Έκθεση της Ακαδημίας Αθηνών για εναλλακτική αξιοποίηση των λιγνιτωρυχείων της Μεγαλόπολης
Προτάσεις για την εναλλακτική αξιοποίηση των λιγνιτωρυχείων της ΔΕΗ σε Μεγαλόπολη και Δυτική Μακεδονία μετά το κλείσιμο των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής κατέθεσε η Επιτροπή Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών, σε μελέτη που εκπόνησε για την απολιγνιτοποίηση της Ελλάδας και τη διαχείριση της μεταλιγνιτικής εποχής. Συγκεκριμένα, προτείνει 9 εναλλακτικές λύσεις αξιοποίησης.
Στην έκθεσή της σημειώνει ότι το 2019 οι 8 λιγνιτικοί σταθμοί της ΔΕΗ αντιστοιχούσαν στο 42% της εγκατεστημένης ισχύος της επιχείρησης και στο 56% περίπου της καθαρής ηλεκτρικής παραγωγής της. Σήμερα η χώρα οδεύει προς την απεξάρτηση από το λιγνίτη ως καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με στόχο τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και μεγαλύτερη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Σύμφωνα με τις αποφάσεις της ελληνικής κυβέρνησης που δημοσιεύθηκαν το Νοέμβριο 2019 με το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, στο τέλος του 2023 θα αποσυρθεί η ολότητα (εκτός μιας) των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ και θα κλείσουν τα ορυχεία λιγνίτη στις περιοχές Δυτικής Μακεδονίας και Πελοποννήσου.
Ενεργειακή αξιοποίηση βιομάζας
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση της Ακαδημίας Αθηνών, η ενεργειακή αξιοποίηση της βιομάζας (όπως και του υπολείμματος από την επεξεργασία των στερεών αποβλήτων) θα προσφέρει μια αξιόπιστη λύση για την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης των περιοχών της Πελοποννήσου και της Δυτικής Μακεδονίας που ήταν εξηρτημένες από τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής. Το ίδιο σημαντική θα είναι και η εισαγωγή της χρήσης του φυσικού αερίου στις μονάδες τηλεθέρμανσης.
Τόσο τα υπόγεια αποθέματα λιγνίτη όσο και οι επιφανειακές εκτάσεις των σημερινών ορυχείων θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για να προσφέρουν στο μελλοντικό ΑΕΠ της περιοχής τους και για την αξιοποίησή τους αυτή γίνονται προτάσεις από την Επιτροπή της Ακαδημίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, το σύνολο των άμεσα απασχολούμενων εργαζομένων της ΔΕΗ στους ΑΗΣ και τα ορυχεία λιγνίτη στις περιοχές Δυτικής Μακεδονίας και Πελοποννήσου είναι περίπου 7.000 άτομα. Σε αυτούς πρέπει να προστεθούν και άλλοι 3.000 περίπου επαγγελματίες και εργαζόμενοι σε εταιρείες των οποίων η ύπαρξη και λειτουργία συνδέεται με τις δραστηριότητες της ΔΕΗ στις περιοχές που προαναφέρθηκαν.
Προτάσεις αξιοποίησης
Οι προτάσεις της Ακαδημίας για την αξιοποίηση των εκτάσεων αυτών και των κοιτασμάτων περιλαμβάνουν:
1. Ανάπτυξη νέων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στους χώρους των ορυχείων λιγνίτη:
–Φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα στα εξαντλημένα ορυχεία, συνδυασμένα με εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας, που σημειωτέον προσφέρουν μείωση κόστους της ενέργειας και σταθερότητα δικτύου. Οι περιοχές Δ. Μακεδονίας και Πελοποννήσου, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ενωμένου ερευνητικού κέντρου της Ε.Ε. (Joint Research Centre, 2020), θεωρούνται από τις πιο κατάλληλες για ανάπτυξη φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων και αυτό σε σύγκριση με όλες τις άλλες περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις οποίες θα πραγματοποιηθεί απολιγνιτοποίηση.
-Αποθήκευση ενέργειας με μορφή αντλησιοταμίευσης, με τη δημιουργία τεχνητών λιμνών και χρήση των υδάτινων ταμιευτήρων ως δεξαμενές αποθήκευσης ενέργειας.
-Αξιοποίηση υπολειμματικής βιομάζας.
2. Αξιοποίηση των λιγνιτικών κοιτασμάτων για άλλες «εξω-ηλεκτρικές» χρήσεις, δηλαδή εκτός της καύσης για παραγωγή ηλεκτρισμού:
-Αεριοποίηση του λιγνίτη για παραγωγή πολυμερών και συνθετικών καυσίμων
-Εξαγωγή σπανίων γαιών από το λιγνίτη
-Χρήση λιγνίτη για φίλτρα καθαρισμού και παραγωγή ενεργού άνθρακα. Εκτιμάται ότι οι λιγνίτες της Πελοποννήσου και της Δυτικής Μακεδονίας μπορούν να αποτελέσουν πρώτη ύλη για ανάπτυξη ενεργών ανθράκων.
-Παραγωγή προϊόντων με βάση τα ανθρακονήματα από λιγνίτη. Παρότι η παραγωγή ανθρακονημάτων από το λιγνίτη φαίνεται προς το παρόν τεχνικά πρόωρη και οικονομικά ασύμφορη, εκτιμάται ότι η ωρίμανση αυτών των μεθόδων μπορεί να συμπεριλάβει τη χρήση και των λιγνιτών Δυτικής Μακεδονίας και Πελοποννήσου ως πρόδρομα υλικά ανθρακονημάτων.
-Παραγωγή οργανοχουμικών λιπασμάτων και εδαφοβελτιωτικών από λιγνίτη. Ορισμένοι συγκεκριμένης σύστασης λιγνίτες της Δυτικής Μακεδονίας και Πελοποννήσου είναι κατάλληλοι για παραγωγή τέτοιων οργανοχουμικών λιπασμάτων, κάτι το οποίο θα αυξήσει, αφενός, την προσέλκυση επενδύσεων και, αφετέρου, τις εξαγωγές.
-Ανάπτυξη ενεργειακών καυσίμων.
Τέλος, στην έκθεση της Ακαδημίας σημειώνεται ότι η ανάπτυξη έρευνας και καινοτομίας στους τομείς που αναφέρθηκαν είναι η ικανή και αναγκαία συνθήκη για ανάπτυξη και λειτουργία των περισσότερων από τις προτεινόμενες δράσεις. Μάλιστα, σημειώνεται ότι στην περιοχή της Δ. Μακεδονίας υπάρχει ήδη μεγάλη ερευνητική κοινότητα στο πλαίσιο της λειτουργίας του Πανεπιστημίου Δ. Μακεδονίας και του ΕΚΕΤΑ, ενώ στην περιοχή της Μεγαλόπολης υπάρχουν μεμονωμένες ερευνητικές μονάδες.
Της Βίκυς Βετουλάκη
