Για την ιστορία της πόλης: Βασίλης Ι. Μανιάτης
Αφορμή για να γραφεί αυτό το κείμενο μου έδωσε μια εξαίρετη κινηματογραφική ταινία με τον τίτλο «Τα παιδιά της χορωδίας». Πρόκειται για μια γαλλική παραγωγή αξιώσεων, κατάλληλη για όλες τις ηλικίες και που σημείωσε το ρεκόρ πώλησης 12.000.000 εισιτηρίων μόνο στο Παρίσι.
Η υπόθεση εκτυλίσσεται στη Γαλλία το 1948 και εν ολίγοις δείχνει την τεράστια δύναμη που ασκεί η Μουσική στις ψυχές των ανθρώπων. Ένας άνεργος δάσκαλος της Μουσικής βρίσκει δουλειά σ’ ένα σωφρονιστικό οικοτροφείο ανηλίκων και στο οποίο διαπιστώνει ότι ο διευθυντής χρησιμοποιεί μεθόδους αναποτελεσματικές. Ο μουσικός δάσκαλος αρχίζει έναν αγώνα για να δώσει μια νέα πνοή αλλαγής στο ίδρυμα. Διδάσκει στους μαθητές του τη μαγεία της Μουσικής και αλλάζει έτσι τις ζωές τους.
Τους μαθαίνει ότι η Μουσική είναι ο καλός εαυτός τους. Κατορθώνει να ζωντανέψει τον ήμερο άνθρωπο, την καλή του ψυχική πλευρά, που ξεχωρίζει το καλό απ’ το κακό, τους διδάσκει ότι αυτό το θείο δώρο υπάρχει παντού γύρω μας. Στον αέρα, στα ρυάκια, στο θρόισμα των δέντρων, στο κελάηδισμα των πουλιών, στη θάλασσα που άλλοτε χτυπάει με μανία τα κύματα και άλλοτε γαληνεύει, χαϊδεύοντας τις αμμουδιές. Κι ακόμα ότι είναι η γλώσσα της καρδιάς, ο εκφραστής των συναισθημάτων και ο συνδετικός κρίκος που ενώνει τους λαούς.
Βλέποντας και σκεπτόμενος όλα αυτά, αναλογίσθηκα πόσα πράγματα μπορούν να κατορθωθούν με την υπέροχη γλώσσα της Μουσικής.
Με έπιασε το καλαματιανό μου παράπονο, αναλογιζόμενος πόσα επιτεύγματα θα μπορούσαν να έχουν γίνει και στον τόπο μας γύρω από τη χορωδιακή μας παράδοση, αρκεί να υπήρχε κέφι και μεράκι απ’ τους δασκάλους της Μουσικής που διδάσκουν στα σχολεία μας, αλλά και απ’ τους διαφόρους παράγοντες του τόπου μας.
Έτσι, στα πολιτιστικά μας δρώμενα θα είχε προστεθεί μια αξιόλογη σελίδα, αλλά και η μουσική παράδοση του τόπου μας θα συνεχιζόταν επάξια.
Ασφαλώς ο οι νεώτεροι Καλαματιανοί δε θα γνωρίζουν ότι αυτός ο τόπος ήκμασε, όχι μόνο με ευρωπαϊκές χορωδίες, αλλά και με μαντολινάτες. Εκείνα τα χρόνια υπήρχε όρεξη και μεράκι για μουσικές παρουσιάσεις. Θυμάμαι τις υπέροχες εκδηλώσεις των: «Χορωδίας και Μαντολινάτας Καλαμών», που ιδρύθηκε το 1930, του «ΕΜΟΚ», του «ΟΡΦΕΑ» το 1957, του «ΑΚΡΙΤΑ» και μετέπειτα των «ΦΙΛΩΝ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ» και της «ΑΡΜΟΝΙΑΣ», που χάριζαν στο καλαματιανό κοινό μουσικές εμφανίσεις και ακόμα συναυλίες: στην Τρίπολη, στη Σπάρτη, στη Ζάκυνθο, στην Αθήνα, στην Κέρκυρα και στο εξωτερικό: Ιταλία, Αυστρία και Ρωσία, όπου τιμήθηκαν με βραβεία και διακρίσεις.
Θυμήθηκα τον κυρ – Μιχάλη Κουρκουτά που μας μάθαινε τις πρώτες νότες, τον Γιώργο Σκλήκα, τον Γιώργο Μαστορέα, τον Θ. Μανεσιώτη, τον Σουμή, τον Ζέρβα κ.ά. μουσικοδιδάσκαλους που με όρεξη και μεράκι μάθαιναν στις νεαρές ηλικίες φωνητική μουσική και έγχορδα όργανα.
