Η πανδημία που πλήττει τον πλανήτη δημιουργεί πολλούς προβληματισμούς ως προς την αντιμετώπισή της. Ο στόχος του παρόντος σημειώματος είναι να καταβληθεί προσπάθεια διευκρίνισης των εξαιρετικά πολλών προτάσεων, αποφάσεων ή αιτημάτων που έχουν τη μορφή και τη μυρωδιά του χρήματος, γιατί όλοι ανεξαιρέτως φοβούνται το πασιφανές: την τεράστια ύφεση που θα πλήξει τον πλανήτη και θα πισωγυρίσει σημαντικά τμήματα του πληθυσμού σε πολύ παλαιές καταστάσεις!
Το εγχείρημά μας αυτό στηρίζεται σε μελέτη των σχετικών εγγράφων που έχουν συνταχθεί τους 2 τελευταίους μήνες, αλλά και σε μελέτη με τίτλο «Δημοσιονομική και οικονομική απάντηση της Ε.Ε. στην κρίση του κορωνοϊού» που δόθηκε στη δημοσιότητα από τη δεξαμενή σκέψης του Κοινοβουλίου, για το θέμα αυτό (20/5/2020).
Σε πολλά έγγραφα, αλλά και στη μελέτη που προαναφέρθηκε, υποστηρίζεται ότι στα όρια των εξουσιών της η Ε.Ε. ενήργησε γρήγορα για να αντιμετωπίσει την πανδημία του κορωνοϊού και τις συνέπειές της, έχοντας οργανώσει μια δέσμη μέτρων (ορισμένα έχουν ήδη αποφασίσει, άλλα προτείνουν ή πρόκειται να ζητήσουν) για την αντιμετώπιση της κρίσης, αντλώντας τόσο από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. όσο και από ένα ευρύτερο οικονομικό πακέτο. Και πρόσφατα, το Κοινοβούλιο κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει ένα πακέτο ανάκτησης 2 τρισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο διανέμεται κυρίως μέσω επιχορηγήσεων, αντί για δάνεια. Το πακέτο ανάκαμψης πρέπει να παρέχει πραγματική χρηματοδότηση για να βοηθήσει αυτούς που πλήττονται περισσότερο και να επικεντρωθεί στο μετριασμό του κλίματος, την ψηφιοποίηση και ένα νέο πρόγραμμα υγείας. Η Επιτροπή δεσμεύτηκε να προτείνει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανάκαμψης, μαζί με αναθεωρημένες προτάσεις για το ΠΔΠ 2021-2027. Και εδώ καλό είναι να βάλουμε και τα τελευταία 500 δισεκατομμύρια ευρώ που προαποφάσισαν οι Μέρκελ Μακρόν για μη επιστρεπτέες ενισχύσεις, αλλά να δούμε και τις αντιρρήσεις των τεσσάρων (Αυστρία, Δανία, Σουηδία, και Ολλανδία). Εδώ ανήκει και το άνοιγμα πίστωσης 1 τρισεκατομμυρίου ευρώ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ECT) [εκ των οποίων τα 750 δισεκατομμύρια ευρώ για την ανακούφιση του δημόσιου χρέους] και για την αύξηση της ρευστότητας και την πρόσβαση σε πιστώσεις.
Πάντως, τα ποσά που έχουν αποτελέσει αντικείμενο πρότασης ή απόφασης, ή μέρος αιτήματος που ευρίσκεται υπό… επεξεργασία, είναι τα εξής:
1. Αποτέλεσμα της τηλεδιάσκεψης των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ε.Ε. στις 10 Μαρτίου 2020 (13/3/2020). Στις προτεραιότητες που προσδιορίστηκαν οι ταγοί της Ε.Ε. ενέταξαν: Περιορισμός της εξάπλωσης του ιού (με κλείσιμο συνόρων αλλά και κατάλληλες λύσεις για διασυνοριακούς εργαζόμενους. Παροχή ιατρικού εξοπλισμού, σε συνεργασία με τη βιομηχανία, και διεξαγωγή κοινών δημόσιων προμηθειών. Προώθηση της έρευνας.
2. Αποτέλεσμα της τηλεδιάσκεψης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 26ης Μαρτίου 2020 (30/3/2020). Συνεχίστηκαν οι κοινές προσπάθειές τους για συντονισμό για την αντιμετώπιση της COVID-19 και πραγματοποίησαν εξάωρη τηλεδιάσκεψη επί του θέματος, αλλά απέτυχαν να συμφωνήσουν σχετικά με τα κατάλληλα χρηματοδοτικά μέσα.
