ΠΡΩΤΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΕΝΑ ΠΕΓΚΑ
Μια παράσταση για τις απαγορευμένες επιθυμίες
“Μικρή ή μεγάλη, η τιμωρία είναι πάντα καλύτερη από το αβέβαιο, το ατελείωτο μαρτύριο του φόβου.” Σ.Τσβάιχ
Επιμέλεια: Χάρης Χαραλαμπόπουλος
Σε Καλαμάτα, Θεσσαλονίκη και Αθήνα, θα «ταξιδέψει» η φετινή κεντρική παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας, με τη διασκευή της νουβέλας του Αυστριακού συγγραφέα Στέφαν Τσβάιχ «Ο φόβος» από την πολυπράγμονα Έλενα Πέγκα, η οποία σκηνοθετεί και την παραγωγή. Πρόκειται για την πρώτη παρουσίαση στην Ελλάδα του συγκεκριμένου έργου, που το ΔΗΠΕΘΕΚ αποφάσισε να αναθέσει στη συγγραφέα και σκηνοθέτιδα, η οποία «μετρά» μια σημαντική πορεία στο χώρο του πρωτοποριακού θεάτρου.
«Ο φόβος», ένα κλασικό κείμενο γραμμένο την ίδια εποχή των σπουδαίων ψυχαναλυτικών κειμένων του Φρόυντ ανοίγει την πόρτα στον θεατή σε μια κατάσταση αμείωτης δραματικής έντασης όπου ο φόβος αλλάζει μορφές, αλλά παραμένει μπροστά του σε όλο το φάσμα των συναισθημάτων που τον συνοδεύουν. Ο έρωτας, ο γάμος, η πίστη, η ζήλεια, η ίντριγκα, η απόρριψη, η αγωνία στροβιλίζονται στη σκηνή ανάμεσα στο γοητευτικό κουαρτέτο των εξαιρετικά χτισμένων χαρακτήρων του Τσβάιχ.
Η παράσταση, που είναι συμπαραγωγή του ΔΗΠΕΘΕΚ και του Γ. Λυκιαρδόπουλου, θα κάνει πρεμιέρα στις 27 Νοεμβρίου στην Καλαμάτα, όπου θα παραμείνει έως τις 27 Δεκεμβρίου. Θα μετακινηθεί στη Θεσσαλονίκη (θέατρο «Αυλαία»), όπου θα παραμείνει από τις 7 έως τις 17 Ιανουαρίου και στις 21 Ιανουαρίου, θα καταλήξει στην Αθήνα (θέατρο Βασιλάκου).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Καλαμάτα, διεκδικώντας δυναμικά την υποψηφιότητά της για Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2020-2021, έχει ξεκινήσει σειρά σημαντικών δράσεων στο χώρο του πολιτισμού, στο πλαίσιο των οποίων είναι και η φετινή λειτουργία του ΔΗΠΕΘΕ της πόλης. Ο «Φόβος» είναι μία εκ των δυο παραγωγών που θα παρουσιάσει φέτος το ΔΗΠΕΘΕ. Η δεύτερη είναι «Η ωραιότερη ιστορία του κόσμου» σε σκηνοθεσία Βασίλη Μαυρογεωργίου.
Ταυτότητα της παράστασης
Η μετάφραση και διασκευή ανήκουν στην Έλενα Πέγκα, η οποία συνεργάστηκε στη μετάφραση με την Μαριλένα Καβάζη και στη διασκευή με την Ορσία Σοφρά.
Η σκηνοθεσία ανήκει επίσης στην Έλενα Πέγκα. Το σκηνικό και τα κοστούμια είναι του Αντ.
Δαγκλίδη, η μουσική του Ορέστη Τάνη, οι φωτισμοί της Στέλλας Κάλτσου και η επιμέλεια κίνησης της Ίριδας Νικολάου. Βοηθός σκηνοθέτη είναι η Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη, οι φωτογραφίες ανήκουν στον Τάσο Βρεττό και το μακιγιάζ στον Αχιλλέα Χαρίτο.
Τους ρόλους ερμηνεύουν οι ταλαντούχοι νέας γενιάς ηθοποιοί Διαμ. Καραναστάσης, Κατερίνα Μισιχρόνη, Κατερίνα Μαούτσου και Παν. Σούλης.
