Από τις λίγες καλές «πένες» στο χώρο της δημοσιογραφίας και μία από τις πιο όμορφες φωνές που έχω ακούσει στο ραδιόφωνο, η κυρία Κορίνα Θεοδωρακάκη. Ήταν η πρωινή φωνή των ειδήσεων στην ΕΡΤ Αθηνών πριν από χρόνια, ενώ μοίραζε τα κείμενά της αδιάκοπα σε διάφορα έντυπα. Τρέξιμο πολύ… μέχρι που ένα ατύχημα την καθήλωσε σε αναπηρικό καροτσάκι. Έκτοτε δύο ρόδες έγιναν τα πόδια της στα «τρεξίματά» της, που δε σταμάτησαν ποτέ.
Διεκδικητικός άνθρωπος, συνδικαλίστηκε. Αυτή την περίοδο της ζωής της είναι πρόεδρος του Πανελλαδικού Συνδέσμου Παραπληγικών και Κινητικά Αναπήρων (ΠΑΣΥΠΚΑ).
Δεν ασχολείται πλέον με τη δημοσιογραφία και το ραδιόφωνο, αλλά με την «προσβασιμότητα στη ζωή» όλων αυτών των ανθρώπων που τη χρειάζονται, κι αν σκεφτούμε λίγο, ίσως και εμείς.
Καλή ανάγνωση να έχετε:
-Κυρία Θεοδωρακάκη, κατ’ αρχάς να σας πω συγχαρητήρια για την εκλογή στη θέση της πρόεδρου του Πανελλαδικού Συνδέσμου Παραπληγικών και Κινητικά Αναπήρων (ΠΑΣΥΠΚΑ). Πριν ξεκινήσουμε την κουβέντα μας, θα ήθελα να μας πείτε λίγα λόγια για τον ΠΑΣΥΠΚΑ, προκειμένου να τον γνωρίσουν και οι αναγνώστες μας.
Σας ευχαριστώ. Ο ΠΑΣΥΠΚΑ είναι το πρωτοβάθμιο συνδικαλιστικό σωματείο των ατόμων με κινητική αναπηρία. Είναι από τα παλαιότερα σε όλη την Ελλάδα, από την εποχή δηλαδή που πρωτοσυνδικαλίστηκαν τα άτομα με βαριά κινητική αναπηρία. Έχει δώσει μάχες για τα βασικά δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και έχει συμβάλει στην κατάκτηση δικαιωμάτων σε δύσκολες εποχές και, φυσικά, συνεχίζει.
-Είστε πολυάσχολο άτομο, απ’ όσο ξέρω. Είστε γενική γραμματέας της Εθνικής Ομοσπονδίας Κινητικά Αναπήρων και μέλος στην Εκτελεστική Γραμματεία της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), όπως και σε διάφορες επιτροπές. Πόσο μεγάλωσαν οι ευθύνες σας και πώς τα προλαβαίνετε όλα;
Κύριε Δεληγιάννη, οι τίτλοι είναι ωραίοι, αλλά συνοδεύονται και από υποχρεώσεις δύσκολες και χρονοβόρες. Η εκπροσώπηση και στα τρία επίπεδα συνδικαλιστικών οργάνων και η συμμετοχή σε επιτροπές δεν είναι εύκολο πράγμα. Θέλει σκέψη, διάβασμα, ιδέες, νέες γνώσεις. Πώς τα προλαβαίνω; Με ατζέντα για να μην τα ξεχνάω και δουλεύοντας 7 μέρες την εβδομάδα, με ωράριο που ξεπερνά αυτό που είχα όταν εργαζόμουν ως δημοσιογράφος παραλλήλως σε τρεις δουλειές. Με κόπο και περιορισμό του χρόνου ξεκούρασης και γενικά του ελεύθερου χρόνου. Αλλά πιστεύω ότι όταν δέχεσαι τις θέσεις, αποδέχεσαι και τις ευθύνες και πρέπει να είσαι αποφασισμένος να τα δώσεις όλα. Και φυσικά, χωρίς χρηματική αμοιβή.
