Οι ελληνικές πόλεις θύματα των αυτοκινήτων έτσι και η Καλαμάτα
Ο Σταύρος Κωνσταντινίδης έχει έξυπνες ιδέες για το πώς να λύσουμε το πρόβλημα
Αφορμή για το παρακάτω κείμενο αποτέλεσε η καθημερινή μου εμπειρία περπατώντας στους δρόμους της Καλαμάτας. Εκεί που δεσπόζει ο «φασισμός» του αυτοκινήτου, αλλά και η αδιαφορία της Δημοτικής Αρχής να βάλει μια τάξη στο… χάος.
Παραπάνω από μία φορές, για παράδειγμα, παραλίγο να τύχω θύμα τροχαίου, γιατί η διάβαση πεζών στον οδό Σόλωνος είναι ανύπαρκτη. Προσπαθώντας να περάσω στο απέναντι πεζοδρόμιο και οι αυτοκινητιστές να βγουν στην Αριστομένους, δεν ενδιαφέρονται για τους κανόνες κυκλοφορίας. Πάμπολλες φορές έχω βριστεί με οδηγούς στην οδό Κροντήρη, όταν θέλω να περάσω από τον πεζόδρομο της Αριστομένους στην κεντρική πλατεία. Δε σταματάει κανείς. Κι αν υπάρξει κάποιος πολιτισμένος ή πολιτισμένη οδηγός και σταματήσουν, κάνω το σταυρό μου.
Έχουν γραφτεί πολλά για τη σχέση του οδηγού με το αυτοκίνητό του. Αλλά δεν υπάρχει και κανείς που να προσπάθησε να βάλει ένα… φρένο.
Μια και έρχονται δημοτικές εκλογές και οι εκλεκτοί των κομμάτων και των δημοτικών παρατάξεων θα προτείνουν διάφορα «σωτήρια» για τα κυκλοφοριακά προβλήματα της Καλαμάτας μέτρα, ας ξεκινήσουν από τα απλά. Υπάρχουν πολλά εργαλεία για να τα μάθουν. Ένα από αυτά είναι και το παρακάτω:
Οι ελληνικές πόλεις είναι, λοιπόν, «θύματα» των αυτοκινήτων. Ο Σταύρος Κωνσταντινίδης έχει έξυπνες ιδέες για το τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό, τις οποίες καταθέτει στο νέο του βιβλίο «Έξυπνοι δρόμοι για μια ανθρώπινη πόλη».
Ο γνωστός συγκοινωνιολόγος χρόνια τώρα «παρεμβαίνει» στο ταλαιπωρημένο σώμα της πόλης.
Σε κάποιες σελίδες του βιβλίου του γράφει: «Την τελευταία 20ετία οι ελληνικές πόλεις παραμένουν εγκλωβισμένες στο αναχρονιστικό μοντέλο της αυτοκινητούπολης.
[…] Στην προσπάθεια για διαμόρφωση ενός βιώσιμου σχεδίου ποιότητας ζωής δεν επαρκούν, κατά τις παραδοσιακές αντιλήψεις, η μεμονωμένη αρχιτεκτονική ματιά ή η μηχανιστική συγκοινωνιακή θεώρηση, αλλά απαιτείται ένα πολύπλευρο και σύνθετο έργο με επιπρόσθετες κοινωνιολογικές, ψυχολογικές και οικονομικές προσεγγίσεις. Τα παραδείγματα είναι δίπλα μας. Το μοντέλο της Κοπεγχάγης είναι το πιο ολοκληρωμένο, εγγύτερο και προσφορότερο για τοπική προσαρμογή. Δεν έχουμε παρά να έρθουμε σε επαφή με μια τέτοια πόλη-πρότυπο, για να ξεκινήσουμε άμεσα.
[…] Μέχρι τότε, όμως, θα υπομένουμε τον αστικό σουρεαλισμό χορεύοντας βαλς με τα αυτοκίνητα αγκαλιά».
Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο, οι πεζόδρομοι, οι κυκλικοί κόμβοι, οι ελεγχόμενες σταθμεύσεις, οι διαπλατύνσεις πεζοδρομίων και οι διαβάσεις πεζών, τα δέντρα, οι δρόμοι, τα σχολεία, οι πληροφοριακοί χάρτες, οι ποδηλατόδρομοι και οι ενδιάμεσες νησίδες για πεζούς μοιάζει να μην είναι απλές μακέτες, αλλά να σε προκαλούν σε ένα παιχνίδι. Κάποιες εικόνες θα μπορούσαν να «εμφυτευθούν» σε πολλούς δρόμους της Καλαμάτας. Να σταματήσουν το κυκλοφοριακό κομφούζιο επί της παραλιακής λεωφόρου. Να ρυθμίσουν τη γαϊδουρινή συμπεριφορά τριπλοπαρκαρίσματος.
Ο Σταύρος Κωνσταντινίδης προσφέρει ένα εγχειρίδιο αστικών ρυθμίσεων, απλών, λειτουργικών, με ασήμαντο κόστος, αν όχι μηδενικό. Κοινώς, όποιος κι αν βγει δήμαρχος Καλαμάτας, αλλά και σε άλλες πόλεις του νομού, διαβάζοντας αυτό το βιβλίο και παίρνοντας την πολιτική απόφαση να κάνει την πόλη του βιώσιμη, διαθέτει ένα οπλοστάσιο προτάσεων, ιδεών και εφαρμογών που μπορούν να καλυτερεύσουν τη ζωή μας. Είναι τόσο σκανδαλωδώς απλές και φτηνές οι προτάσεις του Κωνσταντινίδη, που απορεί κανείς για ποιον λόγο τόσα χρόνια κάποιος δεν τις εφάρμοσε.
