Τα Χριστούγεννα είναι μέρες χαράς και αγάπης. Τα φετινά Χριστούγεννα των ηλικιωμένων, όμως, θα είναι σίγουρα διαφορετικά. Φιλιά δε δίνουμε, αγκαλιές δεν παίρνουμε, χειραψίες δεν κάνουμε, αγκαλιάζουμε από μακριά, χαμογελάμε σφιχτά και ανταλλάσσουμε ματιές υπομονής.
Οι πιο ευάλωτοι αγαπημένοι μας αυτήν την εποχή είναι σίγουρα οι γονείς μας, οι παππούδες και γιαγιάδες μας, δηλαδή οι ηλικιωμένοι με τα φωτεινά μάτια, τα μάτια μίας ψυχής ταλαιπωρημένης αλλά διψασμένης για αγάπη.
Η μοναξιά των ηλικιωμένων εν καιρώ πανδημίας έχει υπερδιπλασιαστεί
Η μοναξιά είναι, αν όχι το χειρότερο, ένα από τα χειρότερα συναισθήματα που βιώνει ένας άνθρωπος και ειδικά όταν είναι στην τρίτη ηλικία. Τώρα ειδικά με την πανδημία του κορωνοϊού αυτή η μοναξιά έχει υπερδιπλασιαστεί, επισημαίνει η διεθνής βιβλιογραφία, γιατί όλοι αυτοί οι άνθρωποι έχουν στερηθεί υποχρεωτικά τη συντροφιά μας, τη συντροφιά των παιδιών και εγγονών τους. Έχουν πολλές φορές στερηθεί ακόμα και τη βόλτα τους μέχρι το γειτονικό μανάβικο, το περίπτερο, τη βόλτα για λίγο περπάτημα, το παγκάκι της γειτονικής πλατείας.
Η μοναξιά των ηλικιωμένων τα Χριστούγεννα
Στατιστικές έρευνες δείχνουν ότι οι ηλικιωμένοι αισθάνονται, ειδικά τα Χριστούγεννα, πιο μόνοι από τις άλλες ημέρες και ότι το 80% των μεγάλων ανθρώπων περνούν αυτήν την ημέρα καρφωμένοι στην τηλεόραση, προσπαθώντας να διασκεδάσουν με τη χαρά των άλλων. Είναι που έχουν χάσει το σύντροφό τους, είναι που τα παιδιά τους λείπουν ταξίδι ή είναι καλεσμένα αλλού, είναι που αισθάνονται ότι δεν μπορούν να προσφέρουν πλέον και, άρα, δεν είναι χρήσιμοι και προσπαθούν να πείσουν τον εαυτό τους ότι είναι και αυτή, η μέρα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, μία ημέρα σαν τις άλλες.
Πρακτικές που εφαρμόζουμε στο Παπαδοπούλειον
Φέτος, λοιπόν, σ’ αυτές τις περίεργες γιορτές με τον κορωνοϊό να μας απειλεί, ας θυμηθούμε αυτούς τους ανθρώπους, τους δικούς μας αγαπημένους μπαμπάδες, γιαγιάδες, μαμάδες, παππούδες μας.
Ακολουθούν κάποιες πρακτικές μας στο χώρο μας, το Παπαδοπούλειον, οι οποίες αποτελούν προτάσεις μας για διαχείριση των ψυχοπιεστικών συνθηκών που βιώνουμε:
•Κοινωνική απόσταση δε σημαίνει και μοναξιά: προσπαθούμε οι ηλικιωμένοι μας να είναι ασφαλείς και όχι μόνοι, υλοποιώντας ομαδικές δραστηριότητες δημιουργικής απασχόλησης, με χριστουγεννιάτικο χαρακτήρα (κατασκευές, χορωδία, ανάγνωση βιβλίων, προβολή ταινιών κ.ά.)
