Ενημέρωση από τη λογοθεραπεύτρια Δήμητρα Παπαδοπούλου, με σκοπό να κατανοήσουν οι εκπαιδευτικοί, αλλά και τα παιδιά, το φάσμα του Αυτισμού, έγινε στο 8ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμάτας την περασμένη Πέμπτη.
Τα παιδιά ευαισθητοποιήθηκαν και ανταποκρίθηκαν θετικά στις συμβουλές που τους δόθηκαν, ενώ έμαθαν σημαντικά πράγματα για τον αυτισμό.
Ακολουθούν χρήσιμες πληροφορίες που μετέφερε η λογοθεραπεύτρια Δήμητρα Παπαδοπούλου:
Τι είναι ο αυτισμός
Ο αυτισμός είναι μία Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή. Οι Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές είναι μια ευρύτερη κατηγορία, που περιλαμβάνει πέντε διαταραχές. Eπηρεάζει τα αγόρια 3 έως 4 φορές περισσότερο από τα κορίτσια. Επίσης, εμφανίζεται σε όλες τις κοινωνικές τάξεις, εθνικότητες, γεωγραφικές περιοχές. Περιπτώσεις αυτισμού έχουν εντοπιστεί σε όλες τις χώρες που έγιναν σχετικές έρευνες.
Χαρακτηριστικά των ατόμων με αυτισμό
Η βαρύτητα της διαταραχής διαφέρει από άτομο σε άτομο. Για να τεθεί η διάγνωσή του θα πρέπει τα συμπτώματα να έχουν κάνει την εμφάνισή τους μέχρι την ηλικία των τριών ετών.
Τα συμπτώματα είναι τα εξής (DSM-IV):
1) Δυσκολίες στην κοινωνική συναλλαγή. Δε γνωρίζουν πώς να χρησιμοποιήσουν τη βλεμματική επαφή, τις χειρονομίες, τις εκφράσεις του προσώπου και τη στάση του σώματος για να επικοινωνήσουν με τους άλλους. Επίσης, δυσκολεύονται να ερμηνεύσουν την κοινωνική συμπεριφορά των άλλων και δεν καταφέρνουν να διατηρήσουν με τους συνομηλίκους τους κοινωνικές σχέσεις ανάλογες με το αναπτυξιακό τους επίπεδο.
2) Διαταραχή στην επικοινωνία. Τα άτομα με αυτισμό δυσκολεύονται να αντιληφθούν το πλαίσιο του λόγου και γι’ αυτό έχουν μόνο μία κυριολεκτική κατανόηση όσων ακούν από τους άλλους. Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι η ηχολαλία που αναφέρεται στην ακριβή επανάληψη ήχων, λέξεων και φράσεων των άλλων με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και ύφος.
3) Περιορισμένα, επαναληπτικά και στερεότυπα πρότυπα συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων. Παρουσιάζουν μια έντονη προσκόλληση σε κάποια θέματα ή αντικείμενα, ανεξάρτητα από το γνωστικό τους επίπεδο. Ακολουθούν ρουτίνες και τελετουργίες χωρίς καμία παρέκκλιση.
4) Αισθητηριακά ζητήματα. Εμφανίζουν υπερευαισθησία σε ακουστικά ερεθίσματα, η οποία συχνά συνοδεύεται με προβλήματα συμπεριφοράς. Τα άτομα με αυτισμό δίνουν την εντύπωση πολλές φορές ότι δεν ακούν ή δεν αντιδρούν στα ακουστικά ερεθίσματα, ενώ αντιλαμβάνονται άλλα ερεθίσματα χαμηλής συχνότητας. Ακόμα, τα φωτεινά αντικείμενα προσελκύουν το ενδιαφέρον τους. Στα ερεθίσματα που προέρχονται από την αφή, τη γεύση, τον πόνο και τη θερμοκρασία, οι αντιδράσεις τους ποικίλουν.
5) Αυτοτραυματικές συμπεριφορές. Επιθετικές συμπεριφορές στρεφόμενες κατά του εαυτού του. Αποτελεί μία από τις πιο σοβαρές, δύσκολες στη διαχείρισή τους και καταστροφικές συμπεριφορές. Όπως είναι το χτύπημα του κεφαλιού, δάγκωμα χωρίς τον προφανή πόνο, ξερίζωμα τουφών από τα μαλλιά.