Σύνοψη
Η Ιρένε, μια νέα γυναίκα, παντρεμένη, έχει ένα νεαρό πιανίστα για εραστή. Κάθε φορά που φεύγει από το σπίτι του εραστή της, λέει μέσα της πως είναι η τελευταία φορά. Δε θέλει να διακινδυνεύσει την οικογενειακή ζωή της, το ασφαλές σπίτι της, τα δυο της παιδιά, ούτε να χάσει το σύζυγό της, που της είναι αφοσιωμένος. Την τελευταία φορά που βγαίνει από το σπίτι του εραστή της, στην εξώπορτα, έρχεται αντιμέτωπη με τον κίνδυνο, η ζωή της αλλάζει και οδηγείται σε μια σκοτεινή διαδρομή με αναπάντεχο τέλος.
Ο Στέφαν Τσβάιχ με χειρουργική ακρίβεια περιγράφει και μας αναλύει το φόβο ως ατομικό βίωμα, αλλά και τις κοινωνικές συνιστώσες του.
Η Έλενα Πέγκα για το έργο
Στο έργο «Φόβος» του Τσβάιχ με ενδιαφέρουν τα κλασικά ερωτήματα που θέτει. Γιατί η ηρωίδα φοβάται την τιμωρία; Ποιές κοινωνίες εκθρέφουν τον φόβο; Πρόκειται για τον φόβο του σώματος; Το έργο γράφτηκε στην Βιέννη του 1913 σε μια κοινωνία που καλλιεργούσε την άρνηση των ενστίκτων. Σήμερα εκατό χρόνια μετά είμαστε λιγότερο συντηρητικοί; Τι ρόλο παίζει η κοινωνία στην επιλογή μας να είμαστε ή να μην είμαστε με έναν άνθρωπο και πώς; Τί κάνουμε με τις απαγορευμένες ερωτικές μας επιθυμίες; Πόσο διακινδυνεύουμε να διαταράξουμε την κανονικότητα της ζωής; Πώς ορίζουμε την απαγόρευση; Τί φοβόμαστε;
Ο συγγραφέας
Ο Στέφαν Τσβάιχ γεννήθηκε στη Βιέννη στις 28 Νοεμβρίου 1881. Γιος του Μόριτς Τσβάιχ, Εβραίου βιομηχάνου, σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, όπου το 1904 απέκτησε το διδακτορικό του δίπλωμα. Στη ζωή του ασχολήθηκε με πολλά λογοτεχνικά είδη, αλλά οι νουβέλες τον κατέστησαν παγκοσμίως γνωστό. Παρουσιάζονται σα μια σειρά πίνακες που αναπαριστούν την εκλέπτυνση και την ευαισθησία του κλειστού κόσμου που ήταν η βιενέζικη κοινωνία των αρχών του 20ου αιώνα και δείχνουν το ενδιαφέρον του συγγραφέα για μια ψυχολογία του βάθους. Υπήρξε εξαιρετικά δημοφιλής, ο πιο πολυμεταφρασμένος συγγραφέας στον κόσμο.