Ευτυχώς, υπάρχει η ηθική ανταμοιβή και η χαρά όταν πετυχαίνεις κάτι, μικρό ή μεγάλο».
-Τον τελευταίο καιρό «τρέχει» μια Δράση του ΠΑΣΥΠΚΑ με τίτλο «Διαπιστώνω – Διορθώνω». Αφορά μόνο στην Αθήνα; Και τι ακριβώς είναι;
Είναι μια προσπάθεια να διαπιστώσουμε τα προβλήματα προσβασιμότητας στα νοσοκομεία, ιδιαίτερα για χρήστριες/στες αναπηρικού αμαξιδίου. Ξέρετε, το να πάω εγώ για απεικονιστικές εξετάσεις ή για νοσηλεία σε ένα δημόσιο ή ιδιωτικό νοσοκομείο, δεν είναι απλό και εύκολο. Κι αυτό, γιατί δεν υπάρχουν, π.χ., προσβάσιμοι θάλαμοι νοσηλείας (με κατάλληλου ύψους κρεβάτι, με αερόστρωμα για αποφυγή κατακλίσεων, με WC ΑμεΑ εντός του θαλάμου ή δεν υπάρχουν εξεταστήρια αυξομειούμενου ύψους για υπέρηχο, καρδιογράφημα, γυναικολογικές εξετάσεις). Αυτό μας στερεί την πρόσβαση στην υγεία. Σκέφτηκα, λοιπόν, σε συνεργασία με την 2η Υγειονομική Περιφέρεια, να επισκεφτούμε τα νοσοκομεία αρμοδιότητάς της, να κάνουμε αυτοψία στις εγκαταστάσεις, να μιλήσουμε με διοικητές και επικεφαλής τμημάτων, ώστε να εντοπίσουμε τα προβλήματα και να αναζητήσουμε λύσεις, ελπίζοντας ότι κάποια πράγματα θα διορθωθούν, εάν γίνουν κατανοητά.
Η δράση είναι δύσκολη και οι λύσεις απαιτούν χρήματα, οπότε δεν ξέρουμε τι θα διορθωθεί. Ωστόσο, δεν απογοητευόμαστε. Θεωρούμε ότι, ακόμα και μικρές διορθώσεις να γίνουν, θα είναι κέρδος για εμάς.
Προς το παρόν, η δράση περιορίζεται στο Λεκανοπέδιο, διότι δε χρηματοδοτούμαστε γι’ αυτήν, οπότε δεν μπορούμε να μετακινηθούμε εκτός, αν και μας το ζητάνε.
-Ποια ήταν η ανάγκη της δημιουργίας του ΠΑΣΥΠΚΑ και πόσο κοντά σας είναι η Πολιτεία; Κι αν είναι, τι χρειάζεται άλλο ένα συνδικαλιστικό όργανο μέσα σε όλα;
Ο ΠΑΣΥΠΚΑ είναι, όπως σας είπα, από τους παλαιότερους συλλόγους σε όλη την Ελλάδα, κι όταν δημιουργήθηκε η ανάγκη ύπαρξής του, ήταν επιτακτική, καθώς οι ανάπηροι ήταν αόρατοι και τα δικαιώματα ανύπαρκτα. Σήμερα υπάρχουν αρκετοί σύλλογοι στην Αθήνα και σε όλη την Ελλάδα, αλλά και πάλι η ύπαρξή μας είναι σημαντική και αναγκαία. Αυτοί οι σύλλογοι δε δρουν σε επίπεδο διεκδίκησης δικαιωμάτων, αλλά είναι αθλητικοί, πολιτιστικοί κ.λπ. Η Πολιτεία είναι κοντά μας με τα λόγια. Τα έργα λίγα, ωστόσο, αν δεν υπάρχει κάποιος να φωνάζει και να απαιτεί, δε θα υπάρχουν και αποτελέσματα. Αξίζει, λοιπόν, να υπάρχει συνδικαλισμός, ακόμα κι αν διεκδικεί και κερδίζει μικρά λιθαράκια.