Αίτια του αυτισμού
Δεδομένης της πολυπλοκότητας της νόσου, και το γεγονός ότι διαφέρουν τα συμπτώματα και η σοβαρότητα, υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες. Τόσο η γενετική όσο και το περιβάλλον μπορούν να διαδραματίσουν ένα ρόλο.
Πιθανές αιτίες αποτελούν τα εξής:
-Γενετική προδιάθεση και γενετικοί παράγοντες
-Διαφοροποιήσεις στη δομή του εγκεφάλου
-Ελλείψεις σε ένζυμα
-Ελλείψεις σε βιταμίνες ή μέταλλα
-Ανοσοποιήσεις, εμβόλια
-Μολύνσεις από ιούς
-Μολύνσεις του αυτιού
-Ουσίες που προκαλούν μολύνσεις
-Τροφικές αλλεργίες
-Περιβαλλοντικοί παράγοντες
-Αντιβιώσεις
-Αφρώδεις μολύνσεις.
Εμείς πώς μπορούμε να επικοινωνήσουμε και να διευκολύνουμε ένα άτομο με αυτισμό:
1. Επικοινωνία
-Να απλοποιήσουμε το λόγο μας
-Να δίνουμε μια οδηγία τη φορά, όχι όλες μαζί
-Να δίνουμε χρόνο στο παιδί για να απαντήσει
-Να διατηρούμε την έκφραση του προσώπου και τις χειρονομίες ξεκάθαρες
-Να είμαστε ευαίσθητοι στις προσπάθειες του παιδιού για επικοινωνία
-Να χρησιμοποιούμε οπτικά μέσα για να βοηθήσουμε το παιδί να κατανοήσει
-Να δημιουργήσουμε καταστάσεις που θα ενισχύσουν την προσπάθεια του παιδιού για επικοινωνία
2. Κοινωνική αλληλεπίδραση
-Να ακολουθούμε το ρυθμό του παιδιού. Όταν προσπαθεί να δημιουργήσει αλληλεπίδραση, μπορεί να χρειαστούμε να «κατέβουμε» στο αναπτυξιακό του επίπεδο
-Είναι πιο πιθανό το παιδί να αλληλεπιδράσει με οικεία πρόσωπα, γι’ αυτό χρειάζεται χρόνο για να μας γνωρίσει
-Να εντοπίσουμε τι του αρέσει και τι όχι, να χρησιμοποιήσουμε τη γνώση αυτή στο σχεδιασμό των δραστηριοτήτων
-Να κρατάμε μια απόσταση σωματική, γιατί νιώθουν απειλή όταν εισβάλουμε στον προσωπικό τους χώρο.
3. Συμπεριφορά
-Να προσπαθήσουμε να είμαστε όσο το δυνατόν πιο σταθεροί στην προσέγγισή τους
-Να βοηθήσουμε το παιδί να καταλάβει τι περιμένουμε από αυτό, μέσα από σαφείς και προβλέψιμες οδηγίες
-Να εξηγούμε τις αλλαγές με οπτικά μέσα
-Αν το παιδί έχει στερεοτυπίες, να μην προσπαθούμε να τις σταματήσουμε. Με τον καιρό μπορεί να τις περιορίσει.
Τα αποτελέσματα και η πρόοδος μπορεί να έχουν αργό ρυθμό, αλλά δεν πρέπει να σταματάμε, διότι χρειάζεται καιρός για να αναπτυχθεί σχέση. Επίσης, κάθε παιδί είναι διαφορετικό, γι’ αυτό ό,τι είναι αποτελεσματικό για ένα παιδί μπορεί να μην είναι για κάποιο άλλο.
Η έγκαιρη διάγνωση οδηγεί στην πιο σωστή αντιμετώπιση. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο αυτισμός δε θεραπεύεται, αλλά με τη σωστή θεραπευτική προσέγγιση τα άτομα με αυτισμό μπορούν να ενταχθούν και να προσαρμοστούν πιο εύκολα στο κοινωνικό περιβάλλον.
Του Παναγιώτη Μπαμπαρούτση