3. Αποτέλεσμα της βιντεοδιάσκεψης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 23ης Απριλίου 2020 (29/4/2020). Εκεί οι ηγέτες της Ε.Ε. επέδειξαν μεγαλύτερη προθυμία να επιτύχουν μια συντονισμένη απάντηση σε επίπεδο Ε.Ε. για να αντιμετωπίσουν την κρίση του ιού κορωνοϊού από ό,τι στο παρελθόν. Συμφώνησαν να «εργαστούν για τη δημιουργία «ενός επειγόντως αναγκαίου ταμείου ανάκαμψης».
4. Ο προϋπολογισμός της Ε.Ε. για το 2020: Αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού (16/4/2020), μέσω πακέτου του προϋπολογισμού της Ε.Ε. με 40,4 δισεκατομμύρια ευρώ που αναλύεται ως εξής: Ανακατεύθυνση προγραμμάτων για 232 εκατομμύρια ευρώ ακολούθησε πρόταση για κινητοποίηση επιπλέον 128,6 εκατομμυρίων ευρώ για πολιτική προστασία στην Ε.Ε. και στο εξωτερικό. Η επενδυτική πρωτοβουλία Coronavirus Response άνοιξε ρευστότητα 8 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα κράτη μέλη, συμπληρωμένη με διαρθρωτική χρηματοδότηση ύψους 29 δισεκατομμυρίων ευρώ. Επιπλέον, 3 δισεκατομμύρια ευρώ για την κάλυψη των αναγκών των ευρωπαϊκών συστημάτων υγείας για την καταπολέμηση της πανδημίας του κορωνοϊού. Και ένα κονδύλι 15,6 δισεκατομμυρίων για αντιμετώπιση του αντίκτυπου του κορωνοϊού, σε τρίτους εταίρους. Προτείνεται επίσης οικονομική υποστήριξη για τρίτες χώρες.
5. Χρηματοδότηση της ασφάλειας και της άμυνας της Ε.Ε.: Τομέας 5 του ΠΔΠ 2021-2027 (23-01-2020). Για το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021-2027 (ΠΔΠ). Προτάθηκε ισχυρή μείωση του πακέτου από 24 σε 16 δισεκατομμύρια ευρώ για τη δράση «Συνδέοντας την Ευρώπη», με σοβαρή αντίδραση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε αυτή τη μείωση.
6. Διορθωτικός προϋπολογισμός αριθ. 2/2020: Επείγουσα υποστήριξη στον τομέα της υγείας για την αντιμετώπιση της επιδημίας του κορωνοϊού (15/4/2020), που στοχεύει στη χρηματοδότηση προτεινόμενων δράσεων στο πλαίσιο του Μέσου Στήριξης Έκτακτης Ανάγκης (ESI) και του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ένωσης (RESEU) για τη στήριξη των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης των κρατών μελών στην καταπολέμηση της πανδημίας του κορωνοϊού.
Αν επιχειρηθεί να προστεθούν τα ανωτέρω ποσά θα προκύψει ένα ανύπαρκτο συνολικό ποσό
Η οικονομική απάντηση της Ε.Ε. στον κορωνοϊό είναι ίση με 3,39 τρισεκατομμύρια ευρώ
Όμιλος ΕΤΕπ, χρηματοδότηση επιχειρήσεων 200 δισ. ευρώ
Πρόγραμμα SURE για στήριξη της εργασίας. 100 δισ. ευρώ
Εθνικά μέτρα ρευστότητας (κανόνες κρατικών ενισχύσεων της ΕΕ) 2.450 δισ. ευρώ
Εθνικά μέτρα που λαμβάνονται βάσει της ευελιξίας των δημοσιονομικών κανόνων της Ε.Ε. 330 δισ. ευρώ
Υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας Πανδημικής Κρίσης στα κράτη μέλη 240 δισ. ευρώ
Άμεση δημοσιονομική στήριξη της Ε.Ε. 70 δισ. ευρώ
ΣΥΝΟΛΟ 3.390 δισ. ευρώ
Το όλο πλαίσιο κλείνει με την παροχή οικονομικής καθοδήγησης στα κράτη μέλη, που περιλαμβάνεται στην εαρινή δέσμη μέτρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το εξάμηνο, που παρουσιάστηκε στις 20 Μαΐου, στο πλαίσιο της πανδημίας. Οι συστάσεις εστιάζονται στην άμβλυνση των σοβαρών συνεπειών της κρίσης βραχυπρόθεσμα και στην επανέναρξη της ανάπτυξης βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα, σύμφωνα με τους στόχους μας για την πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Δίνουν επίσης ιδιαίτερη έμφαση στην υγεία. Ως συμπέρασμα εξάγεται ότι οι κάθε είδους υπολογισμοί των ποσών που ενδεχομένως θα προκύψουν για τη χώρα μας είναι έωλοι και χωρίς κανένα επιχείρημα.
του Γιώργου Μαρκατάτου