-Μόνο «μικρά λιθαράκια» κερδίζετε ή και μεγαλύτερα;
Αν δούμε τη μεγάλη εικόνα στα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, έχουν κερδηθεί και μεγάλα λιθάρια. Έχουν διορθωθεί αδικίες, είμαστε πιο ορατοί, αλλά υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος για να κατακτήσουμε αυτά που μας αξίζουν δικαιωματικά και να πετύχουμε την ανεξάρτητη διαβίωσή μας, το δικαίωμα στην εκπαίδευση, τη δουλειά τη ζωή.
-Μιας και είπατε «ανεξάρτητη διαβίωση», ακούμε για τον πολυδιαφημισμένο Προσωπικό Βοηθό, που συμβάλλει στην ανεξάρτητη διαβίωση, υποθέτω. Έχετε Προσωπικό Βοηθό όλοι;
Όχι. Μέχρι τώρα έχουμε Προσωπικό Βοηθό όσοι έχουμε χρήματα να τον πληρώνουμε. Διαφορετικά, το ρόλο τον παίζουν οι οικογένειες (γονείς, αδέλφια κ.λπ.) Κι αυτό είναι τροχοπέδη στην ανεξάρτητη διαβίωση συνήθως. Αυτό που διαφημίζεται είναι σε πιλοτικό στάδιο. Έχουν επιλεγεί κατόπιν αιτήσεων, αξιολογήσεων και κληρώσεων περίπου 2.200 δικαιούχοι σε όλη την Ελλάδα και έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα, που θα τρέχει μέχρι τις αρχές του 2026, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Στη συνέχεια θα περάσουμε, υποτίθεται, στην καθολική εφαρμογή, με χρήματα από το ΕΣΠΑ. Μετά άγνωστον τι θα γίνει και εάν θα μπορεί να ενταχθεί στον κρατικό προϋπολογισμό, ώστε να χρηματοδοτηθεί.
Ωστόσο, είναι ένας πολύ σημαντικός θεσμός και είναι ένα από τα βασικά προαπαιτούμενα της ανεξάρτητης διαβίωσης του ατόμου με αναπηρία, ακόμα και εντός της οικογένειας. Το άσχημο είναι, από τη μέχρι σήμερα εμπειρία, ότι δεν υπάρχουν εργαζόμενοι που να ενδιαφέρονται να εργαστούν ως Προσωπικοί Βοηθοί. Μόλις οι μισοί ωφελούμενοι του πιλοτικού έχουν κατορθώσει να βρουν Προσωπικό Βοηθό. Κι αυτό, γιατί ομολογουμένως οι αμοιβές είναι χαμηλές, αμείβονται με εργόσημο, δεν μπορούν να μπουν στο ταμείο ανεργίας αν απολυθούν, δεν έχουν πληρωμένες άδειες κ.ά.
Επειδή λέγαμε πριν για λιθαράκια και μεγάλα λιθάρια, θα ήθελα να σας πω ότι ως σύλλογος δώσαμε σκληρό αγώνα από την αρχή της συζήτησης για τον Προσωπικό Βοηθό και κατορθώσαμε να πάρουμε ως δικαιούχοι, τα άτομα με βαριές κινητικές αναπηρίες, το 65% του Προγράμματος, κι αυτό είναι μεγάλο λιθάρι. Κι αυτό δεν ήταν εύκολο, γιατί η ΕΣΑμεΑ εκ του ρόλου της έπρεπε να υποστηρίξει όλες τις αναπηρίες, αλλά εμείς έπρεπε να αποδείξουμε ότι εμείς είμαστε η κατηγορία που έχει τη μεγαλύτερη ανάγκη. Το καταφέραμε χάρη στην τότε υφυπουργό Εργασίας, Δόμνα Μιχαηλίδου και τον υπουργό Κωστή Χατζηδάκη και τους συνεργάτες τους, που κατάλαβαν ότι είχαμε δίκιο σε αυτά που λέγαμε.
