Έπειτα από επτά δεκαετίες ψηφίστηκαν δύο εμβληματικά νομοθετήματα, ο Ποινικός Κώδικας και ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας.
Η ψήφιση των ιστορικής σημασίας νομοθετημάτων σκιάστηκε από την ηχηρή απουσία της αντιπολίτευσης -πλην Ποταμιού- , που για μία ακόμη φορά θυσίασε τη νομιμότητα χάρη της μικροπολιτικής σκοπιμότητας. Τα κόμματα που αποχώρησαν μίλησαν για «απονομιμοποιημένη Βουλή, που άνοιξε για διευθετήσεις». Ουδέν αναληθέστερο! Η Βουλή δεν έπαυσε τις εργασίες της και λειτουργεί κανονικά, σύμφωνα με το Σύνταγμα και τον κανονισμό της και, βεβαίως, η εμβληματική μεταρρύθμιση των δύο κωδίκων δεν είναι «διευθέτηση». Οι κώδικες δεν είναι προϊόν κομματικής εμπνεύσεως, αλλά κοπιώδες έργο νομοπαρασκευαστικών επιτροπών, που συγκροτήθηκαν τόσο από την παρούσα κυβέρνηση όσο και από παλαιότερες κυβερνήσεις και κατατέθηκαν στη Βουλή με την προβλεπόμενη νόμιμη διαδικασία.
Η συγκεκριμένη συμπεριφορά της αντιπολίτευσης προσβάλλει τους διακεκριμένους επιστήμονες, που επί σειρά ετών εργάστηκαν. Το έργο τους είχε τη δέουσα δημοσιότητα, το τελικό σχέδιο τέθηκε σε διαβούλευση και οι παρατηρήσεις ενσωματώθηκαν στο σχέδιο νόμου.
Η σύνταξη και νομοθέτηση του νέου Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας ήταν μια αδήριτη ανάγκη.
Η επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης, η ανανέωση και ο εκσυγχρονισμός του συστήματος ποινικών κυρώσεων, αλλά και της ύλης, αποτελούν τους βασικούς στόχους των νέων Κωδίκων. Έπειτα από 70 χρόνια ισχύος τους και δεδομένων των ριζικών τεχνολογικών, οικονομικών και κοινωνικών αλλαγών σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο, είναι προφανής η αξίωση εξορθολογισμού.
Αυτή τη σπουδαία προσπάθεια επωμίστηκαν και διεκπεραίωσαν, με κοπιώδη και επιστημονικά άρτια εργασία, τα μέλη των δύο Νομοπαρασκευαστικών Επιτροπών, που συγκροτήθηκαν από την παρούσα κυβέρνηση, ενσωματώνοντας και την επιστημονική εργασία προηγουμένων.
Το αποτέλεσμα της εργασίας τους είναι εναρμονισμένο με το δικαιοκρατικό και ανθρωποκεντρικό πνεύμα, αλλά και με τις κατευθύνσεις – υποδείξεις των Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων και προτύπων. Ιδίως σε ό,τι αφορά την ισορροπία μεταξύ της υπερβολικής αυστηρότητας των ποινών και της υπερβολικής επιεικείας κατά την εκτέλεσή τους.
Οι αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα είναι πολλές και ουσιώδεις. Επισημαίνω την κατάργηση των πταισμάτων, ως εγκλημάτων και την αντιμετώπισή τους ως διοικητικών παραβάσεων αποφεύγοντας την άσκοπη ταλαιπωρία των πολιτών και των δικαστικών υπηρεσιών. Την αναμόρφωση του συστήματος των ποινών. Μειώνοντας, όπου πρέπει, την υπερβολική αυστηρότητα (π.χ. στην ισόβια κάθειρξη ή στο ανώτατο όριο της πρόσκαιρης, στην ποινική μεταχείριση των ανηλίκων κ.ά.).
Ενισχύονται οι απειλούμενες ποινές στους διευθύνοντες εγκληματικές οργανώσεις, σε εκείνους που εκμεταλλεύονται γενετήσια τους ανηλίκους, στους δράστες ρατσιστικών εγκλημάτων κ.ά. και διευρύνεται το πλαίσιο ποινής και σε λοιπές μορφές βιασμού, πέραν των ισχυουσών. Επειδή διαδίδονται τα αντίθετα, σημειώνω ότι διατηρείται ο βιασμός ως κακούργημα (παρ. 1 του άρθρου 336). Επιπλέον, με την προσθήκη της παρ. 2 του ιδίου άρθρου διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής και η δυνατότητα απόδειξης της παράνομης πράξης.
Περαιτέρω το σχετικό κεφάλαιο του Ποινικού Κώδικα περιλαμβάνει και πολλές άλλες ποινικοποιήσεις, ώστε οι μη συναινετικές πράξεις στο σεξουαλικό πεδίο να τιμωρούνται με ποινές που εκτίονται και δεν εξαγοράζονται.
Στους νέους κώδικες αναβαθμίζεται ο ρόλος της παροχής κοινωφελούς εργασίας και αποτελεί πλέον αυτοτελή ποινή, αντί της καταστολής και του εγκλεισμού, συμβάλλοντας στην αποσυμφόρηση των φυλακών και στην κοινωνική ένταξη των παραβατών.
Καθιερώνεται ενιαίο ποσοτικό κριτήριο (ζημία άνω των 120.000 ευρώ) για τα κακουργήματα κατά της περιουσίας και καταργείται ο αναχρονιστικός νόμος 1608/1950, ενώ διατηρείται η αυστηρότητα του πλαισίου, ως προς την ποινή και την παραγραφή, κατά εκείνων που βάζουν χέρι στη δημόσια περιουσία.
Με σκοπό την αποσυμφόρηση της δικαστικής ύλης και την επιτάχυνση των ποινικών διαδικασιών εισάγονται νέες διαδικασίες εκδίκασης των υποθέσεων: Η εφαρμογή του θεσμού αποχής από την ποινική δίωξη, η εισαγωγή της συνοπτικής διαδικασίας της ποινικής διαταγής σε μια σειρά πλημμελημάτων, ο επανακαθορισμός και η διεύρυνση του θεσμού της ποινικής συνδιαλλαγής και η εισαγωγή του θεσμού της ποινικής διαπραγμάτευσης.
Η ουσία των νέων Κωδίκων συνίσταται σε μια μεγάλη τομή, σε μια σπουδαία μεταρρύθμιση. Οι πολίτες, ο νομικός κόσμος και ο ιστορικός του μέλλοντος θα θυμούνται και θα καταγράψουν την απλή αλήθεια: Παρά την εργασία που πολλές φορές παραδόθηκε από τις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές, η σπουδαία αυτή μεταρρύθμιση των Ποινικών Κωδίκων συντελείται από την παρούσα κυβέρνηση, με ηχηρή απουσία των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, του Κινήματος Αλλαγής, του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Της Παναγιώτας Κοζομπόλη – Αμανατίδη
Δικηγόρου – Βουλευτή Μεσσηνίας ΣΥ.ΡΙΖ.Α
