Στις 17 Μαρτίου, τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου πραγματοποίησαν τηλεδιάσκεψη για το COVID-19, προκειμένου να παρακολουθήσουν τα προηγούμενα συμπεράσματα της 10ης Μαρτίου 2020 μαζί με τον Πρόεδρο της ΕΚΤ, τον Πρόεδρο της ευρωομάδας και τον Ύπατο Εκπρόσωπο. Η κατάληξη λέει από μόνη της την ανάγκη να εργαστούμε από κοινού και να κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για την αντιμετώπιση της κρίσης και των συνεπειών της, στη βάση της αξίας της υγείας των πολιτών που αποτελεί πλέον προτεραιότητα της ΕΕ. Συνοπτική αναφορά στα Συμπεράσματα του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μετά την τηλεδιάσκεψη με τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το COVID-19 ακολουθεί στη συνέχεια.
Μόλις δυο μέρες μετά τη συνάντηση κορυφής, ο μέχρι τώρα πρόχειρος ισολογισμός για το σοβαρότατο πρόβλημα της οικονομικής ύφεσης, δείχνει το στυγνό του πρόσωπο των «εχόντων και κατεχόντων», έναντι των αδύναμων προϋπολογισμών:
Η Γερμανία «έχουσα», έριξε στην αγορά 500 δις €, η Ισπανία «μη έχουσα» έριξε 200 δις €, η Γαλλία «μάλλον έχουσα» έριξε χθες 300 δις € στην αγορά, δίπλα σε 45 δις € από μέτρα που πάρθηκαν. Η Ιταλία ήδη έχει ρίξει στην αγορά ό,τι έχει και δεν έχει. Σύμφωνα με πληροφορίες η Μεγάλη Βρετανία ρίχνει στην αγορά περί τα 380 δις € και οι υπόλοιποι, όπως και εμείς θα σερβιριστούμε από τα πενιχρά αποθέματα της ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για αγορά κρατικών και ιδιωτικών ομολόγων, ύψους 750 δις €, διότι ούτε εγγυήσεις, ούτε άλλα περιθώρια έχουμε.
Το πρόβλημα που αρχίζει να γεννιέται είναι πως θα γίνει η κατανομή της αγοράς κρατικών ομολόγων. Σύμφωνα με χθεσινές ειδήσεις, η κυβέρνηση επαίρεται διότι μπήκαμε στην περίφημη ποσοτική ελάφρυνση και αναμένεται να απορροφήσει μέχρι 12 δις € μέχρι το τέλος του χρόνου. Δεν μας είπε κανείς από που βγαίνει το ποσό αυτό και αφήνουν να εννοηθεί, οι μεν κυβερνώντες ότι είναι καλό ποσό, η δε αξιωματική αντιπολίτευση, ότι το ποσό αυτό βγήκε διότι η Ελλάδα βγήκε από τα μνημόνια! Περισσότερη σοβαρότητα δεν έβλαψε ποτέ και κανέναν! Εδώ, προτείνω στην κυβέρνηση ένα πρόσθετο επιχείρημα, που είμαι σίγουρος ότι το έχουν σκεφτεί, αλλά για λόγους που αγνοώ, δεν το στηρίζουν: Προτείνω, λοιπόν, στην ερχόμενη συνάντηση κορυφής να αποδεχθούν οι χώρες που έριξαν σοβαρά ποσά γιατί τα είχαν να απόσχουν από την κατανομή, έστω και κατά ένα συζητήσιμο ποσοστό, ώστε να διατεθούν μεγαλύτερα κονδύλια για τον άνθρωπο, όπως πολύ σωστά επισημαίνει στην ανακοίνωσή της η ΕΚΤ. Η λογική που επικράτησε ,λοιπόν, είναι «ανάλογα με τον πληθυσμό σου, θα πάρεις και το ποσοστό της ποσοτικής χαλάρωσης» Σε μια τέτοια περίπτωση και με δεδομένο ότι η δράση αυτή αφορά τον παράγοντα άνθρωπο, η καλύτερη δικλείδα είναι η κατανομή των ομολόγων ανά κάτοικο της ΕΕ. Στην περίπτωση αυτή η Ελλάδα με 10,5 εκατ. πληθυσμό σε σύνολο 508 εκατ. στην ΕΕ η Ελλάδα έπρεπε να μπορέσει να κινητοποιήσει μέχρι 15 δις € μέχρι το τέλος του χρόνου. Με δράση του δεδομένου να απόσχουν έστω και κατά μέρος οι πλούσιες χώρες, ίσως γίνει κατορθωτό να εκταμιευθούν υπέρ της ελληνικής οικονομίας σοβαρά ποσά που μπορεί να υπερβαίνουν ακόμη και το περίφημο μαξιλαράκι των 37 δις € που άφησε η προηγούμενη κυβέρνηση. Στη σχετική ανακοίνωση της ΕΚΤ τονίζονται η εκκίνηση του νέου προσωρινού προγράμματος αγοράς τίτλων ιδιωτικού και δημόσιου τομέα για την αντιμετώπιση των σοβαρών κινδύνων που ενέχει ο μηχανισμός μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής και οι προοπτικές για την ευρωζώνη που δημιουργεί η εκδήλωση και κλιμάκωση της διάχυσης του κορωνοϊού, COVID-19, ύψους 750 δισ. ευρώ. Άρα η κυβέρνηση πρέπει να ξαναδεί άμεσα το θέμα. Εμείς δεν έχουμε τα ίδια περιθώρια για κινητοποίηση πόρων. Για μια ακόμη φορά η Ελλάδα και άλλες αδύναμες χώρες θα κληθούν να πληρώσουν τα αποτελέσματα από την έλλειψη αλληλεγγύης;
