Καθώς ο κόσμος στέκεται μπροστά στο ασταθές κατώφλι «εξόδου» από τον COVID (κάτι που παραμένει ακόμα αμφίβολο), παγκόσμιοι Οργανισμοί, όπως το ΔΝΤ, ο ΟΟΣΑ, η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας και άλλοι, εστιάζουν –χωρίς να δίνουν λύση- στη βαρύτερη (σίγουρα) και μακροβιότερη (ίσως) συνέπεια από την πανδημία. Και αυτή δεν είναι άλλη από τις επιπτώσεις στην εργασία των νέων μέχρι 25 ετών σήμερα.
Ο ΟΟΣΑ, μάλιστα, δεν αφήνει καμία αμφιβολία στις σχετικές εκθέσεις του ότι «…το να είσαι νέος σήμερα σημαίνει ότι είναι διπλές οι πιθανότητες να παραμείνεις άνεργος…» .
Όπως αναλυτικά αναφέρει η ΔΟΕ: «… η πανδημία ξεπέρασε τις αρχικές προβλέψεις του Μαΐου 2020 και εξελίσσεται στην πιο σοβαρή και ευρέως διαδεδομένη κρίση εύρεσης εργασίας που αντιμετωπίζουν οι νέοι άνθρωποι κατά τη διάρκεια αυτής της χιλιετίας, ειδικότερα στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες χώρες . Αυτή η κρίση έχει πολλαπλών διαστάσεων αντίκτυπο στην εκπαίδευση των νέων και συνδυάζεται με τις αρνητικές επιπτώσεις στον κόσμο των επιχειρήσεων. Για τους νέους που μπαίνουν τώρα στην αγορά εργασίας, ή είναι ανενεργοί, ή άνεργοι, ή υποαπασχολούμενοι, η παρούσα κρίση θα έχει μακροχρόνιες συνέπειες, εκτός αν οι πολιτικές παρεμβάσεις είναι άμεσες, ουσιαστικές και στοχευμένες, ώστε να συμπεριλάβουν νέους σε όλο τον κόσμο, ειδικότερα τους πιο ευπαθείς κατά τη διάρκεια τόσων σοβαρών οικονομικών υφέσεων. Η εμπειρία έχει δείξει ότι η είσοδος στην αγορά εργασίας κατά τη διάρκεια ύφεσης θα έχει αντίκτυπο στην πορεία των νέων ανθρώπων για μια δεκαετία ή και περισσότερο…».
Η έκθεση προειδοποιεί ακόμα ότι η ύφεση από την κρίση του COVID είναι πιο σοβαρή από τις προηγούμενες, διότι η απώλεια εισοδημάτων των νέων, παγκοσμίως για τα επόμενα χρόνια, φαίνεται ότι θα είναι περισσότερο καταστροφική. Τις απώλειες εισοδημάτων για μακρό χρόνο μάλλον θα έχουν οι ομάδες εκείνες που είχαν την κακιά τύχη να αποφοιτήσουν από το σχολείο ή το πανεπιστήμιο κατά τη διάρκεια της ύφεσης του 2020 κι αντιμετωπίζουν τον αναμενόμενο μεγαλύτερο ανταγωνισμό για λιγότερες δουλειές τα επόμενα χρόνια».
Στην Ε.Ε., σύμφωνα με τη Eurostat, o μέσος όρος της ανεργίας σταθεροποιήθηκε στο 7,3% τον περασμένο Μάρτιο 2021, αλλά η ανεργία των νέων (κάτω των 25 ετών) έφτασε το 17,3%. Θα πρέπει να πούμε ότι, εκτός της πανδημίας, και τα μνημόνια έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανεργία των νέων στην Ελλάδα, όπου, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, το 2020 είχε φθάσει 35,8% από 35,2% που ήταν ένα χρόνο νωρίτερα. Για να προλάβει τα χειρότερα η Ε.Ε. έχει στα σκαριά ένα κεφάλαιο μεικτού χρέους ύψους 800 δισ. ευρώ για το πρόγραμμα «Η επόμενη γενιά της Ε.Ε.», με στόχο να τονωθεί η μακροχρόνια ανάπτυξη με την ώθηση της οικονομίας στην πράσινη ανάπτυξη και την ψηφιοποίηση (digitalization). Όπως και να χει τα πράγμα, αυτή τη στιγμή στην Ε.Ε. η αναλογία δημόσιου χρέους/ΑΕΠ έφτασε κατά μέσο όρο το 90,7%, το υψηλότερο που έχει σημειωθεί ποτέ από την Eurostat.
Η αθέατη – ακόμα- πλευρά αυτού του «βουνού χρεών» είναι η βεβαιότητα ότι η σημερινή νέα γενιά «θα πληρώσει το μάρμαρο» αυτών των χρεών που συσσωρεύονται σήμερα λόγω πανδημίας.
Δίπλα στις συνέπειες της πανδημίας που θα επηρεάσουν βαθιά το εργασιακό μέλλον και την ποιότητα ζωής των νέων έρχεται να προστεθεί η Τεχνητή Νοημοσύνη ( ΑΙ), που «πάτησε» πάνω στην πανδημία για να εδραιωθεί μια ώρα αρχύτερα.
Η εφαρμογή της ΑΙ στην αγορά εργασίας τα επόμενα χρόνια, οποιοσδήποτε μπορεί να καταλάβει ότι θα έχει σοβαρές επιπτώσεις σε σειρά επαγγελμάτων, που θα θεωρηθούν «νεκρά», ενώ θα απαιτηθούν νέες δεξιότητες και ανώτερο επίπεδο μόρφωσης , αν κάποιος στο μέλλον θέλει να διατηρήσει παρόμοια εργασιακή σχέση με αυτήν που απολαμβάνει σήμερα.
Ο ΟΟΣΑ ξεκαθαρίζει: «Σε όλες τις χώρες εργαζόμενοι με χαμηλότερο επίπεδο μόρφωσης διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο αντικατάστασής τους. Το 40% των εργαζομένων με δευτεροβάθμιο επίπεδο μόρφωσης είναι αντιμέτωποι με τον υψηλό κίνδυνο αυτοματοποίησης της δουλειάς τους, ενώ τον χαμηλότερο κίνδυνο, 5%, αντιμετωπίζουν εργαζόμενοι με τριτοβάθμιο επίπεδο εκπαίδευσης. Συνολικά, θα επηρεαστεί το 50%-70% των θέσεων εργασίας, που δε θα καταργηθούν απολύτως λόγω αυτοματοποίησης, αλλά για να διατηρηθούν θα απατήσουν κατάλληλες προσαρμογές των εργαζομένων ως προς το περιεχόμενο και τα εργαλεία δουλειάς που χρησιμοποιούν».
Τη συνολική γκρίζα εικόνα συμπληρώνουν οι εαρινές εκτιμήσεις του ΔΝΤ για την αγορά εργασίας:
«Οι επιπτώσεις στην αγορά εργασίας από το πανδημικό σοκ συνεχίζονται, με τους νέους και τους λιγότερο εξειδικευμένους εργαζομένους να πλήττονται σκληρά. Οι προ-υπάρχουσες τάσεις απασχόλησης που ευνοούσαν μια απόκλιση από επαγγέλματα, που είναι ευάλωτα στην αυτοματοποίηση, επιταχύνονται τώρα. Η πολιτική στήριξη για τη διατήρηση θέσεων εργασίας είναι εξαιρετικά απαραίτητη στη μείωση των πληγών και στο μετριασμό των άνισων επιπτώσεων από το οξύ σοκ της πανδημίας. Καθώς η πανδημία υποχωρεί και η ανάκαμψη εξομαλύνεται, μια στροφή προς τα μέτρα στήριξης της ανακατανομής των εργαζομένων θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση της ανεργίας ταχύτερα και να διευκολύνει την προσαρμογή στις μόνιμες επιπτώσεις του σοκ covid-19 στην αγορά εργασίας…».
Της Κύρας Αδάμ
