Στην αρχαία Μεσσήνη «καλπάζουν» και πάλι άλογα. Η παρουσία τους αιφνιδιάζει ευχάριστα τους πολυάριθμους επισκέπτες του φημισμένου αρχαιολογικού χώρου που βλέπουν τα αρχαία ερείπια να συνομιλούν με τις δημιουργίες της σύγχρονης τέχνης.
Ο αρχαιολογικός χώρος κρύβει πάντα εκπλήξεις για τους επισκέπτες του. Οι αναστηλώσεις και οι συντηρήσεις των πολυάριθμων μνημείων, που έχει φέρει στο φως η σκαπάνη του καθηγητή Πέτρου Θέμελη, προσφέρουν κάθε χρόνο νέα θέαση προς το μακρινό παρελθόν της πόλης… Το φετινό καλοκαίρι στη δυνατή εικόνα του χώρου συνεισφέρουν και μάλιστα με τρόπο εντυπωσιακό δύο εικαστικές διοργανώσεις, με κοινό θέμα: «Θώρακες, άλογα και άνθη». Πρόκειται για την πρώτη έκθεση με έργα σύγχρονης τέχνης που διοργανώνεται στην αρχαία Μεσσήνη, με επιμελήτρια την ιστορικό Τέχνης Λουίζα Καραπιδάκη.
Φτιαγμένα από ξύλο, σίδηρο και ορείχαλκο τα είκοσι γλυπτά έργα της Αλεξάνδρας Αθανασιάδη δένουν αρμονικά με το τοπίο και παραπέμπουν στα υλικά κατάλοιπα του παρελθόντος τόσο ως προς το θέμα τους «θώρακες και άλογα» όσο και με τις μνημειακές διαστάσεις των γλυπτών. Για πρώτη φορά η καλλιτέχνις παρουσιάζει και τρία ξύλινα γλυπτά στα οποία σχηματίζεται από σκουριές η μορφή κόρης.
Στον αρχαίο κόσμο, όπου η μουσική, η ποίηση και οι θρύλοι διαδραμάτιζαν κομβικό ρόλο, παραπέμπουν και οι νωπογραφίες της Ιόλης Ξιφαρά η οποία χρησιμοποιεί στα έργα της την τεχνική του fresco. Τα έργα παρουσιάζονται για πρώτη φορά.Και οι δύο εκθέσεις πραγματοποιούνται στο μνημειώδες Γυμνάσιο της αρχαίας Μεσσήνης. Τα γλυπτά είναι ελεύθερα στον χώρο. Για την έκθεση των νωπογραφιών βρέθηκε μια λύση πρωτότυπη που συνάδει απόλυτα με το αρχαιολογικό περιβάλλον. «Τα έργα αναρτήθηκαν σε “πάνελ” φτιαγμένο από παλιά ξύλα της αναστήλωσης», λέει στον «Ε.Τ.» η κ. Καραπιδάκη.
«Η αρχαία Μεσσήνη, πέρα από τις ποικίλες μορφές, τις υποστάσεις και τις διαστάσεις της, είναι πρωτίστως μια τρισδιάστατη δημιουργία που συνομιλεί με το φυσικό περιβάλλον. Ένα περίοπτο έργο τέχνης που συγκροτείται σταδιακά από τα διάσπαρτα μέλη του, αναδύεται μέσα από επιχώσεις σκοτεινών αιώνων, ζει στο παρόν μια δεύτερη ζωή που προοιωνίζεται αιώνια», σημειώνει ο ανασκαφέας του αρχαιολογικού χώρου, καθηγητής Πέτρος Θέμελης.
Η πολυετής ανασκαφική του έρευνα στην αρχαία Μεσσήνη έχει αποκαλύψει έναν ιδιαιτέρως εντυπωσιακό ανασκαμμένο αρχαιολογικό χώρο τριακοσίων στρεμμάτων που το μήκος του φτάνει το 1,5 χιλιόμετρο. Οι επισκέπτες βλέπουν το άριστο πολεοδομικό σύστημα της πόλης, το θέατρο, το στάδιο, τα ιερά και τα μαυσωλεία, τις ιδιωτικές κατοικίες, τα γλυπτά και τις επιγραφές…
Αυτόν τον καιρό θαυμάζουν και τις σύγχρονες δημιουργίες. Τα εγκαίνια της έκθεσης, που ήδη λειτουργεί για το κοινό, προγραμματίζονται για το Σάββατο 10 Σεπτεμβρίου. «Οι επισκέπτες είναι ενθουσιασμένοι», σημειώνει η επιμελήτρια της έκθεσης. «Ορισμένοι πιστεύουν πως οι νωπογραφίες προέρχονται από την ανασκαφή. Είναι κοινή η παραδοχή πως η έκθεση εναρμονίζεται απόλυτα με το περιβάλλον. Είμαι πολύ ικανοποιημένη από το αποτέλεσμα».
