Τρέχουμε να προλάβουμε τη μυρωδιά από τους βόθρους…
Στην παγκόσμια εγκυκλοπαίδεια του διαδικτύου (Βικιπαίδεια) ο όρος αποτυχημένο κράτος (failed state) χρησιμοποιείται από τους πολιτικούς σχολιαστές για ένα κράτος το οποίο έχει αποτύχει σε ορισμένες από τις βασικές λειτουργίες του. Ο όρος αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στους ακόλουθους τομείς: Αδυναμία παροχής δημοσίων υπηρεσιών. Αδυναμία συνεργασίας με άλλα κράτη και λειτουργίας ως μέλη της διεθνούς κοινότητας.
Η κεντρική κυβέρνηση ενός αποτυχημένου κράτους είναι μη-αποτελεσματική. Πρακτικά, δηλαδή, δεν είναι σε θέση να παράσχει αποτελεσματικές δημόσιες υπηρεσίες.
Γιατί η παραπάνω εισαγωγή; Βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας (οδηγία 91/271/ΕΟΚ), ανάλογα με τον πληθυσμό τους και το πού καταλήγουν τα λύματά τους, οι οικισμοί ανά την Ελλάδα άνω των 2.000 κατοίκων θα έπρεπε να εξυπηρετούνται όλοι από αποχέτευση έως το 2005.
Η πραγματικότητα, όμως, είναι πολύ διαφορετική και έτσι το 2017 και υπό τη δαμόκλειο σπάθη ενός νέου ευρωπροστίμου καταρτίστηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος ένα εθνικό επιχειρησιακό σχέδιο, προκειμένου να οργανώσει την πορεία μελετών και έργων. Μάλιστα το σχέδιο επικαιροποιήθηκε και το 2020.
Ποια είναι, όμως, η πραγματικότητα; Στο έργο του Δήμου Καλαμάτας για τη διαχείριση των λυμάτων, το οποίο ολοκληρώθηκε το 2008 περίπου, κακήν κακώς από την εταιρεία που το είχε αναλάβει, θα έπρεπε οι κάτοικοι της Δημοτικής Κοινότητας Βέργας να έχουν συνδεθεί με τον κεντρικό αγωγό. Τα χρόνια περνούσαν, η Δημοτική Αρχή “έκλεινε τα μάτια” ψηφοθηρίζοντας συνάμα, κι όταν το θέμα των οσμών, ιδιαίτερα κατά την καλοκαιρινή περίοδο “φούντωνε”, κουνούσε το δάχτυλο, ισχυριζόμενη ότι θα επιβάλλει μέτρα. Μάλιστα, επειδή το κόστος σύνδεσης είναι σχετικά υψηλό, δεχόταν και… δόσεις. Κι όμως, περάσαμε τη 10ετία και το πρόβλημα δεν έχει λυθεί ακόμα!
Μεγάλη υστέρηση στην υλοποίηση των απαραίτητων υποδομών, ιδίως για τους οικισμούς 2.000-15.000 κατοίκων, παρουσιάζεται σε όλη τη χώρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι 269 οικισμοί (οι 14 άνω των 15.000 κατοίκων) εξακολουθούν να μην εξυπηρετούνται από αποχετευτικό δίκτυο, ακόμα 26 έχουν υποδομές αλλά όχι επαρκείς συνδέσεις με τα σπίτια, 25 διαθέτουν προβληματικές υποδομές, 38 όχι μόνο δεν έχουν υποδομές αλλά ούτε καν τις απαραίτητες μελέτες. Αντίθετα, έργα σε 168 οικισμούς είναι ενταγμένα στο τρέχον ΕΣΠΑ.
Ανάμεσα στους 38 οικισμούς που δεν έχουν ούτε υποδομές ούτε μελέτες για το τι έργα χρειάζονται είναι και οι Γαργαλιάνοι και η Κορώνη. Σύμφωνα με το πρακτικό της 5ης συνεδρίασης της Επιτροπής Καθοδήγησης Λυμάτων Οικισμών Προτεραιότητας με ημερομηνία 20 Φεβρουαρίου 2020, για τον οικισμό της Κορώνης το έργο έχει ενταχθεί στο “Φιλόδημο” και εξετάζεται η μεταφορά του στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΥΜΕΠΕΡΑΑ, που όμως περιλαμβάνει και μη επιλέξιμο τμήμα! Για τους Γαργαλιάνους δεν υπάρχουν διευκρινιστικά στοιχεία… Εν τω μεταξύ, σκεφτείτε τι γίνεται με τη λειτουργία ή μη επεξεργασίας λυμάτων άλλων περιοχών του νομού.
Πάντως, η αισιοδοξία δε λείπει… “«Φιλοδοξία μας είναι μέχρι το 2023 να έχει εκτελεστεί το μεγαλύτερο μέρος από τα έργα που χρειάζονται στους 269 οικισμούς», λέει ο γενικός γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων Μανώλης Γραφάκος.
«Προσπαθούμε με διαρκή παρακολούθηση να επισπεύσουμε τις μελέτες και τα έργα. Παράλληλα, όπου χρειάζεται, θα προχωρούμε σε νομοθετικές ρυθμίσεις – για παράδειγμα, για το θέμα των συνδέσεων των κατοικιών με το δίκτυο (που είναι μεγάλο πρόβλημα σε πολλές περιοχές) αναζητούμε μια λύση χρηματοδότησης του κόστους (σ.σ.: από το όριο του οικοπέδου έως το σπίτι βαρύνει τον πολίτη) όπως το “Εξοικονομώ”.
Οι προτάσεις μας θα συμπεριληφθούν στο σχέδιο νόμου για την ανακύκλωση που θα κατατεθεί στη Βουλή το επόμενο διάστημα. Τέλος, το υπουργείο ξεκινά να ασχολείται σταδιακά και με τους οικισμούς δ΄ προτεραιότητας (σ.σ.: κάτω των 2.000 κατοίκων), ιδίως σε νησιωτικές και τουριστικές περιοχές».
Του Αντώνη Πετρόγιαννη
