Απειλούμεναι αιματηραί συγκρούσεις
Η θέσις της Μονής
Εν μία κορυφή του Ταϋγέτου προς τα ΒΑ του Καλαθίου παρά το μέγα δάσος της Βασιλικής, υπάρχει μεγάλη και πλουσιωτάτη Μονή, της «Παναγίας της Γιατρίσσης» ονόματι. Η Μονή αύτη αρχαιοτάτη όσον και προσοδοφόρος εν τοις ορίοις των Νομών Λακωνικής και Λακεδαίμονος εις τους Δήμους Λεύκτρου της Λακωνικής και Μελιτίνης της Λακεδαίμονος κειμένη, ανέκαθεν κατέχεται υπ’ αμφοτέρων των Δήμων και από κοινού υπάγεται εις τους Επισκόπους Λακεδαίμονος και Επιδαύρου Λιμηράς και Γυθείου και Οιτύλου.
Κατά την επέτειον αυτής, εορτήν 8 Σεπτεμβρίου, γίνεται μεγαλοπρεπεστάτη πανήγυρις, όπου χιλιάδες κόσμου συρρέουσι και πολλά αναθήματα κατατίθενται.
Η Μονή αύτη κατέχει θαυμασίαν φυσικήν θέσιν και όχι δε μακράν αυτής προ ολίγων ετών τη φροντίδι του ηγουμένου Σωφρ. Σαραντοπούλου ανηγέρθησαν οικήματα, είδει σανατορίων, δια τους ασθενείς και ιδία τους φθισικούς, πολλοί των οποίων και ιάθησαν από την θαυμασίαν εκείνην ατμόσφαιραν του βουνού και του ιωδίου των θαλασσών Λακωνικού και Μεσσηνιακού κόλπου, ως υπέρκειται.
Πώς έχει η υπόθεσις
Επί της Μονής ταύτης τελευταίως προέβαλε κατακτητικά δικαιώματα ο νέος Επίσκοπος Λακεδαίμονος Γερμανός, όπερ εξήγειρε τον Δήμον Λεύκτρου εις ον κυρίως υπάγεται και μεθ’ ου έρχεται εις άμεσον επικοινωνίαν και ηνάγκασε τον Επίσκοπον Γυθείου και Οιτύλου Παρθένιον να διαμαρτυρηθή.
Ο Σος όμως Λακεδαίμονος αμετάπειστος εις την απόφασίν του και ούτω το πράγμα λαμβάνει σπουδαίον χαρακτήρα και αγών διεξάγεται εις τα Υπουργεία και την Σύνοδον εις οποίαν Επισκοπήν μονομερώς θα καταλογισθή η ευφορωτάτη Μονή αύτη.
Τα δύο χωρία
Τα γειτνιάζοντα δύο χωρία προς την Μονήν, Καστανέα – Μελετίνη της Λακεδαίμονος και Μηλέα – Λεύκτρου της Λακωνικής, εκ τούτου περιήλθον εις έχθραν μεταξύ των. Επί μήνας δι’ ήδη ολοκλήρους καθ’ ους εξακολουθεί το ζήτημα τούτο ευρίσκονται εν διαρκεί απειλή.
Ο Επίσκοπος Γυθείου – Οιτύλου
Και τοιουτοτρόπως το ζήτημα τούτο επί τόσον χρόνον εξηκολούθει ακανόνιστον, έως ου τελευταίον το δίκαιον έκλινεν υπέρ των αξιώσεων του Σου Γυθείου – Οιτύλου, ο οποίος δια να θέση τέρμα εις την εκκρεμούσαν κατάστασιν και περιφρούρηση της Μονής διέταξε να εγκατασταθή εν αυτή ο ιερομόναχος Χριστόφορος, ο οποίος προχθές και μετέβη εις την Μονήν.
Η εξέγερσις των χωρικών
Οι χωρικοί του χωρίου Καστανέας – Μελετίνης μαθόντες την εγκατάστασιν του ιερομονάχου Χριστοφόρου εξηγέρθησαν. Περί τους 50 εν όλω μετέβησαν επί τόπου και εξεδίωξαν μετά των χωροφυλάκων του εκεί σταθμού τον ιερομόναχον και κατέλαβον την Μονήν.
Οι του αντιθέτου χωρίου Καστανέας του Λεύκτρου, μαθόντες την επέμβασιν των Καστανιωτών, ωπλίσθησαν και έσπευσαν επί τόπου, εκλαβόντες, ότι δια παντός απώλεσαν την Μονήν ταύτην.
