Σε αυτό που ονομάζουμε “πανδημία κορωνοϊού” υπάρχουν δύο μεγάλες άγνωστες μεταβλητές.
Από τη μια πλευρά, έχουμε την ιατρική επιστήμη, η οποία δεν μπορεί ακόμα να δώσει ξεκάθαρες απαντήσεις γι’ αυτό που σαρώνει όλο τον πλανήτη. Πολλές αναλύσεις μέχρι σήμερα, κανένα σίγουρο συμπέρασμα.
Από την άλλη, όλοι μας… ψάχνουμε, υποθέτουμε, τι θα συμβεί την επόμενη ημέρα. Κυρίως οι οικονομολόγοι. Κι εδώ βαθύ σκοτάδι, αλλά υπάρχει και μια σίγουρη απάντηση. Η πανδημία στο πέρασμά της έχει χτυπήσει τα θεμέλια των κρατών και, ως εκ τούτου, το τίμημα που θα χρειαστεί να πληρώσουν είναι ακόμα αχαρτογράφητο. Το σίγουρο είναι ότι κανείς δεν πρόκειται να βγει αλώβητος στο τέλος.
Πρώτη μέριμνα όλων ασφαλώς είναι η λήξη της πανδημίας με τις λιγότερες απώλειες ανθρώπων. Καθώς όμως οι μέρες περνούν, διαπιστώνουμε ότι θα υπάρξουν, ήδη υπάρχουν, παράπλευρες ζημιές στην οικονομία και την κοινωνική ζωή, των οποίων την έκταση και το βάθος τώρα αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε.
Στην Ελλάδα μόλις πηγαίναμε να συνέλθουμε από μια οδυνηρή δεκαετία, που σήμανε, μεταξύ άλλων, κοινωνικές αναδιαρθρώσεις: εντάθηκαν οι ανισότητες, η μεσαία τάξη φτώχυνε και συρρικνώθηκε, ξέσπασε κύμα μετανάστευσης, περιορίστηκαν δραματικά οι προσδοκίες της νέας γενιάς. Η πανδημία βρήκε τους Έλληνες πριν συνέλθουν από τη Μεγάλη Ύφεση, σκυθρωπούς και με ψαλιδισμένη αυτοπεποίθηση.
Πώς θα γίνει επανεκκίνηση στη χώρα μετά την πανδημία; Με ποιο πολιτικό σχέδιο για ανάκτηση της κοινωνικής συνοχής; Η κλιματική αλλαγή, η διατροφική κρίση, το προσφυγικό, η έκρηξη των ανισοτήτων, έχουν δείξει τη μισανθρωπία, αλλά και τον ανορθολογισμό του δρόμου που πορευόμαστε μέχρι σήμερα. Η πανδημία έδειξε αθροιστικά και πολλαπλασιαστικά και τον εγγενή καταστροφικό του χαρακτήρα. Επιπλέον, έδειξε τις πολιτικές ηγεσίες δειλές και ανέτοιμες να πάρουν κρίσιμες αποφάσεις εκτός πεπατημένης.
Πηγαίνοντας από το γενικό στο μερικό, είναι βέβαιο ότι και η περιοχή μας θα πληγεί από τον κορωνοϊό. Μια οικονομία που στηρίζεται στη μονοκαλλιέργεια (τουρισμός), με τους άλλους πυλώνες της σε… μαρασμό, δεν έχει και πολλές ελπίδες.
Όλα τα παραπάνω εξηγεί καλύτερα στο “Θ” ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Μεσσηνίας, Βαγγέλης Ξυγκώρος:
Η πρώτη εικόνα
Είναι δεδομένο πως αργά ή γρήγορα, με την προϋπόθεση ότι οι πολίτες δε θα χαλαρώσουν και οι κυβερνήσεις θα μείνουν πιστές στα σκληρά μέτρα, η κρίση του Covid-19 θα ξεπεραστεί.
Πίσω της, όμως, θα αφήσει μιαν άλλη, ίσως ακόμη πιο επικίνδυνη κατάσταση. Το αποτύπωμά της στη διεθνή οικονομία, η οποία θα βρεθεί σε πρωτοφανή για τη δική μας γενιά δεινή θέση.
