-Μία ώρα μέσα στην κυψέλη της εργασίας
-Η παρασκευή του χαλβά και ολίγα περί της θρεπτικής του αξίας
-Η ιστορία του εργοστασίου και η σημερινή παραγωγή του
Ο πρόσχαρος θόρυβος των μηχανών που κινούνται και δημιουργούν τας ανέσεις και τα μέσα της συγχρόνου ζωής, μας ετράβηξαν προχθές περιπατώντες προς την Πλεύναν, μέχρι του εργοστασίου Καλούλη.
Από τα συρματόπλεκτα παράθυρα διεκρίναμεν τας μηχανάς εν κινήσει ευρισκομένας, τα λουριά περιστρεφόμενα με τον ίδιον πάντοτε ταχύν ρυθμόν και τους εργάτας ζυμώνοντας μέσα εις λέβητας ένα προϊόν που είχε κάτι από την όψη του χαλβά.
Εξαφανιζόμεθα. Και προχωρούμεν μέσα εις το γραφείον, όπου τύχη αγαθή μάς φέρει αντιμετώπους με τον αγαπητόν φίλον Γεώργιον Καλούλην, τον σημερινόν ιδιοκτήτην και διευθυντήν του εργοστασίου.
Η χαρά του είναι πρόδηλος. Και όταν διασταυρούται με την ιδικήν μας περιέργειαν, μετατρέπεται εις προθυμίαν ευγενικήν που μας οδηγεί εις τα άδυτα του εργοστασίου.
Εδώ, μετά την έκθεσιν – ας πούμε – των προϊόντων, ένα τμήμα που ιδρύεται τώρα μόλις από την ανήσυχον φροντίδα και την φιλοδοξίαν του υποχρεωτικού μας φίλου και καλού επιχειρηματίου Καλούλη, είναι το τμήμα της λουκουμοποιίας, που συστηματοποιείται κατά τρόπον παρέχοντα πλήρη την εξασφάλισιν της επιτυχίας του.
Ο Καλούλης σκέπτεται να ευρύνη όσο το δυνατόν περισσότερον τας εργασίας αυτού του τμήματος. Έχει μελετήσει την εξαγωγήν λουκουμίου εις το εξωτερικόν, που θα ηδύνατο όχι μόνον κέρδη να προσκομίση εις τον επιχειρηματίαν και εργασίαν εις χέρια αργούντα σήμερον, αλλά και ένα νέον πόρον συναλλάγματος δια το καχεκτικόν, από της απόψεως ταύτης, κράτος μας, να δημιουργήση. Αλλά… αλλά φοβηθήτε την στενοκεφαλιάν και την αδαημοσύνην του Υπουργείου της Εθνικής Οικονομίας, που απορρίπτει την αίτησιν του Καλούλη περί εισαγωγής νέων ποσοτήτων σακχάρου. Τι του χρωστάτε, παρακαλώ, αυτού του κράτους – μητρυιάς; Σκληρόκαρδης και ατέγκτου;
Αριστερά όπως προχωρούμεν εις το εργοστάσιον ευρίσκεται το τμήμα της κουφετοποιίας. Είναι αρκετά περίεργος και ενδιαφέρων ο τρόπος της περιχύσεως των πυρήνων των κουφέτων – σιροπιού ή αμυγδάλου – που γίνεται τη βοηθεία του ατμού μέσα εις περιστρεφόμενα δοχεία καταλλήλους προς τούτο διαθέτοντα κοιλότητας. Αλλά προχωρούμεν εις το πλέον ενδιαφέρον τμήμα του εργοστασίου της χαλβαδοποιίας.
Η παρασκευή του χαλβά
Μέσα εις μίαν αίθουσαν ευρυχωροτάτην, μέσα εις την οποίαν οι εγκαταστάσεις των μηχανημάτων έχουν γίνει κατά τρόπον πληρούντα την όρασιν από το θείον όραμα της δημιουργού κινήσεως, γίνεται η παρασκευή του χαλβά. Δύο κινητήριοι μηχαναί δυνάμεως 35 ίππων και τροφοδοτούμεναι με κινητήριον δύναμιν από ένα ατμολέβητα δυνάμεως 50 ίππων, τοποθετημένου εις τον προθάλαμον αυτού του τμήματος, δύο χαλβαδολέβητες αρκετά μεγάλοι, δύο φριγεία σησαμιού, πλήθος ιμάντων και άλλα μικρότερα μηχανήματα ευρίσκονται εις παράταξιν πρόθυμα να παράσχουν τας υπηρεσίας των εις τους εργάτας και τας εργάτιδας που απασχολούνται με την παρασκευήν του χαλβά.
