Για την ιστορία της πόλης:
Βασίλης Ι. Μανιάτης
Συνεχίζει την ξενάγηση στην παλιά Καλαμάτα ο φωτογραφικός μας φακός, πιστός στην ενημερωτική αποστολή του προς τους φίλους αναγνώστες, θιασώτες της παλιάς Καλαμάτας.
Σήμερα θα μας ξεναγήσει με ιστορικές φωτογραφίες στον κεντρικότερο δρόμο της πόλης, που ονομάστηκε πριν από 106 χρόνια (1908) από το δήμαρχο Παν. Εμμ. Μπενάκη οδός Αριστομένους.
Αλλά ποιος ήταν ο Αριστομένης που προς τιμήν του δόθηκε το όνομά του στον καλύτερο δρόμο μας, που ένωνε σε ευθεία γραμμή το κέντρο με το λιμάνι;
Ο Αριστομένης ήταν αρχηγός των Μεσσηνίων στους πολέμους εναντίον των Λακεδαιμονίων. Είναι ο 7ος π.Χ. αιώνας και οι επαναστατημένοι Μεσσήνιοι έχουν εμπλακεί σε τρομοκρατικό πόλεμο με τους Λακεδαιμόνιους. Είναι ο δεύτερος Μεσσηνιακός Πόλεμος.
Οι Μεσσήνιοι νικημένοι καταφεύγουν στο βουνό Είρα, μεταξύ Μεσσηνίας και Αρκαδίας. Εκεί, χτίζουν μεγάλο και ισχυρό φρούριο, το οποίο πολιορκούν οι Λακεδαιμόνιοι για αρκετό καιρό.
Επικεφαλής των Μεσσηνίων ήταν ο θαυμαστός για τα ηρωικά του κατορθώματα Αριστομένης. Ήταν γιος του Πύρρου και της Νικοτέλειας, γεννημένος στην Ανδανία. Από χρόνια πριν είχε ξεσηκώσει το μεσσηνιακό λαό εναντίον του σπαρτιατικού ζυγού. Ήταν ξακουστός πολεμιστής, αλλά και πανούργος στρατηγός, κερδίζοντας αρκετές μάχες με τους Σπαρτιάτες.
Χρησιμοποιεί το οχυρό της Είρας ως ορμητήριο, κάνει εξορμήσεις με τον επίλεκτο στρατό του και κυριεύει κοντινές πόλεις της Σπάρτης, τις λεηλατεί και τις καταστρέφει.
Τη συνέχεια αυτής της ηρωικής ιστορίας θα αφήσουμε να μας τη διηγηθεί ο μεγάλος περιηγητής της αρχαιότητας Παυσανίας, όπως ακριβώς διατυπώνεται στο έργο του «Μεσσηνιακά».
Βέβαια, ο Παυσανίας έζησε 8 αιώνες αργότερα (τον 15ο αιώνα), όμως οι ιστορικές του έρευνες θεωρούνται οι πιο αξιόπιστες της εποχής εκείνης, παρότι οι αφηγήσεις του βρίσκονται μεταξύ πραγματικότητας και μύθου.
Ο Αριστομένης, μαζί με τους 300 επίλεκτους στρατιώτες του, συνεχίζει να κάνει κι άλλες επιδρομές, ώσπου κάποτε έπεσε πάνω σε μεγάλο τμήμα Λακεδαιμονίων, οι οποίοι ήταν υπερδιπλάσιοι. Ο στρατός του αποδεκατίστηκε και αιχμαλωτίστηκαν περίπου πενήντα.
Ο ίδιος, παρότι είχε δύο τραύματα στο σώμα, εμάχετο σαν υπεράνθρωπος.
Και τότε ένα χτύπημα στο κεφάλι με πέτρα, του έφερε σκοτοδίνη στα μάτια. Μόλις έπεσε, όρμισαν ένα τσούρμο Λακεδαιμόνιοι πάνω του και τον αιχμαλώτισαν.
Τα χρόνια εκείνα οι Λακεδαιμόνιοι τους αιχμαλώτους και αυτούς που ήθελαν να τιμωρήσουν, τους έριχναν ζωντανούς στο βάραθρο της «Τρύπης», τον «Καιάδα» και οι άνθρωποι πέφτοντας διαμελίζονταν. Αυτή την τύχη είχαν και οι πενήντα αιχμάλωτοι Μεσσήνιοι. Τελευταίος ρίχτηκε ο Αριστομένης.
Η αφήγηση του Παυσανία συνεχίζεται και μοιάζει λίγο με μυθολογία.
Όταν ο Αριστομένης πετάχτηκε στον Καιάδα, ένας μεγαλόσωμος αετός όρμισε και τον κράτησε στα γερά του νύχια. Μετά, σιγά σιγά, τον κατέβασε στο έδαφος, χωρίς να έχει σπάσει κανένα απ’ τα μέλη του σώματός του, και ο αετός πέταξε μακριά.
Ο αφηγητής αφήνει να εννοηθεί ότι κάποιο θεϊκό χέρι τον είχε σώσει, και η συνέχεια, της διάσωσής του, μοιάζει κι αυτή θεϊκή.
Ο Αριστομένης, εκεί στα κατάβαθα του βαράθρου, περίμενε καρτερικά να έρθει ο θάνατος. Χωρίς τροφή, νερό, με δύο τραύματα στο σώμα του, ανάμεσα στα τσακισμένα σώματα των συντρόφων του στρατιωτών. Και να! Για δεύτερη φορά ο από μηχανής Θεός. Διέκρινε σε απόσταση μια αλεπού, η οποία έψαχνε για τροφή. Σε λίγο την ακολούθησε και αυτή τον οδήγησε στην ελευθερία!
Κατευθύνθηκε στο βουνό Είρα.
Ο Αριστομένης συνέχισε τον αγώνα ακόμα και όταν οι Λακεδαιμόνιοι κατέλαβαν το βουνό Είρα και εκπάτρισαν τους Μεσσήνιους.
Αναζήτησε συμμάχους εναντίον των Σπαρτιατών και έφτασε μέχρι τους Δελφούς, όπου συναντήθηκε με το βασιλιά της Ρόδου Δαμάγητο, ο οποίος, σύμφωνα με την παράδοση, του έδωσε την κόρη του.
Έτσι, ο Μεσσήνιος στρατηγός ακολούθησε τη σύζυγό του, η οποία βασίλευσε στο νησί και έζησε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του εκεί.
Αυτή ήταν η ζωή του αρχηγού των Μεσσηνίων, ο οποίος τους ξεσήκωσε τον 7ο π.Χ. αιώνα για να αποτάξουν το σπαρτιατικό ζυγό.
Δίκαια, λοιπόν, ο δήμαρχος Μπενάκης και το Δημοτικό του Συμβούλιο τίμησαν τ’ όνομα του μεγάλου αγωνιστή της Μεσσηνίας.
