Τα τελευταία τέσσερα χρόνια που καταγράφουμε και ερευνούμε τις συνέπειες τις οικονομικής κρίσης και στην Καλαμάτα, ακούμε τις ίδιες ιστορίες θυμού και απελπισίας.
Οι αριθμοί εξακολουθούν να λένε πικρές αλήθειες, ενώ, η πολυδιαφημισμένη ανάκαμψη παραμένει κενός λόγος στα στόματα καλοταϊσμένων πολιτικών, που έχουν χάσει κάθε επαφή με την πραγματικότητα. Το μόνο που κρύβεται πίσω από τους πομπώδεις οικονομικούς όρους είναι η φτώχεια. Αυτή υπάρχει πίσω από τα κατεβασμένα ρολά των καταστημάτων, στα σπίτια με τα κλειστά παράθυρα, στο σκυθρωπό βλέμμα των περαστικών, στη σιωπηλή απελπισία του απολυμένου και στη δουλική υποταγή του χαμηλόμισθου. Έχει πολλά πρόσωπα, αλλά συχνά έναν κοινό παρονομαστή: την απελπισία που γίνεται οργή “αξιοποιήσιμη” στα χέρια νοσταλγών του φασισμού.
Η δημοσιοποίηση μίας ακόμη επίσημης στατιστικής έρευνας, που λέει ότι περαιτέρω
μείωση 10,5% κατέγραψαν οι συνολικές πωλήσεις των καταστημάτων μικρής λιανικής, το 2012, είναι η αιτία του σημερινού μας ρεπορτάζ.
Ο Νίκος Τρουπάκης διατηρεί περίπτερο στο ύψος του Διοικητηρίου. “Η κατάσταση και σε εμάς δεν μπορεί να είναι διαφορετική από τη γενικότερη εικόνα που κυριαρχεί. Εκτός από την όποια μείωση στις πωλήσεις, είναι ελάχιστο και το ποσοστό κέρδους που έχουμε. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι, φυσικά, επί της ουσίας, να μην αξίζει να κρατάς το περίπτερο. Αλλά από το να είμαι άνεργος, προτιμώ τη συγκεκριμένη λύση. Βέβαια, ευτυχώς που βοηθάνε και οι γονείς μου, διαφορετικά δεν θα έβγαινα με τίποτα”.
Επόμενη στάση η Μαρία Δημοπούλου, η οποία διατηρεί κατάστημα ψιλικών. Όταν τη ρωτήσαμε για το πώς “πάνε οι δουλειές”, χαμογέλασε. ” Δεν πιστεύω ότι θα εκπλαγείτε αν σας πω ότι η κίνηση είναι μειωμένη ακόμη περισσότερο. Ως επαγγελματίας, έχω απορροφήσει τις συνεχείς αυξήσεις στο ΦΠΑ, δεν έχω προχωρήσει σε καμία αύξηση των προϊόντων που πουλάω, αλλά και πάλι με μεγάλη δυσκολία καταφέρνω και ανταπεξέρχομαι στις υποχρεώσεις μου στο Δημόσιο.
Παράλληλα, εκτός από τη γενικότερη κατάσταση, εμείς έχουμε να αντιμετωπίσουμε στα καταστήματά μας και το πρόβλημα των μικροκλοπών, κυρίως από αλλοδαπούς και τσιγγάνους. Ειδικότερα, κάποιες περιόδους το φαινόμενο είναι απελπιστικό. Και δεν μπορούμε να κάνουμε και τίποτα επί της ουσίας”.
Η Άννα Παπαδοπούλου έχει περίπτερο στο ύψος της πλατείας 23ης Μαρτίου. “Εντάξει, η κατάσταση είναι γνωστή”, μας είπε. “Παρά το ελάχιστο περιθώριο κέρδους που έχουμε, καταφέρνουμε και βγάζουμε τα έξοδά μας, θα μπορούσε να πει κάποιος. Από την άλλη, υπάρχουν και προβλήματα. Ένα τέτοιο είναι οι επιδρομές που δεχόμαστε από διάφορους πρωί, μεσημέρι, βράδυ, οι οποίοι μας αφαιρούν ότι βρίσκουν”.
Βεβαίως, οι παραπάνω μαρτυρίες είναι ιστορίες επαγγελματιών του κέντρου της Καλαμάτας. Στις συνοικίες της πόλης κρύβεται μια άλλη πραγματικότητα. Περισσότερο σκληρή.
Μιλάμε με την κυρία Παναγιώτα, η οποία δεν θέλει ούτε φωτογραφίες, ούτε να μας πει το επώνυμό της. “Αν θέλετε να μάθετε πραγματικά πως ζει ο κόσμος, ελάτε να καθίσετε στο μαγαζί μου μερικές ώρες. Εδώ θα δείτε ανθρώπους που δεν έχουν να πληρώσουν ούτε ένα μπουκάλι γάλα.”. Μας δείχνει ένα τετράδιο. “Ξέρετε τι είναι αυτό;”, μας ρωτάει. “Δεκάδες ονόματα γειτόνων που μου χρωστούν από δέκα έως και πεντακόσια ευρώ! Θα μου πείτε, τα θέλω και τα παθαίνω. Εντάξει. Δεν μπορώ, όμως, να κλείσω τα μάτια και στην ανθρώπινη δυστυχία. Αν κατορθώσουν και μας…σκοτώσουν και το φιλότιμο που μας απέμεινε, άστα να πάνε”.
Γενικότερα, οι εξελίξεις στο κομμάτι της «μικρής λιανικής» έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς αφορά περίπου 33.000 καταστήματα σε όλη την Ελλάδα και δη οικογενειακού χαρακτήρα. Για κάθε κατάστημα που μπορεί ενδεχομένως να κλείσει, κυριολεκτικά μια ολόκληρη οικογένεια βρίσκεται στο δρόμο, αφού συνήθως σε αυτά εργάζονται όλα τα μέλη της για να μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα (εντάξει εκτός νηπίων και ανηλίκων). Για όσους λατρεύουν τις στατιστικές, να πούμε ότι από τα 33.000 καταστήματα, το 51% είναι παντοπωλεία, το 27% περίπτερα και το 22% ψιλικά.
Ο συνολικός κύκλος εργασιών του κλάδου μειώθηκε κατά 10,5%, το 2012/11, ενώ, για το 2013, προβλέπεται περαιτέρω μείωση της τάξης του 9,5%. Η συμπίεση του εισοδήματος των καταναλωτών, ο περιορισμός των “παρορμητικών” αγορών και ο αυξανόμενος ανταγωνισμός από το οργανωμένο λιανεμπόριο, επηρέασε τις συνολικές πωλήσεις του κλάδου, τα τελευταία έτη.
Του Αντώνη Πετρόγιαννη
φωτο: Στασινός Μουτσούλας
Τα πρόσωπα και επαγγέλματα της κρίσης
