Εν αναμονή νέων ισορροπιών
ΗΠΑ-Ε.Ε.-Τουρκίας- Ελλάδας
Η αλλαγή σκυτάλης στο Λευκό Οίκο-όταν αυτή οριστικοποιηθεί εκτός απροόπτου- έχει δημιουργήσει, εκ των προτέρων και χωρίς σαφή στοιχεία, την προσδοκία, που αγγίζει την ψευδαίσθηση, ότι η αμερικανική πλάστιγγα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις θα γείρει υπέρ της Αθήνας.
Υπάρχουν, ωστόσο, δύο σταθερές μεταβλητές που δε συνάδουν με την επιδιωκόμενη ευφορία στις ελληνοαμερικανικές, αλλά και ελληνοτουρκικές σχέσεις:
-Η πάγια πολιτική της Ουάσιγκτον απέναντι στα ελληνοτουρκικά είναι η μη ανάμειξή της, χωρίς αυτό να σημαίνει και πολιτική ίσων αποστάσεων, διότι οι ΗΠΑ παίρνουν πάντα πολύ σοβαρά υπόψη τους τη θέση της Τουρκίας ως ισχυρού κράτους μέλους του ΝΑΤΟ, και δεν υιοθετούν πλήρως τις ελληνικές θέσεις, είτε στο θέμα των 10 ν.μ. του ελληνικού εναερίου χώρου είτε στο θέμα των χωρικών υδάτων (όπως μας υπενθύμισε η πρόσφατη νομική θέση του Στέητ Ντιπάρτμεντ προς το Κογκρέσο). Με αποτέλεσμα οι ΗΠΑ να μην ενοχλούνται και τόσο πολύ από τη δημιουργία «τετελεσμένων» της Τουρκίας απέναντι στην Ελλάδα…
-Η σταθερή «παντός καιρού» επιθετική και παράνομη πολιτική της Άγκυρας απέναντι στην Ελλάδα, με αποκορύφωμα τις επαναλαμβανόμενες τουρκικές ΝΑVΤΕΧ στην περιοχή Ρόδου- Καστελόριζου- Κρήτης για παράνομες έρευνες του Όρους Ρέις στην παράνομη τουρκική ΑΟΖ, που δε μειώνεται όσο αυξάνονται οι φραστικές διαμαρτυρίες Ελλάδας και εταίρων.
Για την Ουάσιγκτον ένα μείζον θέμα στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις ήταν και παραμένει η εγκατάσταση και χρησιμοποίηση των S- 400 στην Τουρκία, με το αμερικανικό Κογκρέσο να προωθεί την άμεση επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας. Ο Ντ. Τραμπ είχε φρενάρει το θέμα, αλλά βεβαίως δεν μπορούσε να το αρνηθεί, αφού η πλειοψηφία των γερουσιαστών έχουν ταχθεί υπέρ των κυρώσεων. Μια κυβέρνηση Μπάιντεν, μέσα σε ένα Κογκρέσο Δημοκρατικών, δεν μπορεί επίσης να παραβλέψει το θέμα. Όμως, και η κυβέρνηση Μπάιντεν (όπως και η προηγούμενη κυβέρνηση Ομπάμα) ενδεχομένως να σκεφθεί πολλές φορές αν θα τα βάλει με έναν από τους πιο ισχυρούς συμμάχους στο ΝΑΤΟ.
Το θέμα, όμως, φαίνεται ότι απασχολεί σοβαρά και την Άγκυρα στη μετά-Τραμπ εποχή, γι’ αυτό και ο Τούρκος ΥΕΘΑ Ακσάρ έσπευσε να προτείνει στην Ουάσιγκτον την ενεργοποίηση ομάδας εργασίας «που θα εξετάσει τη συμβατότητα των S- 400 με τα αμερικανικά αεροσκάφη F- 35», χωρίς περισσότερες λεπτομέρειες.
Η πολιτική Μπάιντεν απέναντι στην Τουρκία θα δοκιμαστεί στη Λιβύη, στη Συρία, αλλά ευρύτερα και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Άγνωστη ακόμα παραμένει η τύχη των αμερικανικών πυρηνικών όπλων στη βάση του Ιντσιρλίκ, καθώς προεκλογικώς ο Μπάιντεν έχει δεσμευτεί στην απόσυρσή του από ξένα εδάφη -εκτός της βάσης στο Ραμστάιν (Γερμανία).
Η αναδιάρθρωση της σχέσης Ουάσιγκτον – Άγκυρας με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση θέτει την Ε.Ε. μπροστά στα δικά της διλήμματα για την πορεία των σχέσεών της με την Τουρκία.
Αν, δηλαδή, η Ε.Ε., στην αναμενόμενη αναθέρμανση των σχέσεών της με την Ουάσιγκτον του κ. Μπάιντεν, θα είναι πρόθυμη να ακολουθήσει την αμερικανική κυβέρνηση σε πορεία πιθανών κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας. Σε αυτή την περίπτωση, η Αθήνα θα έχει μεγαλύτερα περιθώρια κυρωτικών κινήσεων απέναντι στην Άγκυρα, συνεπικουρούμενη από ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Γαλλία Αυστρία κ.ά.), προκειμένου να σταματήσει η παράνομη τουρκική πολιτική απέναντι στην Ελλάδα.
Αν, όμως, η Ε.Ε. (με πρωταγωνίστρια τη Γερμανία, αλλά και την Ιταλία, την Ισπανία κ.ά.) επιλέξει να επιχειρήσει το ρόλο «της γέφυρας» ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Τουρκία, για να μην πληγωθούν πολύ οι σχέσεις Ε.Ε.-Τουρκίας, τότε η Αθήνα δε θα έχει μεγάλο περιθώριο καταλυτικών κινήσεων σε βάρος της Τουρκίας.
Της Κύρας Αδάμ
