* Το 1875 έγινε η οδός Αριστομένους, που αρχικά λεγόταν «οδός Παραλίας», λόγω του ότι είχε συνδέσει την παραλία μας με την καρδιά της Καλαμάτας. Ήταν τότε Δήμαρχος ο Εμμ. Μπενάκης, ο οποίος φωταγώγησε με λάμπες πετρελαίου το δρόμο.
* Τα εγκαίνια του Μητροπολιτικού μας Ναού, του Ναού της Υπαπαντής του Σωτήρος, έγιναν στις 19Αυγούστου του 1873.
* Το 1881, η λιμενική επιτροπή, την οποία αποτελούσαν οι: Σπύρος Εφέσιος – Κ. Σαράβας και Στρατηγόπουλος, αποφάσισε τη μετατόπιση της κοίτης του ποταμού Νέδοντα προς δυσμάς και κατασκευή προστατευτικής μάνδρας για τις πλημμύρες. Παράλληλα η επιτροπή από τους Σπ. Εφέσιο, Γ. Παπαδόπουλο, Π. Στρατηγόπουλο και Κ. Σαράβα, ανέλαβε να φέρει σε πέρας το τεράστιο έργο της κατασκευής του λιμανιού. Το πρώτο βήμα είχε γίνει το 1868 με την ίδρυση του Λιμενικού Ταμείου.
Τον Απρίλιο του 1872 η επιτροπή ανέθεσε τη μελέτη στο Γάλλο μηχανικό Πασκάλ και όπως γνωρίζουμε έγινε το Λιμάνι μας, ένα εκ των καλυτέρων της Μεσογείου. Η χρηματοδότηση για το έργο προερχόταν αποκλειστικά από τα έσοδα του λιμενικού ταμείου και από δανεισμό της Εθνικής Τράπεζας.
Δυστυχώς το τότε κράτος είχε αρνηθεί οποιαδήποτε βοήθεια. Τέλος το έργο παραδόθηκε το 1901 και βέβαια ήταν υποτυπώδες, γιατί μόλις το 1897 άρχισε η κατασκευή του Λιμενοβραχίονα και της δεξαμενής μπροστά στο Τελωνείο. Το δε ξεφόρτωμα των εμπορευμάτων και η επιβίβαση επιβατών γινόταν σε μια αμμουδιά!
Το 1885, πάλι με χρηματοδότηση του Λιμενικού Ταμείου, έγινε το ανατολικό τείχος του Νέδοντα στη θέση «Λινάρδου Κοτρώνη», προκειμένου να εμποδιστούν τα νερά του ποταμού που κατέκλυζαν τα «δενδράκια».
Τα «δενδράκια» ήταν ο περίπατος των Καλαματιανών. Από τα κρεοπωλεία μέχρι το Νερόμυλο του Στάθη Κουτίβα όπου υπήρχαν και καφενεία για τους περιπατητές.
Η πιο μεγάλη βόλτα – για όλους όσοι άντεχαν – ήταν ο δρόμος της οδού Αλαγονίας, μέχρι την «Παναγίτσα». Εκεί υπήρχε ένα άλλο κέντρο ανάπαυσης, του Βασίλη Καλλιάνη και πρόσφερε κομπόστες, καφέδες και βανίλια (υποβρύχιο) της εποχής εκείνης.
Τη διαδρομή αυτή την έκαναν μερικοί ρομαντικοί Καλαματιανοί, με μόνιππα αμαξάκια, έναντι μιας μικρής αμοιβής.
Ο περίπατος στα «δενδράκια» διατηρήθηκε μέχρι το 1930.
* To 1886, ιδρύθηκε στην πόλη μας το πρώτο «Παρθεναγωγείο» της Μαρίας Πετροπούλου και ακολούθησαν: της Καλλιόπης Κορώνη, του Π. Βεντήρη και του Δ. Επισκοπίδη και στη συνέχεια της Αγλαΐας Ποταροπούλου.
* Την ίδια χρονιά ιδρύθηκε επίσης ο «Μεσσηνιακός Γυμναστικός Σύλλογος», ένας από τους πρώτους αθλητικούς Συλλόγους της χώρας.
* Το 1889 ο πληθυσμός της Καλαμάτας είχε φθάσει τους 11.132 κατοίκους και οι μεν ευκατάστατοι έμεναν σε κομψά και ωραία σπίτια στη μεσημβρινή πλευρά της πόλης, ενώ οι φτωχότερες ζούσαν σε πλαγιές του κάστρου, όπου τα δρομάκια ήταν στενά.
* Το 1890, ο Γ. Λοΐζος φτιάχνει το πρώτο φωτογραφείο στα σκαλιά του Αγίου Νικολάου και το οποίο έμελε να διαγράψει μια μεγάλη πορεία, αφού στη συνέχεια τον διαδέχθηκαν οι Ι. Μοντάλδος, ο Δ. Δημητριάδης και τελευταία ο Γιώργος Ντεκελές.
Πρέπει να σημειωθεί ότι από το αρχείο αυτού του φωτογραφείου, πηγάζουν πολλές και σπάνιες φωτογραφίες της παλιάς μας Καλαμάτας.
Στη συνέχεια δημιουργήθηκαν κι άλλα φωτογραφεία, όπως του Αβραμάκου στην οδό Καλλιπατείρας, του Κεχάεφ στην οδό Υπαπαντής, του Μοντάλδου στην οδό Κολοκοτρώνη, του Αγγελικού στην Λεωφ. Σιδ. Σταθμού και Αντωνοπούλου, κ.ά.
Υπαίθριοι φωτογράφοι ήταν ο Γιώργος Σκαφιδάς, στο πλάτωμα του Αγίου Νικολάου, ο μπάρμπα Γιάννης Ταβουλαρέας, ο Γιδάκος, ο Π. Δημόπουλος, στην πλατεία Μαυρομιχάλη, κ.ά.
Το πυργόσπιτο της οικογενείας Τζάννε, στην οδό Υπαπαντής. Στη γωνία το φωτο – Κεχάεφ
Ο πύργος της παραλίας μετά τον πόλεμο της
(Φωτό Β. Μανιάτη)
Για την ιστορία της πόλης
Βασίλης Ι. Μανιάτης
