Το 84% των επιχειρήσεων που δημιουργήθηκαν το 2016 αφορούν κλάδους εγχώριου προσανατολισμού, σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας Endeavor Greece. Μόλις το 16% σε εξαγωγικούς τομείς, με τον τουρισμό να βρίσκεται στην αιχμή.
Όπως καταδεικνύουν και τα στοιχεία του Επιμελητηρίου Μεσσηνίας σε προηγούμενο ρεπορτάζ του «Θ», η κατάσταση αυτή φαίνεται να ισχύει και για το νομό μας. Οι Μεσσήνιοι, στην πλειοψηφία τους, συνεχίζουν να επενδύουν σε καφετέριες, ταχυφαγεία και κομμωτήρια. Κι αυτό συμβαίνει για τον απλούστατο λόγο ότι οι παραδοσιακοί –μη παραγωγικοί τομείς, όπως η εστίαση, συγκράτησαν την κερδοφορία τους, παρά την κάθετη πτώση του τζίρου τους.
Ίσως η εξήγηση του φαινομένου να βρίσκεται στο γεγονός ότι η απότομη αύξηση της ανεργίας και η κατακόρυφη πτώση της εγχώριας ζήτησης, σε συνδυασμό με την έλλειψη της τραπεζικής χρηματοδότησης, δεν άφησαν περιθώρια για παραγωγικές επενδύσεις. Ο νέος άνεργος χρειαζόταν κάτι «γρήγορο και εύκολο» για να βγάλει τον επόμενο μήνα. Αντίθετα, οι εξαγωγές και γενικότερα οι λεγόμενοι παραγωγικοί κλάδοι απαιτούν επενδύσεις, εκπαίδευση και αρκετό χρόνο.
Γενικότερα, σύμφωνα με τη μελέτη της Endeavor Greece, διεθνούς μη κερδοσκοπικού οργανισμού στήριξης της επιχειρηματικότητας, η ελληνική επιχειρηματικότητα, παρά την πρωτοφανή μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, παραμένει εστιασμένη σε μη παραγωγικούς και εσωστρεφείς τομείς, όπως η εστίαση, η λιανική τροφίμων και το λιανεμπόριο γενικότερα χωρίς να στρέφεται μαζικά σε εξαγωγικές δραστηριότητες. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί ο κλάδος του τουρισμού, στον οποίο και ο αριθμός νέων επιχειρήσεων αυξήθηκε κατά 31% μεταξύ 2012-2016, και το ισοζύγιο συστάσεων/διαγραφών ήταν καθαρά θετικό.
Συγκεκριμένα, το 84% των νέων επιχειρήσεων συνεχίζουν να εστιάζονται σε κλάδους με κατά βάση εγχώριο προσανατολισμό (π.χ. εστίαση, μπαρ, καφετέριες, λιανεμπόριο, λογιστικές/συμβουλευτικές υπηρεσίες). Το ποσοστό είναι μειωμένο σε σχέση με το αντίστοιχο 88% του 2012, ωστόσο η μείωση δεν είναι σε καμία περίπτωση αρκετή για να επιταχύνει το μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Με την εξαίρεση του τουρισμού, η συντριπτική πλειοψηφία των κλάδων υπέστη μειώσεις κατά μέσο όρο μεγαλύτερες του 30%. Η μεγαλύτερη μείωση παρατηρήθηκε στον κλάδο της ενέργειας, ο οποίος ουσιαστικά εξαϋλώθηκε με μείωση που έφτασε το 93%.
Συμπερασματικά, καταλήγει η Endeavor, έπειτα από 8 χρόνια ύφεσης, η ελληνική οικονομία συνεχίζει να αναζητεί νέο σημείο ισορροπίας. Ωστόσο, με τη μοναδική φωτεινή εξαίρεση του κλάδου του τουρισμού, δεν έχει καταφέρει ως σύνολο να ξεφύγει από τη στασιμότητα, την εσωστρέφεια και την έμφαση στην κατανάλωση.
Η ελληνική οικονομία εγκλωβίζεται σε μια επικίνδυνη στασιμότητα, στην οποία ναι μεν τα «λουκέτα» δεν αυξάνονται, αλλά εξασθενεί συνεχώς η δημιουργία νέων υγιών επιχειρήσεων που είναι και η μόνη λύση για τη μεσοπρόθεσμη αποκλιμάκωση της ανεργίας και την αντιστροφή του κύματος μετανάστευσης των πιο ταλαντούχων Ελλήνων.
Επιμέλεια: Αντώνης Πετρόγιαννης
Σε καφέ, μπαρ και «μαλλί» …το επιχειρείν στη Μεσσηνία
