Το παράδοξο με το χρόνο, που είναι συνεχής, είναι ότι εμείς τον κόβομε…Το κάνομε ως προϋπόθεση για τις κάθε είδους μετρήσεις που μας χρειάζονται στον πεπερασμένο χρόνο της ανθρώπινης ζωής. Εκείνος όμως συσσωρεύει διαρκώς δεδομένα από γεγονότα και καταστάσεις και πορεύεται μέσω της αυτοματισμένης επεξεργασίας τους σε διαδρομές απροσδιόριστες για τη δική μας τάξη μεγέθους, ελάχιστης μπροστά στην απειροσύνη του. Εκείνο που μας απομένει είναι ο αναστοχασμός των γεγονότων και των καταστάσεων που έχουν διαδραματιστεί με σκοπό την κατάληξη σε συμπεράσματα, όσο το δυνατό πιο αντιπροσωπευτικά, που θα μας χρησιμεύουν στην πορεία μας κατά τον επακόλουθο χρόνο. Αυτή είναι η αφετηρία για το σύντομο απολογισμό των συμβάντων κατά τον παρελθόντα χρόνο και των στοχαστικών προσεγγίσεων σχετικά με τον μέλλοντα χρόνο, που ακολουθεί.
Τα γεγονότα του 2020 έσβησαν κάθε προσδοκία μας ότι η ζωή στον πλανήτη μας θα εξελίσσεται μόνιμα με ρυθμούς προόδου, δηλαδή ότι θα ακολουθεί ανοδική ποσοτικά και ποιοτικά τροχιά, σε γενικές γραμμές.
Θεωρούσαμε, οι περισσότεροι, ότι η υγεία, η απασχόληση, η ασφάλεια και κυρίως η δημοκρατία στηρίζονταν σε σταθεροποιημένα συστήματα αποτροπής κινδύνων. Είχαμε ξεχάσει, μετά από πολλές δεκαετίες ομαλών εξελίξεων, ότι οι σχέσεις στον φυσικό και στο κοινωνικό χώρο έχουν δυναμικό χαρακτήρα και ότι οι ισορροπίες, μεταξύ των συστημάτων τους, μπορούν να διαταράσσονται από αυξομειώσεις ισχύος ή ακόμα και από απρόβλεπτα νέα στοιχεία που υπεισέρχονται και δημιουργούν καταλυτικού χαρακτήρα επιδράσεις. Η κατάσταση πανδημίας, που βιώνει παρατεταμένα η ανθρωπότητα λόγω του νέου κορωνοϊού, διέψευσε τις πεποιθήσεις μας ότι η προ εκατονταετίας προηγούμενη θα ήταν η τελευταία και έφερε και πάλι στο προσκήνιο την κοινή υποχρέωση όλων των χωρών να διαμορφώσουν από κοινού σταθερές πολιτικές στον τομέα της δημόσιας υγείας. Εκτός από το ότι η δημόσια υγεία αποτελεί το κρισιμότερο δημόσιο αγαθό, διαπιστώσαμε ότι τα έκτακτα και σπασμωδικά μέτρα για την προστασία της επενεργούν αρνητικά και σε άλλους τομείς, όπως η οικονομία και η απασχόληση.
B) Στη χώρα μας, εξ` άλλου, διαπιστώσαμε με κραυγαλέο τρόπο, ότι η πολιτική του «άστο γι` αργότερα» και η εκτεταμένη διαφθορά στη δημόσια διοίκηση, που πιστεύαμε ότι αποτελούν στοιχεία που ενδιαφέρουν στατιστικές έρευνες, απετέλεσαν τα κύρια αίτια του ανοίγματος σε βάρος μας της ψαλίδας ισχύος σε σχέση με τη γειτονική μας χώρα. Αυτή η διαφορά ισχύος τελικά τροφοδότησε το υπόβαθρο προβολής και επιβολής του οθωμανικού «τσαμπουκά» που τον βιώσαμε σε πλήρη έκταση και σε πολλές φάσεις κατά τη χρονιά που πέρασε.
Γ) Τέλος, τα τραγελαφικά πολιτικά γεγονότα που εξελίσσονται στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής φέρνουν ξανά στο προσκήνιο τις απειλές που δέχονται τα δημοκρατικά καθεστώτα από το λαϊκισμό που διατηρεί ισχυρά ερείσματα σε μεγάλα κοινωνικά στρώματα. Η ανισοκατανομή του πλούτου και το περιορισμένο κρατικό ενδιαφέρον για την εκπαίδευση των νέων αποτελούν τους κύριους τροφοδότες αυτού του λαϊκισμού, ενισχύοντας έτσι και τους κινδύνους για τα δημοκρατικά πολιτεύματα.
Οι περιορισμοί των μετακινήσεων και η παραμονή στο σπίτι λόγω της πανδημίας δίνουν τη δυνατότητα σε όλους μας, πολίτες και κυβερνήσεις, να ξανασκεφθούμε όλα αυτά τα στοιχεία που με έμφαση εμφανίστηκαν κατά το έτος που πέρασε και κυρίως να εμβαθύνομε στα αίτια που τα προκάλεσαν. Έτσι θα μπορέσομε να διεισδύσομε από τα καταγραφόμενα εξωτερικά χαρακτηριστικά στις βαθύτερες αιτίες παραγωγής τους και, ως μέλη συγκροτημένων κοινωνικών συνόλων, να κάνει ο καθένας το καθήκον του. Και, ακόμα περισσότερο, οι κυβερνώντες ως εντολοδόχοι των εκλογέων τους, να κάνουν για τον καθένα μας εκείνα που επιβάλλει η προσωπική συνεισφορά μας. Φαίνεται ότι, οι μεγάλες αρνητικότητες που εμφανίστηκαν κατά το έτος που πέρασε είναι ακόμα αντιμετωπίσιμες, αλλά για να οδηγηθούμε σε τελικά αποτελέσματα απαιτείται συντονισμένη δράση και συνθέσεις των ατομικών ενεργειών. Οι εμβολιασμοί και η αποτελεσματική φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με την απόκτηση εμπειρίας στην αντιμετώπιση της νόσου, αποτελούν θετικές εξελίξεις στην πορεία για ριζική αντιμετώπιση της νέας πανδημίας, με την προϋπόθεση όμως της διαμόρφωσης ενιαίας στάσης στα προληπτικά μέτρα. Τα συνδυασμένα μέτρα επιδότησης εργαζομένων και επιχειρήσεων που επλήγησαν από τα μέτρα προστασίας για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, σε συνδυασμό με τους ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής δανείων και νέους δανεισμούς, μπορούν να αντιμετωπίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις που έχουν επέλθει στον οικονομικό τομέα, αρκεί να μη καταστρατηγηθούν, με χρήση παρασιτικού χαρακτήρα τακτικών, όπως σε παλιότερες περιπτώσεις. Οι στρατηγικές συμμαχίες που συνάπτονται με σταθερά βήματα αλλά και οι στρατιωτικοί εξοπλισμοί που προγραμματίζονται με καθυστέρηση έστω, σε συνδυασμό με την πολιτική μεταβολή στην υπερατλαντική υπερδύναμη, μπορούν να ενισχύσουν το αίσθημα εθνικής ασφάλειας.
Του Νίκου Ευστρ. Μαραμπέα