Η θέση του σηματοδότη
Πριν: Αυτή είναι μία συνηθισμένη εικόνα σε ένα δρόμο, όπου τα αυτοκίνητα καταλαμβάνουν την περιοχή της διάβασης, εμποδίζοντας τους πεζούς που κινούνται με πράσινο. Ένας από τους σημαντικότερους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι και η θέση του σηματοδότη στο τέλος της διάβασης.
Μετά: Αν τοποθετηθεί ο σηματοδότης στην αρχή της διάβασης, οι οδηγοί των αυτοκινήτων υποχρεώνονται να σταματήσουν πριν από τη διάβαση, προκειμένου να έχουν οπτική επαφή με το σηματοδότη. Η διάβαση πεζών, συνεπώς, παραμένει ελεύθερη και οι πεζοί μπορούν να διέλθουν άνετα και με ασφάλεια.
Ενδιάμεση νησίδα για πεζούς
Πριν: Η περιβαλλοντική ποιότητα ενός δρόμου εξαρτάται από τη λειτουργικότητα, την άνεση και την ασφάλεια που παρέχει στον άνθρωπο. Η διάσχιση ενός δρόμου διπλής κυκλοφορίας καθίσταται τις περισσότερες φορές δυσχερής και επικίνδυνη, καθώς πρέπει να ελεγχθούν ταυτόχρονα οι δύο αντίθετες κατευθύνσεις κυκλοφορίας. Πολλές φορές, μάλιστα, ο πεζός εγκλωβίζεται ανυπεράσπιστος στο μέσο του δρόμου.
Μετά: Με την κατασκευή μιας ενδιάμεσης διαχωριστικής νησίδας αναβαθμίζεται αυτόματα το επίπεδο οδικής ασφάλειας και, κατ’ επέκταση, η περιβαλλοντική ποιότητα του δρόμου. Ο πεζός και ειδικά τα παιδιά και τα άτομα με ειδικές ανάγκες χρησιμοποιούν τη νησίδα ως καταφύγιο προστασίας και διασχίζουν το δρόμο με μία προσπάθεια πολύ απλούστερη και ασφαλέστερη. Ένα μικρό έργο, το οποίο ωστόσο εφαρμοσμένο σε εκατοντάδες διαβάσεις μιας πόλης, θα προσέφερε άμεσα και εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Διαπλατύνσεις πεζοδρομίων και διαβάσεις πεζών
Πριν: Η στάθμευση παρά την οδό αναπτύσσεται πάντα συνεχόμενα και δημιουργεί ένα αδιαπέραστο «τείχος» αυτοκινήτων που εγκυμονεί κινδύνους και καθιστά δύσκολη την κίνηση των πεζών.
Μετά: Με μία μικρή παρέμβαση επέκτασης του πεζοδρομίου σε τακτά διαστήματα και με παράλληλη δημιουργία διάβασης τύπου zebra, αναβαθμίζεται εντυπωσιακά το επίπεδο εξυπηρέτησης των πεζών.
Ανασχεδιάζοντας δρόμους
Πριν: Το πλάτος των δρόμων και πεζοδρομίων σχεδιάζεται από τους Δήμους δίχως να λαμβάνονται υπόψη οι σύγχρονες συγκοινωνιακές ανάγκες. Στη συγκεκριμένη εικόνα βλέπουμε έναν τυπικό δρόμο γειτονιάς με πλάτος πεζοδρομίου 0,5 μ. και πλάτος δρόμου 6,5 μ. Πολλοί θεωρούν πως για το δρόμο αυτοί δεν υπάρχει καμιά δυνατότητα βελτίωσης.
Μετά: Κι όμως. Για το ρόλο που επιτελεί ο τοπικός δρόμος τα 6,5 μ. είναι σπατάλη. Αν ο δρόμος γίνει 5,5 μ., ενώ εξυπηρετούνται το ίδιο καλά η κυκλοφορία και η στάθμευση, εξοικονομείται 1 μ. πεζοδρομίου, που βελτιώνει ικανοποιητικά το επίπεδο εξυπηρέτησης και την ασφάλεια των πεζών. Αυτή η ορθολογικοποίηση στις διαστάσεις των δρόμων θα μπορούσε να γίνει σε χιλιάδες δρόμους των ελληνικών πόλεων, επιφέροντας εκπληκτικά θετικά αποτελέσματα.
Ασφάλεια στις εισόδους των σχολείων
Πριν: Στην πάνω εικόνα φαίνονται τα τυπικά κυκλοφοριακά προβλήματα που σημειώνονται στις εισόδους των σχολείων στις πόλεις. Στενό πεζοδρόμιο μπροστά από την είσοδο, σταθμευμένα οχήματα που περιορίζουν το οπτικό πεδίο, έλλειψη πρόνοιας και μέτρων για την απρόσκοπτη κίνηση των μαθητών.
Μετά: Τρεις απλές παρεμβάσεις μεταμορφώνουν το οδικό περιβάλλον και εξασφαλίζουν υψηλό επίπεδο οδικής ασφάλειας: μικρή οπισθοχώρηση της εισόδου, η οποία αυξάνει το ζωτικό χώρο του πεζοδρομίου, τοπική διαπλάτυνση του πεζοδρομίου, που αποκαλύπτει το οπτικό πεδίο και ανυψωμένη διάβαση πεζών με χρωματική διαφοροποίηση, η οποία υποχρεώνει σε μείωση της ταχύτητας των οχημάτων και σε απόδοση προτεραιότητας στους μαθητές.
Του Αντώνη Πετρόγιαννη