Αν και σαφείς προβλέψεις είναι σχετικά πρόωρο να γίνουν ακόμη, σχεδόν όλοι οι αναλυτές, ακαδημαϊκά ινστιτούτα και φορείς, συμφωνούν πως ο κόσμος από άποψη οικονομικών μεγεθών, θα είναι εντελώς διαφορετικός, όταν θα περάσουν τα απόνερα του κορωνοϊού.
Δυσοίωνη η επόμενη μέρα
Σε τέτοιες κρίσεις ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος της επόμενης ημέρας, όταν δηλαδή οι συνέπειες αντικατοπτρίζονται με σκληρά στατιστικά στοιχεία σχετικά με την ανεργία, τις απώλειες εισοδήματος, τους μισθούς, τις συντάξεις. Σε επίπεδο κρατών, η αναλογία αφορά στα ίδια κρίσιμα μεγέθη και το πώς αυτά θα αποτυπωθούν στους προϋπολογισμούς και την αναμενόμενη δραματική μείωση του ΑΕΠ που θα προκύψει.
Εάν αυτή η κατάσταση δεν ομαλοποιηθεί σύντομα, η ύφεση δεν είναι δυνατόν να αποφευχθεί. Και όσο περισσότερο διαρκεί, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το διάστημα που θα απαιτηθεί για εξομάλυνση και τόσα περισσότερα χρήματα θα απαιτηθούν για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Εδώ μιλάνε τα απλά μαθηματικά αλλά και οι εμπειρίες της περασμένης δεκαετίας, που σε περιπτώσεις σαν αυτή της Ελλάδας, το φως στην άκρη του τούνελ στην ουσία αναζητείται ακόμα.
Τι συμβαίνει στη Μεσσηνία
Στη Μεσσηνία το ΑΕΠ της περιοχής μας στηρίζεται στον πρωτογενή τομέα και στη μεταποίηση και τα τελευταία χρόνια στην ανάπτυξη και του τουριστικού προϊόντος. Δυστυχώς, η συγκεκριμένη κατάσταση χρονικά συνέπεσε στη χειρότερη δυνατή στιγμή, μιας και το 70% των εσόδων της περιοχής προκύπτει από τον κύκλο εργασιών που πραγματοποιείται από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβρη.
Ταυτόχρονα, χιλιάδες θέσεις εργασίας του τουριστικού κλάδου (Ξενοδοχεία, Ενοικιαζόμενα Δωμάτια, Εστίαση, Τουριστικά Πρακτορεία κ.τ.λ.) ήδη χάθηκαν ή θα υπάρξει πολύ μικρή απορρόφηση.
Επιπρόσθετα, ένα σημαντικό πρόσοδο της περιοχής μας από την παραγωγή ελαιολάδου για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ήταν μειωμένο, αφαιρώντας έτσι αγοραστική δύναμη από τους πολίτες της περιοχής μας.
Εργαλεία ανάκαμψης
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, δημιουργούνται δύο επιτακτικές ανάγκες. Η πρώτη έχει να κάνει με μέτρα που πρέπει να παρθούν άμεσα, με σκοπό να αυξηθεί η ρευστότητα στην πραγματική οικονομία, στις επιχειρήσεις και στους πολίτες. Κυρίαρχα στις επιχειρήσεις για να μη κλείσουν, αλλά και σε φυσικά πρόσωπα για να μην καταρρεύσει η κοινωνική συνοχή.
Επιβάλλεται να αναπτυχθούν εργαλεία στήριξης του πρωτογενούς τομέα και της μεταποίησης, για να μπορέσουν οι αγρότες να παράξουν αγαθά και αυτά να μετακυλήσουν στην εσωτερική και διεθνή αγορά μέσω των τυποποιητών και της μεταποίησης. Αγορές που γνωρίζουμε όλοι πως το επόμενο διάστημα θα είναι προβληματικές στη λειτουργία τους. Επομένως, πρέπει να στηριχθεί το εισόδημά τους για να μην έχουμε περαιτέρω συρρίκνωση του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα της οικονομίας μας.
Στον τουριστικό κλάδο, που, όπως είναι αντιληπτό, επηρεάζει άμεσα και τους υπόλοιπους κλάδους της τοπικής μας οικονομίας, τα μέτρα επιβάλλεται να είναι ακόμη πιο δραστικά, καθώς είναι δεδομένο πως η τουριστική χρονιά έχει σχεδόν χαθεί και πρέπει πάση θυσία να κρατηθούν οι επιχειρήσεις αυτές εν ζωή, για να μη χαθεί η ανοδική πορεία των τελευταίων ετών της περιοχής μας.
Για να έχουν ουσία και θετικό αντίκτυπο τα μέτρα στην πραγματική οικονομία, εκτός της Πολιτείας, πρέπει επιτέλους να συμβάλλει θετικά και το τραπεζικό σύστημα σε αυτή την προσπάθεια, ώστε να παρέχει τα χρήματα που είναι απαραίτητα για να λειτουργήσουν οι επιχειρήσεις σε τέτοιο βαθμό που θα είναι σε θέση να καλύψουν το χαμένο έδαφος.
Εμείς, ως επιχειρηματική κοινότητα, από τη πρώτη στιγμή ζητήσαμε άμεσα και δραστικά μέτρα για το σύνολο των επιχειρήσεων της χώρας, μιας και είναι πλέον άνευ αντικειμένου κάθε συζήτηση περί στοχευμένης βοήθειας, όταν οι πάντες βιώνουν μια δραματική συρρίκνωση στον κύκλο εργασιών τους.
Πιστεύουμε ότι πρέπει να στραφούμε σε οριζόντιες λύσεις, χωρίς εξαιρέσεις, με σκοπό όχι τόσο την αποφυγή πιθανών αδικιών ή λαθών, όσο την πράξη κάθε δυνατής προσπάθειας αποφυγής ανεπανόρθωτης καταστροφής της οικονομίας συνολικά.
Τονίσαμε ότι επιβάλλεται άμεσα να νομοθετηθούν ξεκάθαρες δικλείδες προστασίας των επιχειρήσεων και των φυσικών προσώπων, όσον αφορά στο Τραπεζικό Σύστημα και τους Διαχειριστές Απαιτήσεων και Δανείων (Servicers), σε θέματα καθημερινής λειτουργίας των επιχειρήσεων (επιταγές, συναλλαγματικές, κτλ.), αλλά και εξυπηρέτησης κεφαλαίου και τόκων. Καθώς και ότι αποτελεί αναγκαιότητα να αναπτυχθούν πρωτοβουλίες και προγράμματα στήριξης των εξαγωγικών επιχειρήσεων, ιδιαίτερα αυτών της μεταποίησης και τυποποίησης προϊόντων του πρωτογενούς τομέα, οι οποίες μετά τα επαγγέλματα που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα στο τουριστικό μας προϊόν, έχουν πρώτες δεχθεί μεγάλο πλήγμα από την υφιστάμενη κατάσταση του παγκόσμιου εμπορίου.
Ανάγκη στρατηγικού σχεδιασμού και συνεργασίας
Η δεύτερη ανάγκη έχει να κάνει με τις ευκαιρίες που δημιουργούνται πάντα από μία κρίση. Είναι αναγκαιότητα για την περιοχή μας να γίνει επιτέλους ένας στρατηγικός σχεδιασμός για όλους τους τομείς της οικονομίας μας.
Με ανιδιοτελή συνεργασία των όλων των φορέων, για να συμφωνήσουμε τι θέλουμε ως περιοχή, να το διεκδικήσουμε και στοχευμένα όλοι μαζί να το επιτύχουμε. Γιατί αν θέλουμε να επιτύχουμε υπεραξίες για τα ποιοτικά μας προϊόντα και βιώσιμη ανάπτυξη του τουριστικού μας προορισμού και ταυτόχρονα να είμαστε όσο το δυνατό λιγότερο ευάλωτοι σε κρίσεις που προκύπτουν, δεν υπάρχει άλλος δρόμος.
Του Αντώνη Πετρόγιαννη
