Την ενίσχυση της οικονομίας κατά 7% του ΑΕγχΠ των Δυτικών Βαλκανίων ανακοίνωσε στις 6 Οκτωβρίου 2020 αρμόδιος αξιωματούχος της Κομισιόν μέσω οικονομικού και επενδυτικού σχεδίου, πράγμα που γίνεται πιο επιτακτικό λόγω της κρίσης COVID-19. Είναι μια μεγάλη πρόκληση για την περιοχή να ανακάμψει οικονομικά μετά την πανδημία. Έτσι, σωστά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θέλει να προχωρήσουμε και να παρέχουμε ένα ουσιαστικό σχέδιο για τα Δυτικά Βαλκάνια. Να προσθέσουμε ότι το σχέδιο σκοπεύει να ενισχύσει την περιφερειακή συνεργασία και να επιταχύνει τη σύγκλιση με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για ένα σχέδιο 9 δισεκατομμυρίων ευρώ που αποτελείται από 10 εμβληματικές πρωτοβουλίες συν άλλους τομείς οικονομικών επενδύσεων[1]. Αναρωτιέται κανείς αν υπάρχει και ποιος είναι ο βαθμός προετοιμασίας ελληνικών επιχειρήσεων να συμμετάσχουν στο επενδυτικό και οικονομικό αυτό σχέδιο.
Δυτικά Βαλκάνια
Ποιοι είναι οι βασικοί τομείς; Έχουμε, πρώτον, το βιώσιμο σύστημα μεταφορών. Αν κοιτάξετε τα Δυτικά Βαλκάνια, θα δείτε ότι η μεγάλη υποδομή εξακολουθεί να λείπει. Πρέπει να συνδέσουμε την περιοχή με την Ευρώπη πολύ καλύτερα, αλλά πρέπει επίσης να συνδέσουμε την περιοχή εντός. Έτσι, αποφασίσαμε να παράσχουμε σχέδια για τη σύνδεση όλων των πρωτευουσών με το δρόμο και το σιδηρόδρομο.
Ο δεύτερος τομέας που θα ήθελα να επισημάνω είναι η καθαρή ενέργεια. Όπως γνωρίζετε, η περιοχή εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη χρήση άνθρακα και λιγνίτη. Μπορούμε να μειώσουμε τις εκπομπές τους κατά περισσότερο από 60% αμέσως.
Το τρίτο είναι η πράσινη μετάβαση. Πρέπει να καθαρίσουμε τον αέρα, πρέπει να τους βοηθήσουμε να δημιουργηθούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Το τέταρτο μεγάλο στοιχείο της προσφοράς μας στα Βαλκάνια σχετίζεται με την ψηφιακή οικονομία. Πρέπει να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες για μια μελλοντική ισχυρή και ανθεκτική οικονομία, και σε αυτό το ψηφιακό είναι το κλειδί.
Και τέλος, φυσικά, είμαστε έτοιμοι και πρόθυμοι να επενδύσουμε στο ανθρώπινο κεφάλαιο, είτε πρόκειται για εκπαίδευση είτε για τον κοινωνικό τομέα.
Το όλο σχέδιο βασίζεται σε μια περιφερειακή προσέγγιση. Περιφερειακή προσέγγιση που σημαίνει περιφερειακή συμμετοχή, περιφερειακός αντίκτυπος και περιφερειακή συμβολή.
Δεν παρέλειψε να τονίσει ο Ευρωπαίος αξιωματούχος ότι για την επιτυχία του σχεδίου απαιτείται η εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να δημιουργηθεί σωστό επιχειρηματικό περιβάλλον για τις ευρωπαϊκές εταιρείες. Η διαδικασία αυτή απαιτεί μια εύρυθμη λειτουργία του συστήματος δικαίου, ανεξάρτητο δικαστικό σώμα και ένα αξιόπιστο φορολογικό σύστημα που θα προσελκύσει επενδυτές στην περιοχή.
Τουρκία
Οι ανακοινώσεις του είδους δεν παραλείπουν τη γείτονα Τουρκία, που τονίζεται σε όλους τους τόνους ότι παραμένει βασικός εταίρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης[2]. Ωστόσο, η Τουρκία συνέχισε να απομακρύνεται περισσότερο από την Ευρωπαϊκή Ένωση με σοβαρή οπισθοδρόμηση στους τομείς της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ανεξαρτησίας του δικαστικού σώματος. Όπως δήλωσε το Συμβούλιο το 2018 και το 2019, οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας έχουν σταματήσει ουσιαστικά και δεν μπορούν να εξεταστούν περαιτέρω κεφάλαια για το άνοιγμα ή το κλείσιμο.
