«ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΟ» ΓΙΑ ΑΠΟΣΥΡΣΗ ΣΤΟ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ
«Φρένο» στην ανεξέλεγκτη οικιστική, τουριστική και οικονομική ανάπτυξη περιοχών της χώρας με ευαίσθητα οικοσυστήματα (όπως όσες έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000) βάζει το Συμβούλιο της Επικρατείας, στέλνοντας «τελεσίγραφο» στην πολιτεία να χαρακτηρίσει κατεπειγόντως ως «εθνικό πάρκο» σημαντικές ζώνες της Ηλείας και της Μεσσηνίας, καθώς η Ελλάδα απειλείται με «ευρωκαταδίκη» και «τσουχτερό» πρόστιμο, γιατί καθυστερεί επί 12 χρόνια την απαιτούμενη από το κοινοτικό δίκαιο προστασία τους.
Το ανώτατο δικαστήριο έκρινε παράνομες πολλές από τις ρυθμίσεις σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος, που στάλθηκε για επεξεργασία λίγο πριν από τις εκλογές, και το οποίο χαρακτηρίζει ως «περιφερειακό πάρκο κόλπου Κυπαρισσίας» (καθορίζοντας ταυτόχρονα ζώνες προστασίας, χρήσεις γης, όρους δόμησης) διάφορες χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές της Δυτικής Πελοποννήσου, «πλούσιες» σε αμμοθίνες, χελώνες καρέτα-καρέτα, ιδιαίτερα σημαντική βλάστηση και πανίδα κ.λπ.
Το ΣτΕ διατύπωσε έντονες συνταγματικές ενστάσεις για το σχέδιο ΠΔ, καθώς από τις συνοδευτικές ειδικές μελέτες προκύπτει ότι οι περιοχές αυτές έχουν τόσο μεγάλη αισθητική – περιβαλλοντική αξία (όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο, αλλά διεθνώς), ώστε να απαιτείται ο χαρακτηρισμός τους ως «εθνικού πάρκου» και όχι περιφερειακού, «μπλοκάροντας» έτσι κάθε σχεδιασμό οικιστικής ανάπτυξης ή εκτεταμένες τουριστικές δραστηριότητες σε όλη την παραλιακή ζώνη, απαγορεύοντας π.χ. την ιππασία που θέτει σε κίνδυνο τα αμμοθινικά συστήματα, τις φωλιές της καρέτα-καρέτα κ.λπ.
Παράνομες θεωρούνται διάφορες ρυθμίσεις που επιτρέπουν κατάτμηση με όρια αρτιότητας 4-10 στρεμμάτων, καθώς στην πράξη ανέχονται αυθαίρετους οικισμούς, παράνομα κτίσματα, αλλά και τη μελλοντική δόμηση περιοχών που πρέπει να έχουν ιδιαίτερη προστασία, όπως και οι γειτονικές τους ζώνες.
Το Ε’ τμήμα ΣτΕ (πρόεδρος Α. Θεοφιλοπούλου, εισηγητής Ολ. Παπαδοπούλου), ερμηνεύοντας το Σύνταγμα, έκρινε ότι η ανάγκη οικονομικής ανάπτυξης πρέπει να συμπορεύεται με την προστασία του περιβάλλοντος και η πολιτεία οφείλει να σταθμίζει τα αγαθά που διακυβεύονται, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εκτός σχεδίου περιοχές προσφέρονται κατ’ αρχήν για γεωργική εκμετάλλευση, κτηνοτροφία, δασοπονία, αναψυχή, ενώ μπορούν να δομηθούν μόνο κατ’ εξαίρεση, εφόσον επιτρέπεται από το νόμο και υπό αυστηρότερες προϋποθέσεις (από τις εντός σχεδίου), έτσι ώστε το περιβάλλον να θίγεται στο ελάχιστο δυνατό.
