Λόγω της κλιματικής αλλαγής η ακαρπία στα ελαιόδεντρα

Θύμα της κλιματικής αλλαγής η αγροτική παραγωγή
 
Τεράστια μείωση στη φετινή παραγωγή των πιο ανταγωνιστικών αγροτικών προϊόντων της Ελλάδας, όπως η ελιά, τα ροδάκινα, τα ακτινίδια και τα αμύγδαλα, έχουν επιφέρει οι κλιματικές αλλαγές. Η αύξηση της θερμοκρασίας και οι λιγότερες βροχές θεωρούνται υπεύθυνες για το φαινόμενο της ακαρπίας, το οποίο έπληξε τις δενδροκομικές καλλιέργειες σε όλες ανεξαιρέτως τις γεωργικές περιοχές της χώρας.
Οι επιστήμονες εκφράζουν την ανησυχία τους για την επανάληψη του φαινομένου της ακαρπίας και τα επόμενα χρόνια, καθώς οι καιρικές συνθήκες που την προκάλεσαν τείνουν να μονιμοποιηθούν στην Ελλάδα.
 
Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στην παραγωγή της ελιάς, καθώς το 2013 αναμένεται να ολοκληρωθεί με τη μισή παραγωγή λαδιού σε σχέση με πέρυσι. Αντίστοιχα είναι τα προβλήματα που προκάλεσε η ακαρπία σε Θεσσαλία και Μακεδονία, καθώς οι καλλιεργητές ροδάκινων, ακτινίδιων και αμυγδάλου αντιμετωπίζουν μειώσεις που φτάνουν μέχρι και στο 70% του μέσου όρου της ετήσιας παραγωγής τους, ενώ μικρότερες μειώσεις παρατηρήθηκαν στην παραγωγή μήλων. Ήδη, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ανακοίνωσε τη δημιουργία Επιστημονικής Ομάδας Εργασίας για την αντιμετώπιση της μείωσης της αγροτικής παραγωγής εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών, στην οποία συμμετέχουν ακαδημαϊκοί κι εμπειρογνώμονες, με σκοπό την πλήρη καταγραφή του προβλήματος.
Το φαινόμενο της ακαρπίας προκύπτει στις δενδροκομικές καλλιέργειες, όταν η ανθοφορία δεν μπορεί να εξελιχθεί κανονικά, ώστε να προκύψει ο καρπός. Όπως παραδέχονται οι επιστήμονες, η ακαρπία που προκαλείται από τις κλιματικές αλλαγές είναι κάτι που στην ουσία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί και απειλεί να αλλάξει το χάρτη των καλλιεργειών στην Ελλάδα. «Γνωρίζουμε ότι η θερμοκρασία έχει αυξηθεί και οι βροχοπτώσεις έχουν μειωθεί, κάτι που στην Ελλάδα προβλέπεται πως θα παγιωθεί τις επόμενες δεκαετίες. Αυτό σημαίνει πως η ακαρπία από τις κλιματικές αλλαγές δεν είναι μια ασθένεια που μπορούμε να καταπολεμήσουμε με φυτοφάρμακα. Στην ουσία μπορούμε μόνο να την αναχαιτίσουμε σε μεγάλο βάθος χρόνου, ή να προσαρμοστούμε στις νέες συνθήκες με νέες καλλιέργειες», λέει ο καθηγητής Γεωπονικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Νίκος Μισοπουλινός.
Σύμφωνα με στοιχεία από τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, στις κατ’ εξοχήν ελαιοπαραγωγικές Περιφέρειες της Κρήτης και της Πελοποννήσου, αλλά και στα νησιά του Αιγαίου, οι φετινές απώλειες εισοδήματος σε σχέση με το μέσο όρο των πωλήσεων των προηγούμενων ετών υπολογίζονται στα 350 εκατομμύρια ευρώ, ενώ η μείωση της παραγωγής του 2013 ανέρχεται στο 50% σε σχέση με το 2012.
 
Μείον 70 με 80% τα αμύγδαλα
Ένα από τα πιο αναπτυσσόμενα αγροτικά προϊόντα της Ελλάδας, το αμύγδαλο, έχει δεχθεί το μεγαλύτερο πλήγμα από τον περυσινό ήπιο χειμώνα. Στις Σέρρες, οι αμυγδαλοπαραγωγοί δηλώνουν ότι βρίσκονται μόλις στο 20% της παραγωγής σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ενώ στη Λάρισα η μείωση της καρποφορίας έχει φτάσει το 70%. «Τα προηγούμενα χρόνια είχαμε πολύ μεγάλες εξαγωγές στο εξωτερικό. Φέτος μετά βίας μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στην εγχώρια ζήτηση», αναφέρει ο Δημήτρης Λαναράς, παραγωγός αμυγδάλου και ιδιοκτήτης μεταποιητικής επιχείρησης του ξηρού καρπού. «Οι αμυγδαλοπαραγωγοί είναι σε απόγνωση. Πολλοί έχουν φτάσει στο σημείο να ποτίζουν τα δένδρα τους, αν και είναι γνωστό ότι η αμυγδαλιά δε χρειάζεται νερό, αφού μπορεί να αναπτυχθεί μόνο με τη βροχή. Για εμάς είναι προφανές ότι η φετινή ακαρπία οφείλεται στο θερμότερο κλίμα. Η ανησυχία μας είναι αν αυτή τη κατάσταση θα επαναληφθεί και τα επόμενα χρόνια», καταλήγει ο κ. Δ. Λαναράς.
 
