«Απαιτούνται γενναία κυβερνητικά μέτρα για να καταφέρουν να επαναλειτουργήσουν όλα τα καταστήματα και να μη χαθούν θέσεις εργασίας»
-«Η κυβέρνηση να ακούσει τους ειδικούς σε κάθε κλάδο, όπως έκανε με επιτυχία στην υγειονομική κρίση»
Η «αντίστροφη μέτρηση» για την άρση των απαγορευτικών μέτρων στην πατρίδα μας, όπως όλα δείχνουν, έχει ήδη αρχίσει. «Σταδιακά» μέσα στο Μάιο ή αρχές Ιουνίου και καθόσον οι εξελίξεις με την πανδημία το επιτρέπουν, αναμένεται επαναλειτουργία καταστημάτων και επιστροφή στην καθημερινότητα.
Όσο, όμως, ο ιός «επιμένει» χωρίς «αντίδοτο» από την επιστημονική κοινότητα, η επιστροφή αυτή μόνο εύκολη δε φαντάζει. Ο κλάδος της εστίασης, που συνεπικουρεί εκείνον του τουρισμού, αποτελεί βασικό πυλώνα της οικονομίας της χώρας. Η επαναλειτουργία του, όμως, πρόκειται να γίνει υπό εντελώς διαφορετικές συνθήκες. Όπως και οι περισσότεροι κλάδοι, έτσι και ο χώρος της εστίασης αναμένεται να βαδίσει τους επόμενους μήνες σε «αχαρτογράφητα νερά».
Για όλα όσα έχουν συμβεί μέχρι σήμερα, αλλά και αναμένονται από εδώ και πέρα στο χώρο των καταστημάτων εστίασης, ζητήσαμε την άποψη του Ανδρέα Ζαγάκου. Πρόεδρος του Συλλόγου Καταστημάτων Υγειονομικού Ενδιαφέροντος Καλαμάτας, εκ των ιδρυτών του «Σχολείου Τουρισμού», αλλά και με εμπειρία στο χώρο για περισσότερα από 30 χρόνια, είναι από τους πλέον κατάλληλους για να μας μιλήσει για την «επόμενη μέρα», τα όσα πρέπει να γίνουν για να καταφέρουν τα καταστήματα να αντεπεξέλθουν, αλλά και την αναγκαία συνύπαρξη με τον κορωνοϊό κατά το επόμενο διάστημα:
Του Κώστα Γαζούλη
-Εδώ και 45 μέρες περίπου τα περισσότερα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος είναι κλειστά στο πλαίσιο του “lockdown” για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά για τα καταστήματα της εστίασης;
Από τις 13 Μαρτίου η μεγάλη πλειοψηφία των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος τέθηκε σε αναστολή λειτουργίας. Συνέχισαν να λειτουργούν κάποια καταστήματα, προσφέροντας κυρίως καφέ και φαγητό για το σπίτι ή και υπηρεσία delivery. Αρκετά εξ αυτών στη συνέχεια έκλεισαν, ενώ όσοι έμειναν και λειτουργούν μέχρι και σήμερα, έχουν μειωμένο ωράριο και αρκετά μειωμένους τζίρους. Κι αυτό, γιατί αρκετός κόσμος είναι επιφυλακτικός στο να πάρει κάτι απέξω, ενώ η παραμονή στο σπίτι έχει «στρέψει» τους περισσότερους στη δική τους κουζίνα, καθώς υπάρχει πλέον άπλετος χρόνος και για μαγειρική.
Μέχρι σήμερα έχουν πάρει τα 800 ευρώ ως επίδομα οι περισσότεροι από τους εργαζομένους στις κλειστές επιχειρήσεις, ενώ οι υπόλοιποι αναμένεται τις επόμενες ημέρες. Οι ιδιοκτήτες δεν έχουν πάρει μέχρι στιγμής κάτι και αναμένεται, όσοι το δικαιούνται, να πάρουν το επόμενο διάστημα.
Αυτές τις 45 μέρες που έχουν κλείσει τα καταστήματα, η απώλεια σ’ ένα μέσο μαγαζί στο χώρο της εστίασης, αν υπολογίσουμε ότι υπήρχε η αργία της 25ης Μαρτίου και κυρίως το Πάσχα, ανέρχεται σε τζίρο στα 25 με 30.000 ευρώ. Χωρίς να υπολογίσουμε τα χρήματα που χάθηκαν, καθώς αρκετοί καταστηματάρχες αναγκάστηκαν να πετάξουν και εμπόρευμα.
Ο συγκεκριμένος τζίρος είναι αυτός που έδινε στα καταστήματα την οικονομική «ανάσα» για να προετοιμαστούν κατάλληλα για το καλοκαίρι, φτιάχνοντας ό,τι χρειαζόταν σε κατασκευές, ανανεώνοντας τον εξοπλισμό κ.ο.κ. Δυστυχώς, αυτά τα χρήματα δεν υπάρχουν αυτή τη χρονική στιγμή.
Στο πλαίσιο αυτό ήδη και ο Σύλλογος Καταστημάτων Εστίασης Καλαμάτας, μαζί με άλλους 40 αντίστοιχους συλλόγους απ’ όλη την Ελλάδα, έστειλε επιστολή στον πρωθυπουργό, καταθέτοντας τις προτάσεις μας για όσα πιστεύουμε ότι πρέπει να γίνουν την επόμενη ημέρα για την επανεκκίνηση του κλάδου. Πολύ φοβάμαι ότι, αν δε συμβούν αυτά μετά την άρση της αναστολής λειτουργίας, πολλά καταστήματα εστίασης δε θα καταφέρουν να επαναλειτουργήσουν.
-Μπορείτε να μας πείτε επιγραμματικά τα αιτήματα που καταθέσατε στον πρωθυπουργό;
Επιγραμματικά, στην επιστολή ζητάμε:
α. Μείωση του ΦΠΑ στο 6% και 13%. Μετάβαση του φαγητού στο 6% και όλων των ροφημάτων και αλκοολούχων ποτών στο 13%.
β. Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 50% μέχρι 31/12/2020. Με στόχο τη διατήρηση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας, προτείνεται η επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 50% έως 31/12/2020, καθώς και κίνητρα για τη μετατροπή των συμβάσεων μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης σε πλήρους απασχόλησης. Θεωρούμε σημαντικό να μπει ανώτατο πλαφόν 250 ευρώ εργοδοτικών εισφορών ανά υπάλληλο του επισιτιστικού κλάδου.
γ. Κεφάλαιο επανεκκίνησης σε όλα τα καταστήματα εστίασης. Προτείνεται η καταβολή εφάπαξ ποσού ίσου με το 3% του τζίρου του 2019 και σε κάθε περίπτωση με ανώτατο πλαφόν τα 8.000 ευρώ.
Όπως είπαμε και στην προηγούμενη απάντηση, ο μεγάλος τζίρος που χάθηκε τη φετινή άνοιξη στα καταστήματα εστίασης ήταν πολύ σημαντικός για τη «μετάβαση» στη θερινή περίοδο. Το κεφάλαιο επανεκκίνησης που ζητάμε, αποτελεί προϋπόθεση για να καταφέρουν όλα τα καταστήματα να επαναλειτουργήσουν και να μη χαθεί καμία θέση εργασίας.
-Ακούμε αρκετά το τελευταίο διάστημα αναφορικά με το «πλαίσιο» λειτουργίας των καταστημάτων την επόμενη ημέρα. «Πλέξιγκλας», λίγα τραπεζοκαθίσματα, εξωτερικοί χώροι κ.ο.κ… Επίσημα γνωρίζετε κάτι;
Ό,τι ακούτε εσείς, ακούμε κι εμείς για την ώρα… Κανείς δεν έχει ενημερωθεί επίσημα για τις όποιες αλλαγές επίκεινται, οι οποίες θα πρέπει να θεωρούνται δεδομένες. Ακούμε για «πλέξιγκλας», για αποστάσεις στα τραπέζια, για λειτουργία σε εξωτερικούς χώρους, αλλά επίσημα τίποτα. Θα πρέπει να θεωρείται σίγουρο ότι θα υπάρχουν αποστάσεις σε τραπεζοκαθίσματα. Π.χ. ένα κατάστημα με 40 τραπέζια ίσως θα πρέπει να λειτουργήσει με τα μισά. Άγνωστο είναι, επίσης, τι θα γίνει με τις ξαπλώστρες και το χώρο που καταλαμβάνουν τα καταστήματα σε αιγιαλούς, παραλίες.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να τονίσω ότι είναι πολύ σημαντικό να μην υπάρξουν αλλαγές στην ΚΥΑ για τη χρήση αιγιαλού, καθώς τα καταστήματα δεν έχουν ούτε χρόνο ούτε χρήματα για να προσαρμοστούν στις νέες οδηγίες, ενώ καλό θα είναι να υπάρχει και μια «ανοχή» ή μια συνεννόηση με Δήμους, Κτηματική Υπηρεσία, ώστε η εφαρμογή του νόμου, ειδικά για φέτος, να είναι λίγο πιο «ελαστική». Δε θέλω σε καμία περίπτωση να πω να καταστρατηγηθεί ο νόμος, αλλά δε γίνεται, όταν θα υποχρεωθούν όλα τα καταστήματα να λειτουργήσουν με τη «μισή» τους δυναμική, να πληρώνουν τα ίδια χρήματα ως «ενοίκιο» για τους δημόσιους χώρους που καταλαμβάνουν.
Τέλος, θεωρώ πολύ σημαντικό να γίνει γνωστό το «πλαίσιο» επαναλειτουργίας το συντομότερο, γιατί τα καταστήματα χρειάζονται ένα εύλογο διάστημα για να τη σχεδιάσουν, προσαρμοσμένα και στην πανδημία’, η οποία δε μας εγκαταλείπει προς ώρας… Αν, δε, απαιτηθούν και ειδικές κατασκευές, νομίζω ότι το σχέδιο επαναλειτουργίας έπρεπε να το γνωρίζουμε οι καταστηματάρχες από «χθες»…
-Καθώς, όπως και εσείς είπατε, ο ιός είναι ακόμα «εδώ» και δεν πρόκειται να μας εγκαταλείψει σύντομα, ανησυχείτε για την «προστασία» τόσο των υπαλλήλων σας όσο τη δική σας και των πελατών σας, όταν θα πρέπει να επιστρέψετε στη δουλειά σας;
Αυτό είναι πολύ καλό ερώτημα. Ήδη σκεφτόμαστε αρκετά και επ’ αυτού, ότι το προσωπικό θα πρέπει συνέχεια να πλένεται, να προστατεύεται, να υπάρχει άνθρωπος που θα απολυμαίνει πολύ συχνά την τουαλέτα… Πώς θα γίνεται η απολύμανση τραπεζιών… κ.ο.κ. Μπορώ να σας πω, δε, ότι προβληματίζομαι αν θα πρέπει φέτος να χρησιμοποιήσουμε ξαπλώστρες, καθώς εκεί οι άνθρωποι ξαπλώνουν με γυμνά μέρη στο σώμα τους και είναι δύσκολη η απολύμανσή τους.
Νομίζω, όπως απαιτείται να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο για τη λειτουργία των καταστημάτων, απαιτείται να υπάρξει και ένα σχέδιο υγειονομικής προστασίας τόσο των εργαζομένων όσο και των πελατών.
-Από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε αυτή η πρωτοφανής για όλους κρίση, ανακοινώνοντας η κυβέρνηση τα πρώτα μέτρα με το επίδομα σε εργαζομένους, αλλά και τις αναστολές πληρωμών, προέταξε «να μη χαθεί καμία θέση εργασίας». Πώς μπορεί να συμβεί αυτό στο δικό σας χώρο, όταν καταστήματα θα αναγκαστούν να επαναλειτουργήσουν στην καλύτερη των περιπτώσεων με τη «μισή» τους δυναμική… Πώς θα είναι «βιώσιμα», αν δεν επιτραπούν οι απολύσεις ή δε διευρυνθούν τα ήδη γνωστά μέτρα;
Αυτές είναι μικρές, αλλά πολύ σημαντικές λεπτομέρειες, που διαμορφώνουν μια «τραγελαφική» κατάσταση. Πώς ένα εποχιακό κατάστημα δε θα κάνει απολύσεις, δηλαδή ,το Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο ή πώς ένα κατάστημα που λειτουργεί όλο το χρόνο, όταν από τα 50 τραπέζια που έχει «δυναμική» αναγκαστεί να λειτουργήσει με τα «μισά» στην καλύτερη; Άγνωστο δε, είναι τι θα γίνει με τα καταστήματα που δεν έχουν εξωτερικό χώρο…
Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη, αν, όπως όλα δείχνουν και επισημαίνουν οι επιστήμονες, τον ερχόμενο Οκτώβριο – Νοέμβριο ακολουθήσει νέο κύμα της πανδημίας. Εκεί υπάρχει κίνδυνος καταστήματα χειμερινά ή χωρίς εξωτερικό χώρο να μην ανοίξουν ποτέ.
Γενικότερα, νομίζω ότι οι κυβερνώντες, όπως σωστά έπραξαν και έβαλαν «μπροστά» τους επιστήμονες αντιμετωπίζοντας, ομολογουμένως επιτυχώς, την υγειονομική κρίση, το ίδιο θα πρέπει να κάνουν και στην οικονομία. Άνθρωποι που γνωρίζουν αυτά τα προβλήματα που αναφέρουμε, που έχουν «βιώσει» τις δυσκολίες που περιγράφουμε, πρέπει να έχουν «βασικό» ρόλο στο σχεδιασμό αντιμετώπισης αυτής της πρωτοφανούς κρίσης για όλους.
Στον κλάδο της εστίασης απασχολούνται περίπου 450.000 άνθρωποι σ’ όλη τη χώρα. Αντιλαμβάνεστε τι μέγεθος είναι αυτό στην οικονομία… Γι’ αυτό, επαναλαμβάνω, απαιτούνται γενναίες αποφάσεις από την κυβέρνηση, η οποία δε θα έχει να χάσει αν τις πάρει, παρά μόνο να κερδίσει. Πρέπει, όμως, να «ακούσουν» τους ανθρώπους του κλάδου και να μην παίρνονται «γρήγορες» αποφάσεις, που στη συνέχεια μπορεί να γυρίσουν και «μπούμερανγκ».
-Κλείνοντας, Ανδρέα, μια προσωπική ερώτηση… Είσαι στο χώρο της εστίασης στην πόλη μας σχεδόν 30 χρόνια. Είχες φανταστεί ποτέ ότι θα βρεθείς αντιμέτωπος με μια τέτοια κατάσταση;
Σε προσωπικό επίπεδο, κάνω διάφορες σκέψεις, πριν από κάποια επένδυση αλλά και στη δουλειά μου όλα αυτά τα χρόνια, γενικά για δύσκολες καταστάσεις που πιθανώς να προκύψουν… Για παράδειγμα, ένας σεισμός είναι πάντα ένα ενδεχόμενο στην περιοχή μας… Ένας πόλεμος ή ένα θερμό επεισόδιο… Το να σταματήσει, όμως, η παγκόσμια οικονομία, να καθηλωθούν αεροπλάνα, οι άνθρωποι να κλειστούν στα σπίτια τους ταυτόχρονα σε όλο τον πλανήτη από έναν ιό, είναι κάτι που δε νομίζω ότι μπορούσε να φανταστεί κανείς… Πόσω μάλλον εν έτει 2020, που η επιστήμη και η τεχνολογία έχουν κάνει τεράστια άλματα… Τα «μικρά καπηλειά» δε σταμάτησαν να λειτουργούν στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ούτε και όταν οι Γερμανοί μπήκαν στην Ελλάδα… Να, όμως, που συνέβη και το ζούμε κι αυτό.
Ελπίζω η επιστημονική κοινότητα να είναι πολύ σύντομα σε θέση να αντιμετωπίσει οριστικά αυτή την πανδημία και όλο αυτό που ζούμε να περάσει στο παρελθόν. Αποτελεί, όμως, όλη αυτή η κατάσταση ένα «καλό μάθημα» σε όλους μας, για να αντιληφθούμε πόσο εφήμερα είναι τα πάντα στη ζωή μας και πόσο κοινά είναι στο τέλος τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε…
Γι’ αυτό, ας μην ξεχάσουμε την αλληλεγγύη την επόμενη ημέρα και ας αναλογιστούμε λίγο διαφορετικά το μέλλον, βάζοντας περισσότερη «ανθρωπιά».
*Ο Ανδρέας Ζαγάκος είναι πρόεδρος του Συλλόγου Καταστημάτων Υγειονομικού Ενδιαφέροντος Καλαμάτας καθώς και ιδιοκτήτης του εστιατορίου στο “Κύμα”. Εδώ και τριάντα χρόνια ως ελεύθερος επαγγελματίας ασχολείται στον χώρο της εστίασης. Είναι επίσης, συνιδρυτής του Σχολείου Τουρισμού Καλαμάτας και εκλεγμένο μέλος στο Δ.Σ. του Επιμελητηρίου Μεσσηνίας.