Αν επανέλθουμε όμως, στα συμπεράσματα της προεδρίας, δε θα μείνουμε περισσότερο ικανοποιημένοι αφού οι δράσεις – προτεραιότητες που προσδιορίστηκαν δεν αφήνουν τον αναγνώστη ικανοποιημένο. Ουσιαστικό ευχολόγιο χωρίς αξία που αφορά:
1. Περιορισμός της εξάπλωσης του ιού, που βασίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές που πρότεινε η Επιτροπή για τη διαχείριση των συνόρων, τόσο για την εξασφάλιση της διέλευσης των φαρμάκων, των τροφίμων και των αγαθών, όσο και οι πολίτες να μπορούν να ταξιδεύουν στις χώρες καταγωγής τους. Συμφωνήθηκε να ενισχυθούν τα εξωτερικά σύνορά μας, εφαρμόζοντας ένα συντονισμένο προσωρινό περιορισμό μη ουσιαστικών ταξιδιών στην ΕΕ για περίοδο 30 ημερών.
2. Παροχή ιατρικού εξοπλισμού, που μεταφράζεται σε στήριξη της προσπάθειας της Επιτροπής να συνεργαστεί με τη βιομηχανία, να αναλάβουν κοινές δημόσιες προμήθειες που έχουν πρόσφατα δρομολογηθεί, και εκείνες, οι οποίες σύντομα θα οριστικοποιηθούν για την παροχή επαρκούς προστατευτικού εξοπλισμού, αλλά και την αγορά προστατευτικού εξοπλισμού μέσω του πλαισίου πολιτικής προστασίας.
3. Για την προώθηση της έρευνας ενθαρρύνονται οι προσπάθειες που καταβάλλονται για την υποστήριξη της έρευνας, όπως η Συμβουλευτική Ομάδα για το COVID-19, αλλά και για την ανάπτυξη ενός εμβολίου που θα μπορεί να διατεθεί σε όλους όσους έχουν ανάγκη. Θα υποστηριχθούν οι ευρωπαϊκές εταιρείες από την άποψη αυτή.
4. Αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών συνεπειών. Για το θεμελιώδη αυτόν τομέα, υποστηρίζεται η δήλωση του Eurogroup για εξέταση και παρακολούθηση συνεχώς και στενά των οικονομικών και χρηματοπιστωτικών εξελίξεων και προσαρμόζει χωρίς καθυστέρηση μια συντονισμένη πολιτική απάντηση στην ταχέως εξελισσόμενη κατάσταση.
5. Οι πολίτες που έχουν αποκλειστεί σε τρίτες χώρες, δε θα μείνουν χωρίς βοήθεια, αφού λαμβάνονται μέτρα επαναπατρισμού τους.
Στα συμπεράσματα της προεδρίας τονίστηκαν και η ανάληψη των άμεσων δημοσιονομικών δαπανών με στόχο τη συγκράτηση και τη θεραπεία της νόσου, και η διάθεση επαρκών πόρων στους τομείς της υγείας μας και στα συστήματα πολιτικής προστασίας. Επίσης, η στήριξη της ρευστότητας σε επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρές διαταραχές και έλλειψη ρευστότητας, ιδίως οι ΜΜΕ και οι επιχειρήσεις σε τομείς και περιφέρειες που πλήττονται σοβαρά, η στήριξη των εργαζομένων που πλήττονται από την αποφυγή της απασχόλησης και των απωλειών εισοδήματος, και τέλος, ιδιαίτερα θετική είναι η κλήση προς το τραπεζικό σύστημα, που διαδραματίζει βασικό ρόλο στην αποτροπή αυτής της έκτακτης ανάγκης για την υγεία να μετατραπεί σε κοινωνική και οικονομική κρίση για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Τα μέτρα που έχουν ληφθεί δεν εγγυώνται τη μετατροπή της κοινωνίας μας σε κοινωνία όπου η γιγάντωση της ανεργίας θα ξεφύγει από κάθε έλεγχο και οι κινήσεις ντόμινο θα δημιουργήσουν στρατιές θυμάτων πάνω ή κάτω από τη γη μας!
Του Γιώργου Μαρκατάτου