Ο Καλούλης πάντα ευγενικός και πρόθυμος μας εξηγεί τον μηχανισμόν της παρασκευής του. Ο χαλβάς ως γνωστόν αποτελείται από 50% ταχινέλαιον και 50% σάκχαρον. Το ταχινέλαιον το παράγει ο ίδιος εις το εργοστάσιόν του από σησάμι, όπως είναι γνωστό, αφού τούτο πλυθή, αποφλοιωθή, φριγή (καβουρντισθή) και αλεσθή δια καταλλήλων μηχανημάτων. Το έτοιμον πλέον ταχινέλαιον αναμιγνύεται δια ζυμώσεως εις καταλλήλους λέβητας μετά του σακχάρου του χαλβά, κοινώς καλουμένου ινβερτοσακχάρου ή αγντά. Η ζύμωσις αύτη γίνεται δια της χειρός και διαρκεί ημίσειαν ώραν, μεθ’ ην το προϊόν είναι πλέον έτοιμον, ομοιάζει δε προς την ζύμην του άρτου, και δύναται να λάβη οιονδήποτε σχήμα, αναλόγως των δοχείων εις τα οποία τοποθετείται.
Παρακολουθούμεν όλην αυτήν την ρυθμικήν εργασίαν, που τόσον ενδιαφέρον παρουσιάζει, όλα καθαρά, όλα περιποιημένα. Η εργασία διεξάγεται με τάξιν και με ρυθμόν. Και σκεπτόμεθα ότι επί τέλους το προϊόν αυτό, πολύ άσχημα κάμνομεν οι Έλληνες να το χρησιμοποιούμεν μόνον ως νηστίσιμον. Εις άλλας χώρας έχει κατανοηθή η αξία του και η χρησιμοποίησίς του είναι τακτική και διαρκής. Δεν περιορίζεται μόνον εις τας περιόδους των θρησκευτικών νηστειών. Και πολύ δικαίως. Διότι ο χαλβάς είναι τροφή θρεπτικωτάτη, αφού περιέχει κατά τον πίνακα του Κωχ, 1500 θερμίδας τα 100 γραμμάρια, την στιγμήν που μόλις 2.100 – 2.200 θερμίδας χρειάζεται ημερησίως ο διανοητικώς εργαζόμενος άνθρωπος και 2.400 ο χειρώναξ.
Εκτός δε των θρεπτικών του ουσιών εμπεριέχει και βιταμίνας και μάλιστα και τας βιταμίνας του φλοιού του σησάμου, οίτινες λόγω της λιπαρότητος του χαλβά δεν καταστρέφονται αλλά διατηρούν τας θρεπτικάς των ιδιότητας. Ως εκ του ότι δε το σησαμέλαιον δεν περιέχει οξέα, ο χαλβάς ενδείκνυται ως τροφή και δια τους στομαχικούς.
Εις την Ελλάδα, μολονότι δεν έχει εκτιμηθή δεόντως ο χαλβάς ως τροφή, λειτουργούν περί τα 35 εργοστάσια χαλβαδοποιίας με παραγωγή 3 – 3 1/2 εκατομμυρίων κιλών, ποσόν εκ του οποίου σημαντικόν μέρος εξάγεται εις Αλβανίαν, Αίγυπτον, Αλγέριον κ.ά. μέρη εις τα οποία ο χαλβάς τρώγεται καθ’ όλον το έτος και όχι μόνον κατά τας νηστισίμους ημέρας.
Και ολίγη ιστορία
Από τον Καλούλην λαμβάνομεν ωρισμένας άλλας ενδιαφερούσας πληροφορίας. Ούτω το εργοστάσιον τούτο ιδρύθη τω 1884 από τον Ιωάννην Καλούλην και ησχολείτο με την χαλβαδοποίησιν, την ζαχαροπλαστικήν και την οινοπνευματοποιίαν. Το τελευταίον τούτο τμήμα ελειτούργει μέχρι της αυξήσεως της φορολογίας του οινοπνεύματος. Το 1896 κατά τας εις Καλάμας επίσκεψίν των επεσκέφθησαν το εργοστάσιον ο τότε Βασιλεύς Γεώργιος μετά του διαδόχου Κωνσταντίνου, τότε δε παρεχωρήθη και εις τον ιδιοκτήτην του Ιωάννην Καλούλην ο τίτλος του προμηθευτού της Βασιλικής Αυλής.
Προ της ποτοαπαγορεύσεως εις την Αμερικήν ησχολείτο με την ποτοποιίαν και εις ευρείαν μάλιστα κλίμακα. Από το 1929 διευθύνεται από τον φιλοπρόοδον σημερινόν ιδιοκτήτην του Γ. Καλούλην και ασχολείται με την χαλβαδοποιίαν, την λουκουμοποιίαν, την κομφετοποιίαν και καραμελοποιίαν με ετησίαν παραγωγήν 130 – 140 τόννων χαλβά λουκουμίου.
Αποχαιρετούμε τον φίλτατο Καλούλη με πλούτον εντυπώσεων και με μιαν ευχάριστον διάθεσιν, την διάθεσιν που γεννά εις τον άνθρωπον ο ρυθμός της εργασίας και της συμβολής του εις την αέναον αναδημιουργίαν. Και αυτή η διάθεσις είναι που μας αναγκάζει να γράψωμε το παρόν και να βροντοφωνάξωμεν προς όλα τα σημεία του ορίζοντος:
-Κύριοι, έχομε χρέος να υποστηρίξωμε την εγχωρίαν βιομηχανίαν, όταν, όπως εδώ συμβαίνει, γνωρίζει και αυτή τας υποχρεώσεις της απέναντι του κοινωνικού συνόλου.
Α.Φ.
