Για την ιστορική αναδρομή: Βασίλης Ι. Μανιάτης
Στις 17 Μαρτίου 1821 οι πρόκριτοι της Μάνης, υπό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, είχαν υψώσει τη σημαία της επανάστασης στην Τσίμοβα (σημερινή Αρεόπολη) της Λακωνίας.
Ο ιερέας της εκκλησίας των Ταξιαρχών της Τσίμοβας όρκισε και ευλόγησε τα όπλα των επαναστατημένων παλικαριών, ξεκινώντας έτσι σε τοπικό επίπεδο την επανάσταση σε 8 μέρες πριν από την επίσημη έναρξή της.
Στη συνέχεια, με αναπτερωμένο το ηθικό τους, οι Κυριακούλης Μαυρομιχάλης και ο Γιατράκος ξεκίνησαν για το Μυστρά Μονεμβασιάς, ενώ ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με 2.000 παλικάρια για την Καλαμάτα.
Ταυτόχρονα στα Καλάβρυτα ξεκινά η πολιορκία της πόλης, που υπερασπιζόταν ο Ιμπραήμ Αρναούτογλου.
Στις 22 Μαρτίου 1821 οι Μανιάτες περικυκλώνουν την Καλαμάτα και ο Τούρκος διοικητής αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να ξεφύγει προς την Τριπολιτσά και αποφασίζει ν’ αντιτάξει άμυνα.
Την επόμενη ημέρα οι οπλαρχηγοί Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, Νικηταράς, Παπαφλέσσας και άλλοι, μπήκαν μέσα στην πόλη ως απελευθερωτές, χωρίς να συναντήσουν αντίσταση και κατευθύνθηκαν προς το κάστρο, όπου ο Τούρκος τοπικός διοικητής, ο Βοεβόδας της Καλαμάτας Σουλεϊμάν Αγάς Αρναούτογλου, καταλαμβάνοντας το μάταιο του αγώνα, τους παρέδωσε την πόλη.
Αμέσως μετά όλοι οι ένοπλοι επαναστατημένοι κατευθύνθηκαν προς τον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων, συμμετέχοντας στην πανηγυρική δοξολογία για την απελευθέρωση που τελέστηκε εκεί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το εκκλησάκι αυτό είναι μια μικρή βυζαντινή εκκλησία του 12ου αιώνα, την οποία έχτισε ο Βυζαντινοκράτορας Ανδρόνικος ο Β’, που διασώζεται μέχρι σήμερα και αποτελεί ουσιαστικά το ιερό σύμβολο της πόλης.
Στους Αγίους Αποστόλους η Εκκλησία ευλογεί την επαναστατική σημαία, ξεκινώντας ουσιαστικά απ’ την Καλαμάτα την επανάσταση του Μοριά και τυπικά στις 25 από την Αγία Λαύρα.
Ακολούθησε σύσκεψη των οπλαρχηγών, οι οποίοι αποφάσισαν, για τον καλύτερο συντονισμό του αγώνα, τη δημιουργία μιας επαναστατημένης επιτροπής, της Μεσσηνιακής Γερουσίας, της οποίας η ηγεσία ανατέθηκε στον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, ο οποίος τιμητικά ορίστηκε «Αρχιστράτηγος του σπαρτιατικού και μεσσηνιακού στρατού».
Το πιο σημαντικό στοιχείο απ’ την απελευθέρωση της Καλαμάτας ήταν αναμφισβήτητα η αναπτέρωση του ηθικού όλων των άλλων πόλεων, οι οποίες ξεσηκώθηκαν για να φέρουν το ποθητό αποτέλεσμα της Ελευθερίας του ελληνικού λαού.
Τα μέγιστα συντέλεσε και η «Πρώτη ελληνική διακήρυξη» προς όλες τις ευρωπαϊκές αυλές και την Αμερική, ζητώντας την κατανόηση για την επανάσταση ενός σκλαβωμένου, επί 400 χρόνια, λαού.
Αυτό είναι το ιστορικό της απελευθέρωσης της πόλης της Καλαμάτας. Της πόλης των Φαρών που, κατά τον Όμηρο, ήταν εκεί ψηλά στο φραγκικό κάστρο μας.
Ιστορική λεπτομέρεια
Επί των ημερών του αείμνηστου μητροπολίτη Χρυσοστόμου Δασκαλάκη (1950-1960) και με ενέργειες του τότε γυμνασιάρχη Θάνου Ζακόπουλου, καθιερώθηκε και η γνωστή μας αναπαράσταση, που γίνεται κάθε χρόνο στις 23 Μαρτίου.