Ως το 1935 ζει στην Αυστρία αν και πραγματοποίησε πολυάριθμα ταξίδια στο εξωτερικό. Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου υπηρέτησε στο γερμανικό υπουργείο Άμυνας. Παρόλα αυτά, παρέμεινε ειρηνιστής σε όλη του τη ζωή, τασσόμενος υπέρ της ενοποίησης της Ευρώπης. Μεταφράζει Βερλαίν, Μπωντλαίρ και Βεράρεν, δημοσιεύει ποίηση (“Ασημένιες χορδές”, “Τα πρώτα στεφάνια”), νουβέλες (“Φόβος”, “Αμόκ”, “Σύγχυση των αισθήσεων” κ.ά.), θεατρικά (“Βολπόνε”), δοκίμια, καθώς και τα περισσότερα έργα μια μεγάλης σειράς βιογραφικών μελετών και λογοτεχνικών πορτρέτων για μεγάλες προσωπικότητες του παρελθόντος (“Τρεις δάσκαλοι: Μπαλζάκ-Ντίκενς-Ντοστογιέφσκι”, “Ρομαίν Ρολάν”, “Μαρία Αντουανέτα”, “Μαρία Στιούαρτ”, “Θρίαμβος και τραγωδία του Εράσμου του Ρότερνταμ” κ.ά.). Το 1933, με την ανάληψη της εξουσίας από τους εθνικοσοσιαλιστές στη γειτονική Γερμανία, τα βιβλία του Τσβάιχ γίνονται στόχος της ναζιστικής προπαγάνδας. Το 1934, μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, κατέφυγε στην Αυστρία κι έπειτα στην Αγγλία. Το 1941 πήγε στη Βραζιλία, όπου στις 23 Φεβρουαρίου 1942 ο ίδιος και η δεύτερη σύζυγός του, Lotte, αυτοκτόνησαν απελπισμένοι για το μέλλον της Ευρώπης και του πολιτισμού της στην Πετρόπολη, κοντά στο Ρίο ντε Τζανέιρο.
Η σκηνοθέτιδα
Η Έλενα Πέγκα γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε θέατρο και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Wesleyan στο Κονέκτικατ των ΗΠΑ και σενάριο – συγγραφή θεατρικών έργων στο University of Southern California του Λος Άντζελες. Στις ΗΠΑ έζησε 10 χρόνια, όπου ξεκίνησε την καριέρα της ανεβάζοντας έργα σε πρωτοποριακά θέατρα της Νέας Υόρκης. Στην Ελλάδα επέστρεψε τη δεκαετία του ’90, και συνέχισε να γράφει θέατρο, πεζογραφία και σενάρια, αλλά και να σκηνοθετεί.
Ξεχώρισε γρήγορα για τις νεωτεριστικές, ανατρεπτικές και προκλητικές δουλειές της. Γράφει και σκηνοθετεί έργα με σύγχρονο λόγο και προβληματισμό και έχει συνεργαστεί με το Φεστιβάλ Αθηνών, το Εθνικό Θέατρο, το ΚΘΒΕ, τούς Δελφούς, το Αμόρε, το Θέατρο Του Νέου Κόσμου, τα Δημήτρια και πρόσφατα με το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά.
Έργα της έχουν μεταφραστεί (και κάποια έχουν επίσης εκδοθεί) στα Ολλανδικά, Σουηδικά, Γερμανικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Αγγλικά, και έχουν παρουσιαστεί στο Σαν Φρανσίσκο, στη Νέα Υόρκη, στη Λισαβόνα, στην Ολλανδία, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στην Γαλλία, στο Λονδίνο.
Έχει εκπροσωπήσει την Ελλάδα σε πολλά Φεστιβάλ στο εξωτερικό. Ήταν υπότροφος στην Μπιενάλε της Βόννης το 1998, στο Theater Treffen στο Βερολίνο το 2001 και στο IMEC στην Καέν της Γαλλίας το 2014. Έχει συνεργαστεί για δύο χρονιές με το Kitchen Center for Performing Arts της Νέας Υόρκης και τη βραβευμένη χορογράφο Rose Anne Spradlin το 1996 και το 1997. Επίσης, έχει συνεργαστεί με το Menagerie Theatre του Cambridge της Αγγλίας το 2005 και το 2011.
Έγραψε το σενάριο για τη βραβευμένη ταινία του Λάκη Παπαστάθη «Το μόνον της ζωής του Ταξείδιον» (Επίσημη συμμετοχή στο Διεθνές Φεστιβάλ του Τορόντο το 2001). Έχει διδάξει γραφή θεατρικού έργου στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου στο Ελληνικό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου, στο Ίδρυμα Κακογιάννη και αλλού.
Τα θεατρικά της κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Νεφέλη και από τις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορούν τα πεζά της. Το 2012 τιμήθηκε με το βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για τα διηγήματα της με τίτλο «Σφικτές Ζώνες και Άλλα Δέρματα» (Εκδόσεις Άγρα). To Φεβρουάριο του 2015 ανέλαβε καλλιτεχνική διευθύντρια της Καλαμάτας Υποψήφια Πόλη για Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα.
