Εκφράζονται φόβοι για εξάπλωση του βακτηρίου Xyella μετά την αποτυχία της Ιταλίας να το ελέγξει
Οι ιταλικές Αρχές απέτυχαν να εφαρμόσουν τα προβλεπόμενα μέτρα για τον περιορισμό του ξενόφερτου βακτηρίου που ρημάζει τους ελαιώνες της Απουλίας, διαπιστώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δημιουργώντας φόβους για εκτεταμένες καταστροφές και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Βακτήριο εξ Αμερικής
Το βακτήριο Xylella fastidiosa, αμερικανικής προέλευσης, θεωρείται ένα από τα χειρότερα φυτοπαθογόνα του κόσμου, και η εκρίζωσή του από τις προσβεβλημένες περιοχές είναι δύσκολη έως αδύνατη.
Γνωστό και ως «Έμπολα των ελαιοδέντρων», το παθογόνο δεν είχε εντοπιστεί ποτέ στην Ευρώπη μέχρι που ανιχνεύτηκε στην περιοχή της Απουλίας το 2013. Μέσα σε διάστημα τριών ετών κατέστρεψε σχεδόν δύο εκατομμύρια στρέμματα ελαιώνων.
Λόγω της απειλής για άλλες χώρες της Ευρώπης, η Κομισιόν ζήτησε το 2015 από την Ιταλία να καταστρέψει τα μολυσμένα δέντρα και να δημιουργήσει μηχανισμό παρακολούθησης της κατάστασης. Ακτιβιστές και αγρότες αντέδρασαν, υποστηρίζοντας ότι η επιδημία δεν οφείλεται στο Xylella, και η ιταλική Δικαιοσύνη διέταξε τη διακοπή των μέτρων που είχαν ληφθεί. Η υπόθεση παραπέμφθηκε τελικά στο Ευρωδικαστήριο, το οποίο έκρινε ότι η λήψη μέτρων είναι σκόπιμη, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για την εφαρμογή τους.
Μέτρα που δεν εφαρμόστηκαν
Φαίνεται, όμως, ότι οι ιταλικές Αρχές απέτυχαν να εφαρμόσουν πλήρως το σχέδιο. Έγγραφο της Κομισιόν το οποίο επικαλείται ο δικτυακός τόπος του περιοδικού Nature διαπιστώνει ότι ο συστηματικός έλεγχος της προσβολής άρχισε πολύ αργά, ενώ υπήρξαν και «υπερβολικές καθυστερήσεις» στην εκρίζωση προσβεβλημένων δέντρων.
Επιπλέον, οι εθνικές και τοπικές Αρχές έχουν μέχρι σήμερα αξιοποιήσει μόνο το ήμισυ από το κονδύλι των 10 εκατομμυρίων ευρώ που είχε εγκριθεί για την εφαρμογή μέτρων περιορισμού.
Ακόμα, δεδομένα που περιήλθαν στην κατοχή του Nature δείχνουν ότι στη διάρκεια του 2016, ενώ η επιδημία συνεχιζόταν, τα ιταλικά εργαστήρια δεν εξέτασαν σχεδόν κανένα δείγμα Xylella, ένδειξη ότι η προσπάθεια παρακολούθησης είχε σταματήσει.
Ανησυχίες για εξάπλωση
σε Ισπανία και Ελλάδα
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανησυχεί τώρα για ενδεχόμενη εξάπλωση σε άλλες ελαιοπαραγωγές χώρες όπως η Ισπανία και η Ελλάδα. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων έχει εξάλλου προειδοποιήσει για «μείζονες επιπτώσεις» αν ο παθογόνος μικροοργανισμός εξαπλωθεί σε άλλες χώρες της Ε.Ε., κάτι που θεωρείται πολύ πιθανό.
Το Xylella έχει, επίσης, ανιχνευτεί στη νότιο Γαλλία, ενώ ένα διαφορετικό στέλεχος, το οποίο έχει βρεθεί να προσβάλλει μόνο κερασιές και πικροδάφνες, ανιχνεύθηκε πέρυσι στο ισπανικό νησί της Μαγιόρκα. Ανησυχία για ενδεχόμενη άφιξή του έχει εκφραστεί και στην Ελλάδα.
Το μόνο θετικό είναι ότι στην Απουλία έχουν αναγνωριστεί δύο ποικιλίες ελαιοδέντρου που παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στη μόλυνση, και θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τα νεκρά ελαιόδεντρα στην περιοχή της επιδημίας.
Τα περίεργα της φύσης
Ας σημειώσουμε προκαταβολικά ότι η υπόθεση αυτή (θα έπρεπε να) ενδιαφέρει άμεσα την Ελλάδα, και όχι μόνο, γιατί αν πράγματι υπάρχει Xylella fastidiosa, τότε η απειλή για τους ελληνικούς ελαιώνες είναι πολύ πιθανό να γίνει από υποθετική πραγματική. Και τότε…
Το πλήγμα, μάλιστα, δεν είναι μόνο παραγωγικό και οικονομικό, αλλά και οικολογικό, πολιτιστικό και αγροτουριστικό, καθώς αφορά στην ίδια εικόνα της χώρας.
Ειδικότερα, μάλιστα, διότι ευνοούνται συμφέροντα όσων η δημιουργία αυτής της «νεκρής ζώνης» από την εκρίζωση ελιών και άλλων φυτών επιθυμούν την αλλαγή χρήσης της γης, είτε παραγωγών που θέλουν να «ξεφορτωθούν» αιωνόβια ελαιόδεντρα, είτε/και όσων σχεδιάζουν οικιστική επέκταση, ξενοδοχεία.
Έτσι, καταλήγουμε στο συμπέρασμα, φύλαγε και φρόντιζε τα ελαιόδεντρά σου να μη τα φάει η Xylella fastidiosa, ιδίως μάλιστα αν η ακαλλιεργησία αποτελεί βασική αιτία για την εμφάνιση και την επέκταση του βακτηρίου.
Επιμέλεια: Αντώνης Πετρόγιαννης
Ο «Έμπολα των ελαιοδέντρων»… χτυπά συναγερμό και στη Μεσσηνία