«Η χειρότερη χρονιά»
Στην Κρήτη, οι ζημιές από την ακαρπία των ελαιοδένδρων υπολογίζονται σε πάνω από 150 εκατομμύρια ευρώ. Η φετινή παραγωγή ελιάς παρουσιάζει μια μείωση 56,9%, καθώς σε σχέση με το μέσο όρο της προηγούμενης τριετίας η φετινή παραγωγή ήταν μειωμένη κατά 56.103 τόνους. «Κανείς από τους ελαιοπαραγωγούς του Ηρακλείου δε θυμάται να είχαμε μια τόσο κακή χρονιά ποτέ στο παρελθόν. Η ακαρπία είχε εμφανιστεί και τα προηγούμενα χρόνια, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό», δηλώνει ο Γιώργος Τζωρτζάκης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ηρακλείου, περιγράφοντας ως τροπικές τις συνθήκες που επικράτησαν στην Κρήτη το α΄ εξάμηνο του 2013. «Ο χειμώνας ήταν πολύ ελαφρύς, ενώ από πολύ νωρίς είχαμε νοτιάδες και θερμοκρασίες 30 βαθμών Κελσίου. Έπειτα, τη νύχτα είχαμε μεγάλη υγρασία. Από τη στιγμή που “έσκαγε”, ο ανθός “καιγόταν” κι έπεφτε κάτω, μέσα σε 12 ώρες», λέει ο κ. Γ. Τζωρτζάκης, προσθέτοντας πως «μόνο εγώ από τους 15 τόνους λάδι που έβγαζα, φέτος είχα μόνο έναν».
Το θερμό κλίμα που επικράτησε στην Κρήτη προκαλώντας την ακαρπία της ελιάς αναλύεται από τα συγκεντρωτικά στοιχεία που συνέταξε η Περιφέρεια. Στο Ρέθυμνο, οι βροχοπτώσεις ήταν μειωμένες κατά 51,9%, ενώ στο Λασίθι η θερμοκρασία ήταν αυξημένη κατά 2 βαθμούς Κελσίου, σε σχέση με την προηγούμενη τριετία.
 
Πελοπόννησος
Στα 150 εκατ. ευρώ υπολογίζονται οι οικονομικές ζημιές από την ακαρπία της ελιάς στην Πελοπόννησο, αλλά και σε νομούς της Δυτικής Ελλάδας. «Δυστυχώς, επιβεβαιώνονται οι αρχικές μας εκτιμήσεις για μια πολύ κακή χρονιά στο ελαιόλαδο. Στη Μεσσηνία, η απώλεια παραγωγής εκτιμάται στο 50%-60% σε κάποιες ελαιοκομικές ζώνες. Όπως γίνεται αντιληπτό, προμηνύεται τεράστια οικονομική ζημιά, τόσο για τους Μεσσήνιους παραγωγούς όσο και για τους απασχολούμενους στις άμεσα σχετιζόμενες δραστηριότητες», δηλώνει ο αντιπεριφερειάρχης Μεσσηνίας, Παναγιώτης Αλευράς.
«Δεν έχουμε αντιμετωπίσει τέτοια κατάσταση ποτέ στο παρελθόν. Τα δέντρα είτε δεν έβγαζαν καθόλου καρπό είτε έβγαζαν πολύ μικρές, ισχνές ελιές, που δεν μπορούν να προωθηθούν στο εμπόριο», λέει ο Μιχάλης Αντωνόπουλος, πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Καλαμάτας.
 
Άδεια ελαιοτριβεία
«Η εικόνα είναι ότι υπάρχει μείωση της παραγωγής κατά 60%. Πολλά από τα ελαιοτριβεία μας είναι εντελώς άδεια και η μείωση του εισοδήματος είναι τεράστια», αναφέρει από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηλείας, Γεράσιμος Καλλιμώρος.
 
Κίνδυνος επανάληψης
«Η αύξηση της θερμοκρασίας δεν ήταν ο μόνος παράγοντας που συνετέλεσε στην εκτεταμένη ακαρπία. Τον περασμένο Μάρτιο και Απρίλιο είχαμε πολύ μεγάλα επίπεδα υγρασίας, πράγμα που περιόρισε την επικονίαση. Το νέκταρ ξεπλύθηκε, η γύρη μαγματοποιήθηκε, έγινε σαν κόλλα και τα άνθη δε γονιμοποιήθηκαν», αναφέρει ο Θωμάς Σωτηρόπουλος, ερευνητής του κρατικού Ινστιτούτου Φυλλοβόλων Δένδρων και μέλος της Επιστημονικής Ομάδας Εργασίας που δημιούργησε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης.
Ο ερευνητής επιβεβαιώνει ότι η φετινή παραγωγή ροδάκινων θα είναι μειωμένη κατά 50%, ενώ στα ακτινίδια η μείωση προβλέπεται στο 30 με 35%.
«Πρέπει να διαπιστώσουμε πόσο γενικευμένο είναι το πρόβλημα και ποιος είναι ο κίνδυνος να επαναληφθεί η ακαρπία, λόγω κλιματικών αλλαγών. Αυτός είναι και ο ρόλος της επιτροπής που δημιούργησε το υπουργείο. Συγκεντρώνουμε στοιχεία για να χαράξουμε τη στρατηγική μας», επισημαίνει ο Θωμάς Σωτηρόπουλος.
 
-ΠΗΓΗ: Real News (17/11/2013)/του Αλέξανδρου Κόντη