Η έκθεση που παρουσιάζεται σήμερα επιβεβαιώνει ότι εξακολουθούν να ισχύουν τα υποκείμενα γεγονότα που οδηγούν σε αυτήν την αξιολόγηση, παρά την επανειλημμένη δέσμευση της κυβέρνησης για το στόχο της ένταξης στην Ε.Ε. Ο διάλογος και η συνεργασία με την Τουρκία συνεχίστηκαν, ιδίως για την αντιμετώπιση προκλήσεων που σχετίζονται με τη μετανάστευση, παρά τις ανησυχίες για τα γεγονότα στα ελληνοτουρκικά σύνορα το Μάρτιο του 2020.
Υπενθυμίζουμε ότι πρόσφατα, σε ανάλυσή μας για τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Κορυφής 1-2 Οκτωβρίου, είχαμε επισημάνει το εδάφιο που αναφερόταν στη δήλωση για την Τουρκία… «ότι, υπό την προϋπόθεση ότι θα γίνουν εποικοδομητικές προσπάθειες για την παύση των παράνομων δραστηριοτήτων έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε να ξεκινήσει μια θετική πολιτική ατζέντα Ε.Ε.-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό η Τελωνειακή Ένωση και η διευκόλυνση του εμπορίου»…
Το ίδιο επαναφέρεται και στη σελίδα 53 της ανακοίνωσης της Κομισιόν, την οποία φαίνεται ότι η γείτονα γράφει στα παλαιότερα των υποδημάτων της, όπως και στις προκλήσεις κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας και στις παραινέσεις του ΟΗΕ!
Η Τουρκία από μόνη της σπρώχνει την Ε.Ε. να στραφεί εναντίον της, μη γνωρίζοντας ότι οι δυνάμεις αναστολής που εκφράζονται λόγω γερμανικών συμφερόντων έχουν και κάποια όρια!
Οι εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο συνέχισαν να υπονομεύουν την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια. Υπό το φως των συνεχιζόμενων μη εξουσιοδοτημένων τουρκικών δραστηριοτήτων εξερεύνησης υδρογονανθράκων στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου, την υπογραφή μνημονίου συμφωνίας με την εθνική συμφωνία της Λιβύης και την απότομη αύξηση των προκλητικών ενεργειών προς την Ελλάδα, η Επιτροπή έχει επανειλημμένα παροτρύνει την Τουρκία να αποφύγει κάθε είδους απειλή, πηγή τριβής ή δράσης που βλάπτει τις σχέσεις καλής γειτονίας και την ειρηνική επίλυση των διαφορών. Η Επιτροπή έχει, επίσης, τονίσει επανειλημμένα όλα τα κυρίαρχα δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ[3]. Αυτά περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το δικαίωμα σύναψης διμερών συμφωνιών και την εξερεύνηση και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων σύμφωνα με το κεκτημένο της Ε.Ε. και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας. Η κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα επί των θαλάσσιων ζωνών όλων των γειτονικών παράκτιων κρατών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στα οποία δικαιούνται τα νησιά τους, πρέπει να γίνουν σεβαστά και η οριοθέτηση αποκλειστικών οικονομικών ζωνών και υφαλοκρηπίδων πρέπει να αντιμετωπιστεί σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο μέσω διαλόγου, πίστης και επιδίωξης σχέσεων καλής γειτονίας.
Σε αντίδραση στις μη εξουσιοδοτημένες δραστηριότητες γεώτρησης της Τουρκίας, η Ε.Ε. ενέκρινε ένα πλαίσιο στοχοθετημένων μέτρων κατά της Τουρκίας το Νοέμβριο του 2019 και αποφάσισε το Φεβρουάριο του 2020 να προσθέσει δύο άτομα στον κατάλογο των ονομασιών βάσει αυτού του πλαισίου κυρώσεων.
Η αλλοπρόσαλλη πολιτική που ακολουθεί η Τουρκία δεν μπορεί να της επιφυλάσσει παρά δεινά, στα οποία ενδέχεται να εμπλέξει και τους γείτονές της εν… αδίκω!
Του Γιώργου Μαρκατάτου
[1] https://ec.europa.eu/commission/commissioners/2019-2024/varhelyi/announcements/press-conference-commissioner-oliver-varhelyi-enlargement-package-2020-and-economic-and-investment_en
[2] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_20_1816
[3] file:///C:/Users/Admin/Documents/20201006-communication-on-eu-enlargement-policy_en.pdf
