίνεται, άλλα λέμε και άλλα προωθούνται. Οι ΔΕΥΑ, θα πρέπει να καταστεί σαφές, αποτελούν για την Αυτοδιοίκηση casus belli.
Και για να γίνουμε συγκεκριμένοι, με βάση τα όσα έχουν διαρρεύσει ως τμήμα του σχεδίου νόμου. Διαρροές που να πούμε ότι δεν έχουν διαψευστεί, το αντίθετο μάλιστα. Διότι μάλλον δοκιμάζουν τις αντοχές και τα όρια μας. Και υπό την έννοια αυτή η αντίδραση που οφείλουμε ως Αυτοδιοίκηση, πρέπει να είναι καθολική και δίχως αστερίσκους.
Λοιπόν. Ως φαίνεται μας οδηγούν σε μία ΔΕΥΑ ανά Περιφερειακή Ενότητα. Μία δομή που θα ενσωματώνει και τους Συνδέσμους Ύδρευσης και τις Υπηρεσίες Ύδρευσης των Δήμων. Επιθυμούν, δηλαδή, τη δημιουργία υπηρεσιακών μορφωμάτων, δίχως συνοχή, με διαφορετικούς κανονισμούς, λειτουργικά συστήματα, εφαρμογές, που μάλιστα θα κληθούν με το καλημέρα όχι απλώς να λειτουργήσουν εξυπηρετώντας ανάγκες βασικές, όπως η υδροδότηση και η αποχέτευση, αλλά να επιτύχουν και εισπραξιμότητες κοντά στο 85%. Δηλαδή, τι μας λένε; Αυτές οι δομές, που σήμερα αδυνατούν να λειτουργήσουν, είναι υπερχρεωμένες κάποιες, δεν μπορούν να εισπράξουν, ότι την επόμενη ημέρα που θα ενωθούν με τις άλλες ΔΕΥΑ θα δουν το φως το αληθινό και με μαγικό τρόπο θα λειτουργήσουν;
Θέλετε να βάλετε τάξη; Βεβαίως και όλοι μαζί θα είμαστε. Αλλά όχι οριζόντια να τιμωρούμε Επιχειρήσεις και Δήμους και, φυσικά, όχι στο να ανοίγουμε πόρτες προκειμένου αύριο-μεθαύριο αρμοδιότητες να μεταφερθούν εκτός αυτοδιοίκησης.
Είναι κόκκινη γραμμή ο αυτοδιοικητικός χαρακτήρας των ΔΕΥΑ. Είναι έγκλημα κατά των Δήμων και των τοπικών μας κοινωνιών ο συμψηφισμός και η χωρίς κανόνες ένωση δομών, που απλώς θα μετρούν αντίστροφα στο δρόμο προς τη χρεοκοπία. Και προφανώς, κόκκινη γραμμή και αιτία πολέμου για εμάς, το να φορτωθούν οι Δήμοι μας αμαρτίες και χρέη που σε ορισμένες δομές συσσωρεύτηκαν.
Δεύτερο και εξαιρετικά κρίσιμο θέμα, η υπόθεση των απορριμμάτων και του τέλους ταφής. Δε βάζω στη συζήτηση πόσο πληρώνουμε διαχείριση απορριμμάτων, τον βρήκαμε το διαγωνισμό, η διοίκηση έχει συνέχεια, οφείλουμε να ανταποκρινόμαστε στις υποχρεώσεις μας, ακόμα και αν το κόστος είναι 92 ευρώ ο τόνος συν την μεταφορά συν το τέλος ταφής.
Τέλος Ταφής όμως, θέμα το οποίο ειδικά τους περιφερειακούς Δήμους, μας τινάζει στον αέρα. Εμείς στην Περιφέρεια Πελοποννήσου οδηγούμε το 100% των απορριμμάτων που παράγουμε προς διαχείριση, στα δύο εργοστάσια και στην κινητή μονάδα, όχι εργοστάσιο που λειτουργεί στη Μεσσηνία χωρίς ευθύνη της εταιρείας.