Το πλαίσιο
Οι θεμελιώδεις αυτοί κανόνες, τονίζει το ΣτΕ (32/15), ισχύουν πολύ περισσότερο στις περιοχές με ευαίσθητα οικοσυστήματα (όπως του δικτύου Natura), όπου η ανάπτυξη (οικιστική, τουριστική κ.λπ.) πρέπει να συνδέεται με τη διατήρηση του χαρακτήρα τους, του ανθρωπογενούς και του φυσικού περιβάλλοντος, του τοπίου. Οι οικιστικές ανάγκες πρέπει να προγραμματίζονται μέσα στις ήδη υπάρχουσες πόλεις και οικισμούς, με λελογισμένη επέκτασή τους, εντός των ορίων αντοχής κάθε περιοχής.
Έτσι, τα περιοριστικά μέτρα προστασίας μπορούν να φθάνουν -κατά το ΣτΕ- μέχρι την πλήρη απαγόρευση δόμησης, ενώ τα δικαστήρια μπορούν να επιδικάζουν αποζημιώσεις σε όσους στερούνται ουσιωδώς τη χρήση της ιδιοκτησίας τους.
Το επίμαχο διάταγμα αφορά χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές, όπως παράκτιες ζώνες με τις γνωστές θίνες της Κυπαρισσίας, τη θαλάσσια περιοχή του κόλπου Κυπαρισσίας (Ακρωτήρι Κατάκολο – Κυπαρισσία), αντίστοιχες ζώνες στην Ηλεία, όπως θίνες και παραλιακό δάσος Ζαχάρως, λίμνη Καϊάφα, Στροφυλιά, Κακόβατος, αλλά και λόφους, σπήλαια, ιαματικές πηγές, αρχαιολογικούς χώρους, μαζί και διάφορες γειτονικές περιοχές.
Πριν από λίγους μήνες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσέφυγε κατά της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, καθώς από το 2002 που ολοκληρώθηκε η πρώτη μελέτη ακολούθησαν άλλες δύο χωρίς να εγκριθούν και ακόμα δεν έχει προωθηθεί κανένα προστατευτικό διάταγμα, ενώ η περιοχή (όπως διαπιστώθηκε με αυτοψία) βρίσκεται στο έλεος ανεξέλεγκτων και ασυντόνιστων δραστηριοτήτων με ιδιαίτερα σημαντικό αντίκτυπο για τις χελώνες, με ανθρώπινες δραστηριότητες που ασκούν πιέσεις σε περιοχές μεγάλης οικολογικής αξίας, με αμμοληψίες, δημιουργία δρόμων για οικιστική ανάπτυξη, υποβάθμιση των μεγαλύτερων αμμοθινών της Ελλάδας και ενός οικοσυστήματος διεθνούς σημασίας.
Για ποιες διατάξεις
έχει ανάψει «κόκκινο»
Το ΣτΕ «κόβει» ως παράνομη διάταξη του σχεδίου ΠΔ που επέτρεπε να ισχύουν τα όρια αρτιότητας και ελάχιστης κατάτμησης που προβλέπει ο ν. 3937/11 για την εκτός σχεδίου δόμηση (4 έως 10 στρέμματα). Υπογραμμίζει δε ότι οι ευρύτερες αυτές περιοχές πρέπει να ενταχθούν σε «εθνικό πάρκο». Ο χαρακτηρισμός «περιφερειακό πάρκο» δεν είναι νόμιμος, γιατί επιτρέπει να υπάρχουν οικιστικές ενότητες ως περιφερειακές ζώνες των προστατευόμενων περιοχών, καθώς και ΠΟΤΑ (Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης).
Το ΣτΕ αποκρούει την ανάπτυξη ευρύτατων δραστηριοτήτων για τους λουόμενους και την αναψυχή του κοινού και μάλιστα σε όλη τη ζώνη του αιγιαλού, απαγορεύοντας ρητά την προβλεπόμενη ιππασία, περιορίζοντας την κίνηση των τροχοφόρων σε δρόμους που έχουν δημιουργηθεί παράνομα (και οι οποίοι πρέπει να καταργηθούν ή μετατοπιστούν), βάζοντας «φρένο» στην αμμοληψία αλλά και στην χαλικοληψία από κοίτες – εκβολές ποταμών, γιατί υποβαθμίζουν έντονα το οικοσύστημα κ.λπ.