•Κοινωνική απόσταση δε σημαίνει κοινωνική απομόνωση: ενθαρρύνονται – για να μη νιώθουν κοινωνικά αποκομμένοι και απομονωμένοι – να επικοινωνούν με άλλους συγγενείς και οικεία πρόσωπα, είτε με σταθερό τηλέφωνο ή κινητό, είτε με τη χρήση οιασδήποτε ηλεκτρονικής μορφής επικοινωνίας, είτε, εφόσον είναι θρησκευόμενα άτομα, με το να εξακολουθούν να παρακολουθούν τη θεία λειτουργία από το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση. Η απομόνωση μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική τους υγεία. Επίσης, ενθαρρύνεται η επικοινωνία με τους φίλους τους με οιονδήποτε από τους παραπάνω τρόπους.
•Η μακρόχρονη παραμονή εντός του χώρου: δραστηριοποίηση με τη διαμόρφωση νέας καθημερινής ρουτίνας- με τη βοήθεια του προσωπικού μας-, που περιλαμβάνει δραστηριότητες μέσα στο χώρο π.χ. το μαγείρεμα και ζαχαροπλαστική χριστουγεννιάτικων συνταγών, την περιποίηση των λουλουδιών, το διάβασμα, την άσκηση και τη φροντίδα του εαυτού τους.
•Η ενημέρωση πολλές φορές σε συνθήκες επιδημίας κάνει αναφορά σε αρνητικά σενάρια και υπάρχουν πολλές ψευδείς ειδήσεις που ενισχύουν περισσότερο το συναίσθημα του φόβου, της αβεβαιότητας και της ανασφάλειας: η ενημέρωση γίνεται από την ιατρική υπηρεσία με παραπομπή σε αξιόπιστες, συγκεκριμένες, ρεαλιστικές πηγές και με στόχο να προάγεται το αίσθημα της ασφάλειας και της ελπίδας, π.χ. τις έρευνες που γίνονται για φάρμακα και τα εμβόλια, τους ασθενείς που θεραπεύθηκαν.
•Η απώλεια του ρόλου (παππούς, γιαγιά κ.λπ.): ενθαρρύνεται η επικοινωνία με εγγόνια, παιδιά, είτε με τηλέφωνο είτε με βίντεο.
•Τέλος, προάγεται η συνεργασία με την οικογένεια στο πεδίο της ενημέρωσης σχετικά με ερωτήματα για την επιδημία, τις αλλαγές που επιφέρει στη συμπεριφορά του συγγενή τους και τις επιπτώσεις στο πεδίο των διαπροσωπικών σχέσεων.
Οι ηλικιωμένοι χρειάζονται τη συντροφιά μας όχι μόνο τις γιορτές
Οι ηλικιωμένοι αποτελούν πυλώνα ζωής της κοινωνίας μας. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που μας μεγάλωσαν, που μας νοιάστηκαν, που μας δίδαξαν, που διαμόρφωσαν τον άνθρωπο που είμαστε σήμερα. Το γεγονός ότι μεγάλωσαν, δε σημαίνει ότι δεν τους αξίζει η ίδια μεταχείριση με τους νέους, ότι δεν έχουν λόγο σε οτιδήποτε αφορά την οικογένεια και, σε καμία περίπτωση, ότι δεν έχουν ανάγκη τη συντροφιά μας. Τόσο την περίοδο των εορτών όσο και όλο το χρόνο.
Άγγιγμα ψυχής και όχι σώματος αυτά τα Χριστούγεννα
Ας είναι, λοιπόν, τα Χριστούγεννα αυτά μια ευκαιρία να μιλήσουν οι ψυχές μας, να μιλήσουν τα μάτια μας, να γελάσουμε, έστω και από απόσταση, γιατί η αγάπη δε χρειάζεται τα άγγιγμα του σώματος, αρκεί και το άγγιγμα της ψυχής.
Μια μεγάλη χριστουγεννιάτικη αγκαλιά χρειάζονται από εμάς, κι ας είναι και από απόσταση.
Της Γιώτας Παπαγεωργίου
Ψυχολόγου, Παπαδοπούλειον – Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων
