Μέρος 2ο
O 7τής προϋπολογισμός της Ε.Ε. χρήζει άμεσης ανάγκης για απόφαση, που μάλλον δυσχεραίνει την επερχόμενη προεδρία της Γερμανίας και, ως εκ τούτου, γεννήθηκε η άμεση ανάγκη να καταρτισθεί έκτακτος προϋπολογισμός για την περίπτωση αδυναμίας αποφάσεως από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων τα επόμενα διαστήματα, μιας και ολόκληρη η Ε.Ε. επηρεάζεται σφόδρα από την πανδημία του COVID-19. Το Κοινοβούλιο που συναποφασίζει στα θέματα προϋπολογισμού της Ε.Ε. έχει υποχρέωση να μην αφήσει στη μέση το θέμα και βρεθεί χωρίς πόρους το σύνολο ή μέρος των κοινοτικών προγραμμάτων, τουλάχιστον κατά το 2021.
Διαφαίνεται μια πρόσθετη δυσχέρεια για την απόφαση του 7ετούς προϋπολογισμού. Πρόκειται για το ότι η φινλανδική προεδρία αγνόησε παντελώς τη θέση του Κοινοβουλίου και συμφώνησε ουσιαστικά με την Κομισιόν. Γι’ αυτό και οι αναγνώστες μας θα θυμούνται στην ανάλυσή μας του Φεβρουαρίου 2020, μετά την ειδική σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το ΠΔΠ, ότι το ανώτατο αυτό όργανο δεν κατέληξε σε συμπεράσματα. Και για να μην επαναληφθεί το φιάσκο του προηγούμενου 7ετούς προϋπολογισμού (2014 – 2020), όπου παρατηρήθηκαν σοβαρές καθυστερήσεις στην έναρξη των προγραμμάτων της Ένωσης σε βάρος των δικαιούχων και των πολιτών, το ψήφισμα του Κοινοβουλίου έχει ιδιαίτερη σημασία. Πρέπει, δε, να υπενθυμίσουμε ότι ειδικό άρθρο της Συμφωνίας της Ε.Ε. προβλέπει ένα δίχτυ ασφαλείας για την προστασία των δικαιούχων των προγραμμάτων της Ένωσης υπό μορφή αυτόματης και προσωρινής παράτασης των ανώτατων ορίων και άλλων διατάξεων του τελευταίου έτους του παρόντος πλαισίου.
Άρα, στην περίπτωση αυτή ο προϋπολογισμός για το 2021 θα κυμανθεί σε άνω των 172 δισ. ευρώ.
Θα πρέπει να θυμηθούμε, επίσης, ότι το Κοινοβούλιο σοφά ποιώντας, είχε καλέσει την Κομισιόν από τον Οκτώβριο 2019 να αρχίσει την κατάρτιση σχεδίου έκτακτης ανάγκης για το ΠΔΠ, με στόχο την προστασία των δικαιούχων και τη διασφάλιση της συνέχειας της χρηματοδότησης, έχοντας προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι δεν προτίθεται να εξαναγκαστεί να αποδεχτεί μια κακή συμφωνία για το ΠΔΠ λόγω πίεσης χρόνου. Όπως βλέπουμε, το θέμα αυτό δε συναρτάται με την επιδημική έξαρση του Covid-19, αν και αναδεικνύει τη σημασία και το δυναμικό ενός ισχυρού προϋπολογισμού της Ένωσης για τη διασφάλιση ολοκληρωμένης και άμεσης αντίδρασης της Ένωσης.