Πληρώνουμε, λοιπόν, το 100% των απορριμμάτων που οδηγούμε προς διαχείριση και μας ζητούν να πληρώσουμε και πάλι το 80% των απορριμμάτων που οδηγήσαμε προς διαχείριση ως Τέλος Ταφής. Και όταν λέμε “πάρτε απόφαση και βάλτε πλαφόν όχι λιγότερο από 40%” μας λένε δε γίνεται, δεν προβλέπεται. Και βέβαια γίνεται, γιατί είναι δίκαιο. Δεν μπορούμε να ζητήσουμε από τους πολίτες της Πελοποννήσου να επιβαρυνθούν εκατ. ευρώ για να πλουτίζει ο ΕΟΑΝ. Το Τέλος Ταφής ξεκίνησε το 2022 με 20 ευρώ τον τόνο και το 2027 θα φτάσει 55 ευρώ τον τόνο, 175% αύξηση σε 5 χρόνια. Νέες αυξήσεις θα είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε σε δύο χρόνια στα τέλη καθαριότητας, γιατί; Για να θησαυρίζει ο ΕΟΑΝ. Μας οδηγεί στη χρεοκοπία. Ένα τέλος άδικο, καταχρηστικό, ένα τέλος δίχως λογική.
Τρίτο, επίσης, κρίσιμο θέμα. Τα ενεργειακά και οι πολιτικές για το κλίμα. Και σας μιλώ και ως ένας δήμαρχος που έχει εργαστεί πάνω σε αυτό το θέμα, που μαζί με άλλους δημάρχους διεκδικήσαμε για τις πόλεις μας και πετύχαμε να είμαστε μέλη στην Ευρωπαϊκή Αποστολή των 100 Κλιματικά Ουδέτερων Πόλεων και Έξυπνων Πόλεων της Ε.Ε. έως το 2030. Και πού βρισκόμαστε; Και καλά εμείς ως Καλαμάτα, έχουμε στρέψει το ενδιαφέρον απευθείας στην Ευρώπη. Για τους υπόλοιπους; Συζητήσεις, λόγια, καλές προθέσεις και εκεί σταματάμε. Χρηματοδοτήσεις ακούμε αλλά δε βλέπουμε, προγράμματα ακούμε, αλλά δε βλέπουμε. Τι γίνεται με το ταμείο στο ΥΠΕΝ που δημιουργήθηκε από τις νομιμοποιήσεις των αυθαιρέτων, που έχει ένα τεράστιο ποσό; Γιατί αυτό το ποσό δεν επιστρέφει στους Δήμους για δράσεις περιβαλλοντικές, ανάλογα αν θέλετε με τη συμμετοχή του κάθε Δήμου; Αντιθέτως, τι βλέπουμε; Ότι, για παράδειγμα, χώρος στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας δεν υπάρχει ή αν υπάρχει είναι δεσμευμένος. Και εκεί που συζητούσαμε για Δήμους παρόχους, ακούμε κάτι περίεργα για Δήμους καταναλωτές με μειωμένες τιμές… Λοιπόν, προφανώς, αυτά δεν είναι σοβαρά. Και επειδή αναφέρομαι σε θέματα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καλό θα είναι να αντιληφθούν ότι σε αιρετούς απευθύνονται και οφείλουν περισσότερο σεβασμό. Εκτός και αν έχουν επιλέξει την οδό του “αποφασίζομεν και διατάσσομεν”, η οποία οδός προφανώς και δεν είναι αποδεκτή.
Ένα ακόμα εξαιρετικά σοβαρό θέμα. Κάτι που μας προβληματίζει όλους έντονα, είμαστε σίγουροι όμως ότι θα βρεθεί λύση. Έχουμε μείνει οι Δήμοι δίχως αναπτυξιακό πρόγραμμα. Αυτό από μόνο του αρκεί για να καταδείξει την ουσία του προβλήματος. Το λέγαμε, Θησέα, Φιλόδημο, Αντώνη Τρίτση, τώρα πώς το λέμε;
Και κλείνοντας επιγραμματικά: Σχολικές καθαρίστριες: τα χρήματα δε φτάνουν για να είναι καθαρά τα σχολεία. Ναυαγοσώστες: αν βάλουμε ναυαγοσωστικούς πύργους, σύμφωνα με τα χρήματα που μας έρχονται και κόντρα στη νομοθεσία, θα είμαστε παράνομοι. Αδέσποτα: προστατεύεστε μας, παρακαλάμε και δίνουμε και μπόνους αντιδημαρχία για να δεχτούν να αναλάβουν. Συντήρηση σχολικών συγκροτημάτων κ.ά. Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας: δεν μπορούμε, δεν αντέχουμε να σηκώσουμε αναθεωρήσεις και συμπληρωματικές συμβάσεις, δεν μπορούν οι Δήμοι που συμμετέχουν στην πρόσκληση 16850 να επιβαρυνθούν με το 20% από δημοτικούς πόρους».
