Δεκαπλασιάστηκε, κατά τη διάρκεια της κρίσης, η μετανάστευση
Κύματα φυγής των νέων επιστημόνων
H χώρα βρίσκεται μέσα σε μια γκρίζα ζώνη, με πολλές απ’ τις προεκλογικές εξαγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ να έχουν θολώσει, να έχουν πάρει μετάθεση σε βάθος χρόνου, ενώ ταυτοχρόνως στο κυβερνητικό σχήμα έχουν αρχίσει να εμφανίζονται σημεία φθοράς (ακόμα και αποσάθρωσης) που συνήθως χρειάζονται πολύ περισσότερο χρόνο απ’ τους πρώτους πέντε μήνες για να εμφανισθούν.
Τα παραδείγματα βρίθουν. Μόνο και μόνο τις δηλώσεις στα τηλεπαράθυρα να παρακολουθήσει κανείς, αρκεί. Το χείριστο όλων, όμως, είναι ότι φεύγουν τα παιδιά απ’ τη χώρα και η αριστερή διακυβέρνηση αργεί να φανεί. Όπως δηλώνει ο αναπληρωτής υπουργός Έρευνας, σχεδιάζονται κάποια μέτρα, αλλά δε γνωρίζουμε πότε θα εφαρμοστούν.
Τα στοιχεία είναι αμείλικτα και ταυτόχρονα ζοφερά. Μία σημαντική επισήμανση είναι ότι η διαρροή δεν είναι αποτέλεσμα υπερπροσφοράς πτυχιούχων στην Ελλάδα, όπως πιστεύουν πολλοί, αλλά «της χαμηλής ζήτησης για επιστημονικό προσωπικό στην ελληνική αγορά εργασίας» (η Ελλάδα διαθέτει το μεγαλύτερο ποσοστό -περίπου 30%- άνεργων πτυχιούχων στην Ευρωπαϊκή Ένωση). Έτσι, δεκαπλασιάστηκε η «διαρροή» νέων επιστημόνων από την Ελλάδα (και από το νομό μας έχουν φύγει) κατά τα τελευταία χρόνια. Η χώρα μας, μάλιστα, πλησιάζει, ως προς τη μετανάστευση επιστημόνων, τα μεγέθη της Γερμανίας, παρότι η ευρωπαϊκή ισχυρή χώρα έχει εξαπλάσιο πληθυσμό.
«Τα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της χώρας γερνούν», δήλωσε στην «Καθημερινή» ο αναπληρωτής υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας, Κώστας Φωτάκης, ο οποίος σχεδιάζει «πακέτο δράσεων» για την ανακοπή του brain drain. Οι δράσεις θα παρουσιαστούν στις επόμενες Συνόδους των Πρυτάνεων –στα τέλη του μήνα– και των προέδρων των Ερευνητικών Κέντρων.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε το ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloοmberg σε πρόσφατη έρευνά του, την πενταετία 2009-2014 μετανάστευσαν από την Ελλάδα, προς αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος, συνολικά 20.281 επιστήμονες.
Την αντίστοιχη περίοδο, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ο αριθμός ήταν 2.552. Ο δεκαπλασιασμός της «διαρροής μυαλών» από τη χώρα μας φέρνει την Ελλάδα να συναγωνίζεται σε απόλυτους αριθμούς τη Γερμανία, στην οποία ο αντίστοιχος αριθμός για την περίοδο 2009-2014 ήταν περίπου 24.000 επιστήμονες.
Τα αριθμητικά μεγέθη και το ποιοτικό έλλειμμα που συνεπάγεται για την ανάπτυξη της χώρας η «διαρροή μυαλών» οδηγούν την ηγεσία του υπουργείου Έρευνας και Καινοτομίας σε μέτρα για τη δημιουργία ευκαιριών για νέους επιστήμονες.
Ενδεικτικά, μέσω ΕΣΠΑ, θα δίνεται η δυνατότητα σε νέους επιστήμονες με μεταπτυχιακό τίτλο να ενταχθούν σε ομάδες που ήδη εκτελούν εγκεκριμένα ερευνητικά έργα σε ΑΕΙ/ΤΕΙ και δημόσια ερευνητικά κέντρα. Επίσης, προωθείται η δημιουργία νέων ερευνητικών ομάδων, με συντονιστή ένα νέο κάτοχο διδακτορικού που δεν έχει οργανική θέση σε ΑΕΙ/ΤΕΙ ή ερευνητικό κέντρο.
Τρίτο σχέδιο είναι η οργάνωση καινούργιων μαθημάτων σε ΑΕΙ/ΤΕΙ με διδάσκοντες νέους επιστήμονες. Συγκεκριμένα, σχεδιάζεται τρεις κάτοχοι διδακτορικού –συγκροτώντας ομάδα– να μπορούν να προτείνουν σε κάποιο πανεπιστήμιο ή ΤΕΙ να διδάξουν μια νέα εξέλιξη σε κάποιον επιστημονικό κλάδο. Την τελική απόφαση θα έχουν τα αρμόδια όργανα των ΑΕΙ, αλλά όσοι νέοι επιστήμονες πάρουν το «πράσινο φως» για να συμμετάσχουν στις παραπάνω δράσεις, θα λαμβάνουν ένα είδος μηνιαίας υποτροφίας, η οποία θα κυμαίνεται μεταξύ 500 και 700 ευρώ.
Οι προτεινόμενες δράσεις θα τονώσουν τα ΑΕΙ, τα οποία έχουν… αποψιλωθεί λόγω του «παγώματος» των προσλήψεων, σε συνδυασμό με τις ετήσιες συνταξιοδοτήσεις. Ενδεικτικά, στα τρία μεγαλύτερα ιδρύματα της χώρας –το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης και το ΕΜΠ– ο αριθμός των πανεπιστημιακών έχει μειωθεί την τελευταία πενταετία (λόγω συνταξιοδοτήσεων ή άλλων λόγων) κατά 1.520 άτομα, σε σύνολο περίπου 6.000 διδασκόντων.
Έτσι, ορισμένα τμήματα δέχονται την προσφορά συνταξιούχων πανεπιστημιακών για να διδάξουν, άτυπα, προπτυχιακά μαθήματα, πλην των μεταπτυχιακών, στα οποία εκ του νόμου μπορούν.
Επιμέλεια: Αντώνης Πετρόγιαννης