Ιππόδρομος
Τα γλυπτά των αλόγων δεν τοποθετήθηκαν τυχαία στα σημεία που εκτίθενται. «Κατά την αρχαιότητα από τον χώρο αυτό περνούσαν τα άλογα και οι αναβάτες τους με κατεύθυνση τον ιππόδρομο».
Για την έκθεση των δύο εικαστικών στο Γυμνάσιο της αρχαίας πόλης, εκεί «όπου τα νιάτα της μεσσηνιακής επικράτειας ασκούνταν σε γυμνικά και ιππικά αγωνίσματα», ο κ. Θέμελης επισημαίνει πως «θα προσφέρει στον επισκέπτη του αρχαιολογικού χώρου μια μοναδική εμπειρία μετάβασης από τον σύγχρονο στον αρχαίο κόσμο της δημιουργίας, της θέασης και της ακρόασης…». Ήδη η επισκεψιμότητα του χώρου καταγράφεται αυξημένη και λόγω της έκθεσης.
Η μία εκ των δύο εικαστικών, η Ιόλη Ξιφαρά, ακούγεται ενθουσιασμένη: «Τα τελευταία χρόνια αντλώ έμπνευση από την Αρχαία Μεσσήνη. Την επισκέπτομαι ξανά και ξανά. Από την πρώτη στιγμή, ήθελα να δουλέψω εκεί. Δεν θέλησα, όμως, ούτε στιγμή, φυσικά, να αλώσω τον χώρο, αλλά να κάνω κάτι γι’ αυτόν. Ξαναζωντανεύουμε ο ένας τον άλλον», δήλωσε, πρόσφατα, στην «Καθημερινή». «Κάποιοι δούλεψαν εκεί, κάποιοι διακόσμησαν τα σπίτια τους, κάποιοι άνθρωποι, κάτω από το ίδιο φως, έζησαν όλη τους τη ζωή στην πόλη της Αρχαίας Μεσσήνης και είχαν τα ίδια ερεθίσματα μ’ εμάς. Αυτό κάνω με τις νωπογραφίες μου», συνεχίζει.
Πέντε χρόνια ακόμα
Ο Πέτρος Θέμελης αναφέρει ότι χρειάζεται ακόμη πέντε χρόνια για να ολοκληρωθεί το έργο στην Αρχαία Μεσσήνη, όπως εκείνος το έχει οραματιστεί. «Ελπίζω μέσα στο 2017 να επανεκκινήσει η χρηματοδότηση για το σπουδαίο αυτό έργο. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, η ομάδα των τεχνιτών είναι πλέον “αποδεκατισμένη”, διότι η Περιφέρεια δεν ενέταξε το έργο στη χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ. Συνεχίζουμε, με αργούς ρυθμούς, με ιδιωτική χρηματοδότηση», καταλήγει.
Όπως λέει ο Πέτρος Θέμελης, ο κόσμος, με ελάχιστες εξαιρέσεις που υποκινούνται από κάποιες ιδεολογίες, αγαπάει τα μνημεία. Εξάλλου, οι εποχές μάς επιβάλλουν μια νέα αντιμετώπιση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, η οποία δεν θα περιλαμβάνει μόνον ξεναγήσεις και φωτογραφίες, αλλά θα γίνεται κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Μνημεία και χώροι επιτάσσουν τη «χρησιμοποίησή» τους, ώστε να συμβάλλουν κι εκείνα στη νέα, προσωπική και συλλογική, μυθολογία του σύγχρονου πολίτη για τον τόπο του.
INFO
Αρχαιολογικός χώρος αρχαίας Μεσσήνης
«Θώρακες, άλογα και άνθη»
Με γλυπτά της Αλεξάνδρας Αθανασιάδη και
με νωπογραφίες της Ιόλης Ξιφαρά.
Καθημερινή λειτουργία: 8 π.μ. – 8 μ.μ. Τιμή ενιαίου εισιτηρίου: 12 ευρώ. Μειωμένο: 6 ευρώ.
Εγκαίνια: Σάββατο 10 Σεπτεμβρίου 2016, ώρα: 6.30 μ.μ.
Επιμέλεια: Αντώνης Πετρόγιαννης
