Η Ελλάδα χρεοκόπησε το 2010. Στη συνέχεια χρεοκόπησαν και άλλες χώρες (Ιρλανδία, Πορτογαλία, Κύπρος). Όλες αυτές οι χώρες υπέγραψαν ένα μνημόνιο, το εφάρμοσαν και σε 3-4 χρόνια βγήκαν από το μνημόνιο. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι: γιατί μόνο η Ελλάδα χρειάστηκε τρία μνημόνια; Κυρίως για τους εξής λόγους:
α. Μη ιδιοκτησία του προγράμματος. Όταν συνέβη η χρεοκοπία της χώρας, όλα τα κόμματα ήταν εναντίον των μνημονίων. Στη συνέχεια, όλα τα κόμματα που κυβέρνησαν έγιναν μνημονιακά. Όμως, κανένα δεν εφάρμοσε τις μεταρρυθμίσεις που προέβλεπαν τα μνημόνια. Με άλλα λόγια, όπως μας κατηγορούν οι δανειστές μας, καμιά κυβέρνηση δεν είχε την ιδιοκτησία του προγράμματος. Γι’ αυτό, ως ένα βαθμό, απέτυχαν τα μνημόνια. Απέτυχαν γιατί δεν εφαρμόστηκαν. Ο λαϊκισμός δεν άφηνε περιθώρια για να γίνουν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, που προβλέπονταν στα μνημόνια.
Όλα τα κόμματα και όλοι οι πολίτες χρειάζεται να αναρωτηθούμε: γιατί όλες οι χώρες που μπήκαν σε μνημόνια βγήκαν σε 3-4 χρόνια και εμείς σε 8-9, και ακόμα βολοδέρνουμε; Γιατί όλες οι χώρες χρειάστηκαν μόνο ένα μνημόνιο και εμείς τρία (ή κατ’ άλλους τέσσερα); Γιατί όλες συνέχισαν να έχουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, ενώ η Ελλάδα, τώρα που βγήκε από τα μνημόνια, συνεχίζει να παραπαίει με χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και απαγορευτικά επιτόκια για δανεισμό; Μήπως χρειάζεται λίγη αυτογνωσία; Μήπως γι’ αυτά δε φταίνε οι άλλοι, αλλά εμείς;
β. Όλα τα κόμματα ήταν αντιμνημονιακά. Όλα τα κόμματα που κυβέρνησαν, όταν ήταν στην αντιπολίτευση, ήταν αντιμνημονιακά. Ο τρόπος δράσης κυβερνήσεων και αντιπολιτεύσεων, ήταν απολύτως καιροσκοπικός. Ήταν ανίκανες να αντιληφθούν την πραγματικότητα της χώρας, αλλά και τις διεθνείς εξελίξεις. Επομένως, όλα τα κόμματα, καθένα ανάλογα με τη δύναμή του, ευθύνονται για τη χρεοκοπία της χώρας. Πρωτίστως ευθύνονται τα κόμματα που κυβέρνησαν. Αλλά ευθύνονται και τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Μήπως τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν αντιδρούσαν σε κάθε προσπάθεια εκσυγχρονισμού; Μήπως δεν υποστήριζαν κάθε είδους αιτήματα όλων των συντεχνιών; Μήπως δεν κατέβαζαν στους δρόμους το «λαό» για να μην περάσουν απαραίτητα μέτρα; Αρκεί μόνο να θυμηθούμε την αντίδραση της αντιπολίτευσης και των συνδικάτων στα μέτρα του τότε υπουργού κ. Γιαννίτση (1997) για να σωθεί το ασφαλιστικό/ συνταξιοδοτικό σύστημα. Άρα, όλοι αυτοί (κόμματα, συνδικαλιστές, πολίτες) μην παριστάνουν τις αθώες περιστερές.
γ. Η κυριαρχία των συντεχνιών. Μετά τη μεταπολίτευση, κυρίως μετά το 1981, κυριάρχησαν οι συντεχνίες. Αγαστή διαπλοκή πολιτικής εξουσίας και συντεχνιών. Χρόνια τώρα, όποια επαγγελματική ομάδα είχε πρόσβαση στην εξουσία, αποκτούσε ορισμένα προνόμια. Ένας Θεός ξέρει πόσα προνόμια σε πόσες συντεχνίες έχουν δοθεί κατά καιρούς από το κράτος. Ένα κράτος πελατοκρατίας, φαυλοκρατίας και αναξιοκρατίας. Και βέβαια δεν ήταν μόνο οι προνομιούχες συντεχνίες (γιατροί, μηχανικοί, δικηγόροι, δημοσιογράφοι) που λυμαίνονταν κοινωνικούς πόρους. Ήταν αμέτρητες συντεχνίες με περισσότερα ή λιγότερα προνόμια.
Όντως, είναι κωμικό και συνάμα τραγικό δέκα χρόνια περίπου μνημονίων και όλο το κομματικό/πολιτικό σύστημα να είναι ανίκανο να προχωρήσει στην απελευθέρωση όλων των επαγγελμάτων. Ναι, όλων των επαγγελμάτων. Η ελληνική κοινωνία δεν αντέχει πλέον τους κάθε λογής νταβατζήδες. Φτάνει πια.
δ. Η χώρα δεν έχει δικό της σχέδιο ανάπτυξης. Γιατί; Διότι κάθε σχέδιο ανάπτυξης θα έχει ωφελημένους και χαμένους. Και δυστυχώς, το κομματικό/πολιτικό σύστημα αποδείχτηκε ανίκανο να δημιουργήσει κάποιο σχέδιο ανάπτυξης, διότι ήθελε να είναι αρεστό στους ψηφοφόρους και όχι ωφέλιμο για τη χώρα.
Άρα, χρειάζεται ένα σχέδιο κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης, ορθολογικά και όχι φαυλοκρατικά σχεδιασμένο, που θα λάβει υπόψη του την ελληνική πραγματικότητα και τις δυνατότητες των Ελλήνων.
Βέβαια, η κρίση ήταν ευρωπαϊκή, αλλά περισσότερο έπληξε την Ελλάδα, που ήταν ο αδύναμος κρίκος. Δηλαδή, ήταν η χώρα που είχε μια οικονομία με πήλινα πόδια και ένα κράτος σπάταλο, διεφθαρμένο και αναποτελεσματικό που ρουφούσε κάθε ικμάδα της κοινωνίας και της οικονομίας. Και μην ξεχνάμε ότι στην Ελλάδα χρεοκόπησε το κράτος και όχι οι τράπεζες, όπως λένε κάποιοι κρατιστές και κρατολάτρες. Το κράτος χρεοκόπησε τις τράπεζες.
Η Ελλάδα έχει αρκετά συγκριτικά πλεονεκτήματα για ανάπτυξη. Αλλά έχει και ένα προικισμένο ανθρώπινο δυναμικό, που μπορεί να κάνει θαύματα. Στην εποχή της τεχνολογίας, η παιδεία και η πληροφορική έχουν τον πρώτο λόγο. Η Ελλάδα μπορεί γρήγορα να απογειωθεί, αρκεί να δοθεί προτεραιότητα στην παιδεία και στην τεχνολογία.
*Ο Παύλος Μάραντος είναι Έλληνας και Ευρωπαίος πολίτης
marantosp@gmail.com
Η Ελλάδα των πολλών μνημονίων