Ολίγον δειν αιματηραί σκηναί
Περί τους 100 ούτοι μανιώδεις έσπευσαν κατά των αντιπάλων των, οι οποίοι εις την εμφάνισιν της στρατιάς ταύτης εθεώρησαν καλόν ν’ αποσυρθώσι, προτάξαντες μικράν αντίστασιν ανωφελή. Οι νέοι ούτοι κατακτηταί εισώρμησαν εις την Μονήν, διέρρηξαν τας θύρας και εγένοντο κύριοι αυτής.
Φεύγοντες οι Καστανιώται ηπείλησαν, ότι την επομένην θα επήγαιναν επί τόπου περισσότεροι και δια παντός τρόπου θα εξεδίωκον τους καταλαβόντας την Μονήν.
Αι ενέργειαι των Αρχών
Τοιουτοτρόπως, ένεκα της τροπής ταύτης των πραγμάτων, απειλούνται αιματηραί συγκρούσεις.
Προς πρόληψιν τούτων ο Αστυνομικός Σταθμάρχης Λεύκτρου Μεταξάς εζήτησε παρά του ενταύθα Εισαγγελέως την ενέργειαν των δεόντων. Ο Μανουσόπουλος πάραυτα διέταξε τον αυτόθι Ειρηνοδίκην Παλαιολόγον να μεταβή επί τόπου.
Εις ομοίας δε ενεργείας προέβη και ο Εισαγγελεύς Σπάρτης.
Αλλά και μεθ’ όλα ταύτα η σύγκρουσις επίκειται και ζήτημα είναι εάν θα κατορθωθή να προληφθή.
-Αι σκηναί δια την κατάληψιν της Μονής «Γιατρίσσης»
-Απεκαταστάθη η ησυχία
«ΘΑΡΡΟΣ» 29 Φεβρουαρίου 1908
Κατά νεωτέρας ειδήσεις εκ Πλάτσης του Λεύκτρου, αι σκηναί δια την κατάληψιν της Μονής «Γιατρίσσης» υπό των δύο αντιμαχομένων χωρίων δεν απέληξαν εις ουδέν λυπηρόν αποτέλεσμα.
Καθώς και χθες εγράφομεν, την Μονήν κατέλαβον υπέρ τους 100 ωπλισμένοι κάτοικοι του χωρίου Μηλέας του Λεύκτρου εκδιώξαντες τους πρώτον καταλαβόντας αυτήν κατοίκους του χωρίου Καστανιάς του Δήμου Μελιτίνης της Λακεδαίμονος, οι οποίοι φυγόντες ηπείλησαν, ότι θα συνεκροτούντο και θα επήγαινον πάλιν προς εκδίωξιν των Μηλιανιτών και κατάληψιν της Μονής.
Ευτυχώς όμως η έγκαιρος ενέργεια των Αρχών του Δήμου Μελιτίνης εματαίωσε πάσαν απόφασιν των κατοίκων της Καστανιάς.
Εξ αντιθέτου δε και οι Αρχαί του Δήμου Λεύκτρου, ο Δήμαρχος Χρηστέας, ο Ειρηνοδίκης Παλαιολόγος και ο Αστυνομικός Σταθμάρχης Μεταξάς μεθ’ απάσης της αστυνομικής δυνάμεως μεταβάσαι επί τόπου ησύχασαν τους Μηλιανίτας, πείσασαι αυτούς ν’ αποσυρθώσιν εις τα ίδια.
Εξ υπαλλήλου δε και η εσπευσμένη ενέργεια των δύο Επισκόπων Σπάρτης Γερμανού και Γυθείου Παρθένιου συνετέλεσεν εις το αποτέλεσμα τούτο.
Εκκρεμές το ζήτημα
Εν τούτοις και μετά την ησυχίαν ταύτην το ζήτημα της καταλήψεως της Μονής υφ’ ενός των Επισκόπων μένει εκκρεμές.
Ο Επίσκοπος Σπάρτης δεν παρητήθη των αξιώσεών του, ούτε ο Σος Γυθείου εννοεί να εγκαταλείψη κεκτημένα δικαιώματα, άτινα έχει επί της Μονής.
Ως εκ τούτου δε άγνωστον ποίαν τροπήν θα λάβη πάλιν το ζήτημα. Επί του παρόντος ησύχασαν τα πράγματα, αλλά ζήτημα είναι εάν δεν θα έχωμεν επανάληψιν των σκηνών.