Έχουμε, λοιπόν, τώρα το πιλοτικό, το οποίο αναδεικνύει τα προβλήματα και τις ελλείψεις και πάλι δίνουμε τη μάχη με το υπουργείο Οικογένειας, την κα Ζαχαράκη και το γενικό γραμματέα Κοινωνικής αλληλεγγύης, τον κ. Πύρρο, με τους οποίους έχουμε άριστη συνεργασία, άρα ελπίζουμε ότι θα βελτιωθεί το πρόγραμμα».
-Τι άλλο έχετε πετύχει;
Αφού σας ξεκαθαρίσω ότι προσωπικά πιστεύω στις συνεργασίες και ότι εκ του ρόλου μου στα τρία επίπεδα συνδικαλισμού υποχρεούμαι να λειτουργώ συνεργατικά, θα σας αναφέρω σε τίτλους μερικά πράγματα που πετύχαμε, είτε μόνοι μας είτε σε συνεργασία με τον ΕΟΚΑ και την ΕΣΑμεΑ, κι αυτά είναι:
–Μη υπολογισμός του εξωιδρυματικού επιδόματος των ατόμων με βαριά κινητική αναπηρία, το οποίο λαμβάνουν από τον ΕΦΚΑ, στο εισόδημα, προκειμένου για τη διεκδίκηση κοινωνικών παροχών. Μέχρι πριν από 3 χρόνια όποιος το έπαιρνε από τον ΟΠΕΚΑ δε θεωρούνταν εισόδημα. Όποιος το έπαιρνε από τον ΕΦΚΑ, θεωρούνταν εισόδημα.
–Αύξηση της αποζημίωσης του ΕΟΠΥΥ για την απόκτηση αναπηρικού αμαξιδίου ελαφρού τύπου, στα 2.000 ευρώ.
-Δημιουργία ξεχωριστού κωδικού για τα βοηθήματα των βαριά κινητικά αναπήρων στον ΕΟΠΥΥ και εν συνεχεία μηδενισμό του claw back.
–Ελεύθερη διέλευση από τα διόδια της Αττικής Οδού, όπως συνέβαινε για τα διόδια των υπόλοιπων αυτοκινητόδρομων της χώρας.
–Αύξηση 8% των αναπηρικών επιδομάτων (ήταν καθηλωμένα από το 2011).
-Διαβάζω στη διαδικτυακή σελίδα του συνδέσμου: Θέατρο, Χορωδία, Χορός, Ζωγραφική. Πολύ όμορφες δραστηριότητες. Πόσο βοηθούν και πόσα από τα μέλη του συνδέσμου συμμετέχουν;
Όμορφες, αλλά σχεδόν ανύπαρκτες πια, λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος μελών και έλλειψης χρηματοδότησης από την Πολιτεία. Όλες αυτές οι δράσεις έχουν την έννοια της καλλιέργειας του αισθήματος συμπερίληψης, αλλά και της επίτευξης κοινωνικοποίησης των ατόμων με αναπηρία. Δυστυχώς, το ενδιαφέρον των νέων μειώνεται, τα ενεργά μέλη μειώνονται και ξανακυριαρχεί το κλείσιμο στο καβούκι μας και η διεκδίκηση των πληκτρολογίου.
Θα δείτε αρκετές σελίδες στο διαδίκτυο, στα social media, με καταγγελτικό λόγο. Αλλά διεκδίκηση μέσω πληκτρολογίου δε γίνεται. Θέλει δουλειά, και αγώνα, και γνώση των θεμάτων και της νομοθεσίας, και συνεχή όχληση των αρμοδίων.