Θυμήθηκα τον αρχιμουσικό καθηγητή Μιχάλη Παπασταθόπουλο, ο οποίος ερχόμενος από την Ακαδημία της Τρίπολης άλλαξε εντελώς τις μουσικές εμφανίσεις της Φιλαρμονικής του Δήμου μας. Γνώστης της σύνθεσης και της αρμονίας, μελοποίησε εκκλησιαστικούς ύμνους με το δικό του ιδιαίτερο «στιλ» και οι οποίοι ψάλλονται μέχρι σήμερα από τις ευρωπαϊκές χορωδίες.
Θυμάμαι που μέσα από τη χορωδία και μαντολινάτα ξεπήδησαν πολλά ταλέντα που πρόσφεραν πραγματικό μουσικό έργο στον τόπο μας και αναγνωρίστηκαν σε διεθνές στερέωμα. Ο Τάκης Κτεναβέας πρώτο βιολί στη μεγάλη ορχήστρα της Βιέννης. Ο Γιάννης Μαυρέας, καθηγητής της κιθάρας με μεγάλες εμφανίσεις στην Ευρώπη και Αμερική.
Αλλά και άλλα ερασιτεχνικά ταλέντα ξεπήδησαν απ’ αυτές τις γεμάτες κέφι και ενδιαφέρον διδασκαλίες.
Λίγοι Καλαματιανοί γνωρίζουν ότι φυτώρια νέων για βιολί ήταν οι Ανδρέας Θωμόπουλος, Κώστας Λάσκαρης, Γιάννης Γ. Παπαδόπουλος, Τάκης Λαφαζάνος, Μανώλης Σχινάς, Ανδρέας Διαμαντάτος και Τζώρτζης Οσίποφ.
Τη δε μαντολινάτα αποτελούσαν:
Στα μαντολίνα: Γιάννης Βασιλάκης, Αλέκος Θεοδωρακάκος, Τάσος Ευταξάς
Στις κιθάρες: Παν. Κλείδωνας, Ντούλης Κεχάεφ, Γιάννης Μαυρέας και Βασίλης Μανιάτης.
Στο κόντρα μπάσο: Γιώργος Θεοφιλόπουλος (μουσικοσυνθέτης) και λίγο αργότερα ο Νίκος Σκλήκας.
Με το πέρασμα των χρόνων, η μαντολινάτα πλαισιώθηκε και μεγάλωσε με νέα ερασιτεχνικά στελέχη. Στα μαντολίνα, τις μαντόλες και το μπάντζο οι Νίκος Λάμπος, Λαέρτης Δουβόγιαννης, Σπύρος Μαυρέας, Βασίλης Γιάνναρης, Αντώνης Μιχαλακέας, Νίκος Γεωργιλόπουλος, Μπάμπης Γιαννίκος, Θεόδωρος Μουτεβελής, Γιάννης Φεραδούρος, Σπύρος Βαλσαμάκης, Βασίλης Ψαρράς, Α. Πετρόπουλος, Γεώργιος Τσόλκας, Ιωάννης Λάσκαρης, Γεώργιος Σφουρίδης, Κώστας Γιαννακόπουλος και Ξενοφών Μαυρογιάννης.
Στο χορωδιακό: πρώτες φωνές οι Διονύσης Κλάδης, Ηλίας Μαλαπέτσας, Φώτης Κινόπουλος, Γιαννακός Σαρακινός, Κώστας Γιαννακόπουλος, Οδυσ. Ξηρόκωστας.
Στις δεύτερες φωνές οι Γιάννης Μαυρέας, Π. Κλείδωνας, Π. Γραμμένος, Β. Τσαγκάρης, Ν. Χατζηγιάννης, Γιώργος Νικητάκης.
Στους βαρύτονους οι Νίκος Σκλήκας, Νίκος Κερασιώτης, Σπ. Βαλσαμάκης, Νίκος Αγγουράς, Αλ. Θεοδωρακάκος, Παύλος Ηλιόπουλος, Γεώργιος Τσόλκας, Παν. Μενουδάκης.
Στους βαθύφωνους οι Γεώργιος Καλούλης, Γ. Σκλήκας, Σπ. Μαυρέας, Γ. Κούμανης, Γρ. Χρυσομάλλης, Δημ. Δελιόπουλος, Μιχ. Σαραντόπουλος, Πίπης Τζεφερεμεναίος, Ηλίας Πανταζόπουλος και ο γράφων, που ήταν ο «βενιαμίν».
Θυμήθηκα και νοστάλγησα όλα αυτά και θεώρησα ιερό μου καθήκον ν’ αναβιώσω τα χρόνια εκείνα τα δημιουργικά και τα ονόματα όλων εκείνων των αξέχαστων μουσικών και χορωδών, που με κέφι και μεράκι χάρισαν στην πόλη μας μια αξέχαστη εποχή, ως γνήσιοι συνεχιστές της μουσικής παράδοσης που διακρίνει τον τόπο μας.