Ο προϋπολογισμός της Ένωσης για το 2021 θα πρέπει να συνεχίσει να αντιμετωπίζει τις άμεσες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της κατάστασης έκτακτης ανάγκης λόγω του Covid-19. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα φιλόδοξο, υπεύθυνο και προσανατολισμένο στην αλληλεγγύη σχέδιο έκτακτης ανάγκης για το ΠΔΠ θα μπορούσε να παράσχει μια καλύτερη βάση από ένα καθυστερημένο και ανεπαρκές ΠΔΠ, προκειμένου να επιτευχθούν η αντίδραση στην κρίση, η στρατηγική ανάκαμψης και οι πολιτικές προτεραιότητες της Ένωσης. Μάλιστα, γίνεται επιτακτική η ανάγκη να υποβάλει η Επιτροπή τις σχετικές αναγκαίες νομοθετικές προτάσεις, χωρίς τις οποίες δεν μπορεί να διατεθούν τα κονδύλια.
Με αυτό το σκεπτικό το Κοινοβούλιο ζήτησε από την Κομισιόν να υποβάλει, έως τις 15 Ιουνίου 2020, τις σχετικές νομικές βάσεις για κάθε πρόγραμμα δαπανών, ώστε να παρασχεθεί ένα δίχτυ ασφαλείας για την προστασία των δικαιούχων των προγραμμάτων της Ένωσης, σύμφωνα με τις συστάσεις που θα δούμε στη συνέχεια, ουσιαστικά δηλαδή ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για το ΠΔΠ, που να προβλέπει νέες προθεσμίες στα προγράμματα δαπανών του ΠΔΠ, και να προβλέπει τους ανάλογους πόρους. Και όπου χρειάζεται να αναθεωρεί τους κανόνες και τους στόχους που διέπουν τα σχετικά προγράμματα δαπανών, ώστε να μπορούν να αναπροσανατολιστούν προσωρινά στην αντιμετώπιση και το μετριασμό των άμεσων οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της επιδημικής έκρηξης του Covid-19 και να συμβάλλουν στην ανάκαμψη.
Ιδιαίτερη δε σημασία έχουν οι συστάσεις που συγκέντρωσε το Κοινοβούλιο, οι οποίες συνοπτικά επιμένουν στα ακόλουθα σημεία:
Το σχέδιο έκτακτης ανάγκης για το ΠΔΠ θα πρέπει να περιλαμβάνει προτάσεις για την παράταση των προθεσμιών που προβλέπονται στα προγράμματα δαπανών.
Είναι ανάγκη να επιτραπούν στοχευμένες ενισχύσεις των σχετικών προγραμμάτων δαπανών στον προϋπολογισμό του 2021 και θέσπιση των πλέον επειγόντων νέων νομοθετικών μέσων, μέτρων και προγραμμάτων, για την ανασυγκρότηση που απαιτείται μετά την επιδημική έξαρση της πανδημίας.
Να προβλεφθεί χρονικό σημείο κατά το οποίο η αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή θα πρέπει να λάβει την τελική απόφαση για τον προϋπολογισμό της Ένωσης του επόμενου έτους, είτε βάσει ενός νέου ΠΔΠ 2021-2027 είτε βάσει παράτασης των ανώτατων ορίων του 2020.
Τέλος, η αναθεώρηση των κανόνων και των στόχων που διέπουν τα σχετικά προγράμματα δαπανών είναι επιβεβλημένη, ώστε να μπορέσουν να αναπροσανατολιστούν προς την αντιμετώπιση και το μετριασμό των άμεσων οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της επιδημικής έκρηξης του Covid-19 και να βοηθήσουν στην ανάκαμψη, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης και της παρακολούθησης όλων των νομοθετικών μέτρων του 2020 για το σκοπό αυτό.
Το ψήφισμα αυτό είναι θεμελιώδους σημασίας για να μην υπάρξει κενό είτε νομικό είτε «εκ των πραγμάτων» για τη χορήγηση των απαιτούμενων πόρων, πολλώ δε μάλλον τώρα που η πανδημία έχει καθιερώσει τις δικές της δυστυχίες όχι μόνο στον τομέα της υγείας που είναι θεμελιώδης, αλλά και στην ύφεση που δημιουργεί καινούριες ορδές ανέργων και νεόπτωχων. Κάθε καθυστέρηση δρα εναντίον της Ε.Ε. και της απαιτούμενης αλληλεγγύης της.
Του Γιώργου Μαρκατάτου