-Κινητικά προβλήματα και οδήγηση: πόσο ασφαλές είναι, ποια η διαδικασία και πόσο δύσκολο; Εσείς οδηγάτε, πώς σας αντιμετωπίζουν οι άλλοι οδηγοί;
Εφόσον η αναπηρία το επιτρέπει, μπορεί το άτομο να οδηγήσει. Εγώ είμαι παραπληγική χρήστρια αναπηρικού αμαξιδίου, που σημαίνει ότι δεν έχω κίνηση στα πόδια, Έχω, όμως, στα χέρια. Χρειάζεται, λοιπόν, ένα αυτόματο αυτοκίνητο, με διαμόρφωση, ώστε να έχει φρένο- γκάζι στο χέρι. Φυσικά, αυτό θέλει κάποια εκπαίδευση, ακόμα και για άτομα με επίκτητη αναπηρία, που ήταν και πριν οδηγοί. Αλλά δεν είναι δύσκολο. Η ικανότητα του ατόμου να οδηγήσει κρίνεται από μια επιτροπή στο Κέντρο Ηνίοχος. Από εκεί και πέρα, ακολουθείται η ίδια διαδικασία που ακολουθείται και για τον πληθυσμό χωρίς αναπηρία. Μαθήματα, εξετάσεις γραπτές και πορεία.
Δε μου έχει τύχει να ακούσω σχόλιο, αλλά υποθέτω ότι κάποιοι οδηγοί που βλέπουν την μπλε κάρτα αναπήρου στο παρμπρίζ, μπορεί να σκέφτονται: «είναι και ανάπηρος, θέλει και να οδηγεί».
Ο ρατσισμός υπάρχει απέναντι σε μας, όπως, π.χ., υπάρχει και για τις γυναίκες οδηγούς. Ωστόσο και ανάμεσά μας υπάρχουν καλοί και κακοί οδηγοί, χωρίς σε αυτό να παίζει ρόλο η αναπηρία και, φυσικά, δεν είμαστε επικίνδυνοι επειδή είμαστε ανάπηροι.
Θα σύστηνα σε όλους τους νέους που αποκτούν επίκτητη κινητική αναπηρία, εφόσον η κατάστασή τους το επιτρέπει, να τολμήσουν να οδηγήσουν. Είναι δικαίωμά τους και προσδίδει ελευθερία.
-Τελικά, ο συνδικαλισμός χρειάζεται σήμερα; Βελτιώνει τη ζωή σας;
Αναμφίβολα ναι. Γι’ αυτό θέλω να καλέσω ιδιαίτερα τα νέα παιδιά να συμμετέχουν.
-Είναι δύσκολη η ζωή σας;
Είναι πιο δύσκολη από τη δική σας και πιο ακριβή, γιατί, όπως συνηθίζουμε να λέμε, «η αναπηρία είναι ακριβό σπορ». Η έλλειψη προσβασιμότητας, ακόμα και στα νοσοκομεία και στις δημόσιες υπηρεσίες και στους χώρους πολιτισμού και άθλησης, είναι από τα μεγαλύτερα εμπόδια. Αν υπήρχε προσβασιμότητα, θα μιλούσαμε για άλλες συνθήκες.
-Καταλαβαίνω ότι έχετε πολλά για τα οποία πρέπει να παλέψετε. Αν, ωστόσο, σας ζητούσα να μου πείτε δύο, τρεις στόχους που θα θέλατε να πετύχετε από τη νέα σας θέση, ποιοι θα ήταν;
Η εξασφάλιση πρόσβασης στην υγεία, γι’ αυτό και κάνουμε τη δράση «Διαπιστώνω-Διορθώνω», που θα ήθελα να γίνει σε όλη τη χώρα, η εξασφάλιση εργασίας στα άτομα με βαριά κινητική αναπηρία, η χρηματοδότηση για τη μετατροπή των σπιτιών μας σε προσβάσιμα και η σωστή καθολική εφαρμογή της υπηρεσίας του Προσωπικού Βοηθού.
Κλείνω τη συνομιλία με ένα ευχαριστώ για την κουβέντα που κάναμε, ευχόμενος στην κυρία Θεοδωρακάκη καλή δύναμη στον αγώνα της, κι αν το σκεφτούμε λίγο, όλοι μας έχουμε έναν «Προσωπικό Βοηθό» και είναι ο εαυτός μας, αρκεί να τον βρούμε… Απλά κάποιοι άνθρωποι, δυστυχώς, χρειάζονται και τη βοήθεια της Πολιτείας…
