Τιμώμενο πρόσωπο στο κείμενο που ακολουθεί είναι ένας άνθρωπος του οποίου η ζωή και το έργο, τα ενθυμήματα της στεριάς και της θάλασσας, έχουν μια βαριά και πολυκύμαντη ιστορία. Ο λόγος για τον Κυπαρίσσιο συγγραφέα-λαογράφο Βασίλη Π. Ματσινόπουλο, έναν άνθρωπο που γνωρίζω προσωπικά και θεωρώ έναν από τους σπουδαιότερους συγγραφείς που έβγαλε η Ελλάδα.
Ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ
Γεννήθηκε το 1930 στην Κυπαρισσία. Ήταν το τρίτο από τα πέντε παιδιά του Παναγιώτη και της Αναστασίας. Οι γονείς του ήταν μορφωμένοι για τα δεδομένα της εποχής εκείνης και αρκετά εύποροι, αφού ο πατέρας του εργάστηκε σε υπεύθυνες υπηρεσίες. Μάλιστα, υπήρξε υπάλληλος-εκπρόσωπος εταιρειών που κατασκεύαζαν ραπτομηχανές και έμπορος-εισαγωγέας των ραπτομηχανών, κάτι που τον έκανε να είναι ο αποκλειστικός αντιπρόσωπος για όλη τη Δυτική Πελοπόννησο, εφόσον διατηρούσε και κατάστημα στην κάτω πόλη της Κυπαρισσίας. Ωστόσο, ο κύριος Βασίλης Ματσινόπουλος θυμάται πως πέρασε και πολύ φτωχικά στα παιδικά του χρόνια, κυρίως στα χρόνια της Κατοχής, αφού η οικονομική κρίση που είχε προηγηθεί, το 1929-1932, επηρέασε και τη δική του οικογένεια, αναγκάζοντάς τον να αναζητά από μικρό παιδάκι εργασία, ώστε να βοηθά όσο μπορεί στα έξοδα της πολυμελούς οικογένειάς του. Στο σημείο αυτό άξιο λόγου είναι πως ο πατέρας του Παναγιώτης είχε τελειώσει το Σχολαρχείο, μελετούσε Ιστορία και Γεωγραφία, ενώ ήταν ένας φιλήσυχος άνθρωπος. Η μητέρα του, η Αναστασία, καταγόμενη από μια ιστορική οικογένεια της Επαναστάσεως, την οικογένεια Σακελλαρίου, είχε βγάλει επίσης το Σχολαρχείο, διάβαζε, ήταν από τις καλύτερες κεντήστρες και, μάλιστα, είχε αρκετές γνώσεις σε ιατρικά ζητήματα. Βοηθούσε και ήταν μια σπουδαία και αξιοπρεπής γυναίκα. Είχαν ίσως τη μοναδική βιβλιοθήκη εκείνη την εποχή στην Κυπαρισσία και ήταν μορφωμένοι για τα δεδομένα της εποχής στην οποία έζησαν, κάτι που φάνηκε και στα παιδιά τους στο μέλλον.
ΠΕΝΤΕ ΑΔΕΡΦΙΑ
Παιδιά τους ήταν η Πόπη Ματσινοπούλου, η οποία υπήρξε μια από τις σπουδαιότερες εκπαιδευτικούς, ο Γιώργος, δικηγόρος και ποιητής, η Ισμήνη, υπάλληλος στο υπουργείο Στρατιωτικών και κατόπιν λογίστρια στον ιδιωτικό τομέα, ο Βασίλης, αρχικά υπάλληλος στην Αμερικανική Πρεσβεία, ναυτικός-ασυρματιστής, συγγραφέας-λαογράφος, ύστερα εισαγωγέας μηχανημάτων μαρμάρου κι εκδότης της εφημερίδας «Νέο βήμα της Κυπαρισσίας», και ο Δημήτρης, δάσκαλος, ο οποίος απεβίωσε πρώτος από τα αδέρφια του. Σήμερα, από τα πέντε αδέρφια, στη ζωή βρίσκεται μόνον ο Βασίλης Ματσινόπουλος.
ΤΑ ΤΑΞΙΔΙΑ
Για οικονομικούς λόγους αναγκάστηκε από νέος να μπαρκάρει στα καράβια. Τότε τα έθιμα ήταν διαφορετικά, τα αγόρια έπρεπε να στηρίξουν τις αδερφές τους. Παραδείγματος χάριν, ένα από τα έθιμα της εποχής εκείνης ήταν να τις παντρέψουν. Έτσι, λοιπόν, σε ηλικία 18 ετών αποφάσισε να υπηρετήσει για τέσσερα χρόνια στο Πολεμικό Ναυτικό, όπου κι εργάστηκε για πολλά χρόνια, αφού από οικονομικής απόψεως ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία.
Ως ναυτικός και ασυρματιστής ταξίδεψε στις περισσότερες παραθαλάσσιες χώρες του κόσμου, αποκτώντας εμπειρίες από τους λαούς με τους οποίους συναναστράφηκε. Έχει και καλές και κακές μνήμες. Μία από τις καλές μνήμες είναι πως ταξίδεψε και είδε όσα λίγοι βλέπουν στη ζωή τους. Μια από τις πολύ τραγικές στιγμές της ζωής του ήταν όταν ένας νεαρός βοηθός του, ηλικίας 18-19 ετών, έπεσε από ύψος 18 μέτρων κάτω στο αμπάρι του πλοίου και έχασε τη ζωή κατόπιν 4 ωρών. Το γεγονός αυτό έχει επηρεάσει τον κύριο Βασίλη, και τον κάνει να δακρύζει ακόμα και σήμερα.
ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ
Η αγάπη του για τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, αλλά και η μεταφυσική ανησυχία του για το σύμπαν, για το αν υπάρχει Δημιουργός και πολλά ακόμη, τον ώθησαν να ασχοληθεί με το θέμα αυτό. Έτσι, σε ηλικία 23 ετών γράφει το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Μεταφυσική αγωνία», το οποίο και δημοσίευσε αρκετά χρόνια αργότερα, το 1978. Ήταν το πρώτο σκαλοπάτι, όπως το αποκαλεί, αφού η γνώμη που είχε τότε δεν είναι η ίδια με αυτή που έχει στην κατοπινή του ηλικία. Κατόπιν, έγραψε το βιβλίο: Μοιρολόγια Τριφυλίας και νοτιοδυτικής Πελοποννήσου με παραλλαγές λοιπής Ελλάδας και παραπομπές στον Όμηρο. Το βιβλίο αυτό περιέχει 510 μοιρολόγια, στα οποία ο κύριος Βασίλης Ματσινόπουλος υπήρξε αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυρας. Να τονίσω πως σήμερα επιζούν 3 από τις 21 μοιρολογίστρες που είχε καταγράψει. Είναι ένα βιβλίο θησαυρός, που έχει εκτιμηθεί από πολλούς ακαδημαϊκούς, από τον πρόεδρο της Ακαδημίας, τον κύριο Γεωργιάδη από τον οποίο είχε προταθεί για βράβευση. Επίσης, απέσπασε καλές κριτικές από δύο πανεπιστήμια της Γερμανίας, καθώς και από ελληνογερμανικά σωματεία, αφού έχει μεταφραστεί στα ελληνογερμανικά από την πολύ σπουδαία ελληνίστρια ποιήτρια Σίβιλα Χάιζεν. Ύστερα γράφει και το βιβλίο «Η πάνω πόλη και οι παλιοί πανωπολίτες», ένα βιβλίο με νοσταλγία, που μιλάει για ανθρώπους που δε ζουν πια, για το πού έμεναν και με τι ασχολούνταν, για την τοπική ιστορία, τα θαύματα της Αγίας Τριάδας, για το κάστρο. Ωστόσο περιέχει και κάποιες ετυμολογήσεις που έκανε ο ίδιος ο Βασίλης Ματσινόπουλος. Να αναφέρω πως για τη δημιουργία του συγγράμματος αυτού βοήθησαν επίσης οι αείμνηστοι Γιάννης Κωνστ. Γιαννακόπουλος και Παναγιώτης Ηλ. Γιαννόπουλος.
Νομίζω πως και τα τρία του βιβλία είναι αξιόλογα, αλλά το τρίτο αυτό βιβλίο έχει μέσα του νοσταλγία και σύμφωνα με τον καθηγητή της Νεότερης Ιστορίας από την Πάτρα, τον κύριο Φωτόπουλο, είναι μοναδικό σε όλη την Πελοπόννησο για την Κυπαρισσία.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑ
Υπήρξε στέλεχος του περιοδικού «Τριφυλιακή Εστία», όπου είχε αναλάβει και τη λαογραφική ύλη. Εξακολουθεί να είναι πρόεδρος του Συλλόγου Ένωση Κυπαρισσίων «Η Αγία Τριάδα». Μάλιστα, με δική του εισήγηση έφτιαξαν το ρολόι της Αγίας Τριάδος, της ιστορικής και γραφικής εκκλησίας που δεσπόζει στην Παλιά Πόλη Κυπαρισσίας, ένα ρολόι που είχε σιγήσει για 40 χρόνια.
Ωστόσο, η μεγαλύτερη κοινωνική του προσφορά ήταν η εφημερίδα το «Νέο βήμα της Κυπαρισσίας», που κυκλοφορούσε για πολλά χρόνια, χωρίς να κάνει διαφημίσεις, χωρίς χορηγό, αλλά με μοναδικό σύμμαχο την αγάπη των αναγνωστών που στήριξαν με τη συνδρομή τους την εφημερίδα αυτή για δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια.
Η ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΣ ΤΟΥ
Ο Βασίλης Ματσινόπουλος έχει πάρα πολλά βιβλία ποικίλης θεματολογίας στην κατοχή του. Έχει δώσει έναν αριθμό από τη συλλογή του για το σκοπό αυτό. Ωστόσο, όταν το Λαογραφικό Μουσείο της Κυπαρισσίας γίνει και επισήμως, και όταν θα αποκτήσει ένα φύλακα, θα προσφέρει και τα υπόλοιπα βιβλία της συλλογής του. Ο ίδιος υποστηρίζει, και πολύ καλά λέγει, πως είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένας ιστορικο-λαογραφικός σύλλογος με τη συμμετοχή όσων περισσότερων Κυπαρισσίων γίνεται. Όλοι πρέπει να είμαστε υπερήφανοι για τον κύριο Βασίλη Ματσινόπουλο και για όσους προσέφεραν και συνεχίζουν να βοηθούν στην ανάδειξη της λαογραφίας και της ιστορίας της περιοχής μας.
Του Διονυσίου Γεωργογιαννόπουλου
Θεολόγου
